Architectuur als rijksmonument

Van architectuur willen we zo lang mogelijk genieten. Er wordt ook best veel gedaan om een gebouw op te laten vallen en duurzaam te maken. Om deze prachtige bouwwerken ook voor het nageslacht te bewaren verdienen sommige architectonische pareltjes wat extra bescherming. Gebouwen of objecten die een speciale cultuurhistorische waarde hebben kunnen een beschermd monument worden.

Nederlandse rijksmonumenten staan in het monumentenregister

In Nederland zijn er meer dan 60.000 rijksmonumenten. Al deze gebouwen of objecten hebben een nationale cultuurhistorische waarde. Ze zijn aangemeld in het monumentenregister als beschermd monument. Een groot deel van deze beschermde monumenten zijn woonhuizen. Ongeveer 25.000 rijksmonumenten zijn geen woonhuizen. Ook kerken, molens en bijvoorbeeld kastelen kunnen als rijksmonument aangewezen worden. Deze monumenten kunnen bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een instandhoudingssubsidie aanvragen en hiermee het moment in een goede staat houden.

Het voorkomen van ingrijpende restauraties

Het is de bedoeling dat door deze subsidie ingrijpende restauraties voorkomen kunnen worden. Ook is er voor woonhuizen sinds 2018 een instandhoudingssubsidie, namelijk de woonhuissubsidie. Ook de provincies hebben een speciaal budget beschikbaar voor instandhouding van dergelijke monumenten. Zo wordt er van alles aan gedaan om het monumentale pand of object voor het nageslacht te bewaren.

Monumentaal pand: het herkenbare bordje

Alle Nederlandse monumenten kunnen voorzien worden van het oranje-witte Rijksmonumentenbord of het Gemeentelijke monumentenbord. De eigenaar van het monument bepaalt zelf of zij dit bord plaatsen. De productie en distributie van dit bord is in handen van de ANWB. Sommige mensen denken dat het blauwwitte schildje staat voor een rijksmonument, maar dit schildje heeft een andere betekenis. Het gaat hier om een gebouw of pand wat in tijden van oorlog beschermd moet worden. Dit schildje kan men niet zelf aanvragen, dit wordt toegewezen.

Wanneer gemeente raadplegen

Een woonhuis dat ook een rijksmonument is moet ook gewoon alles op orde hebben, zoals een opstalverzekering en een brandverzekering. Als de eigenaar van een rijksmonument het object wil gaan verbouwen, restaureren of wijzigen is het wel verstandig om eerst de gemeente te raadplegen. Vaak is er een omgevingsvergunning nodig. Dit geldt niet alleen voor de buitenkant ook de binnenkant van het monument valt hieronder.

Nieuwe wet

Sinds 2016 heeft de Erfgoedwet de Monumentenwet 1988 vervangen waardoor er voor eigenaren van een rijksmonument een aantal dingen zijn veranderd. De huidige subsidiebepalingen worden inhoudelijk niet gewijzigd en ook de criteria voor het aanwijzen van rijksmonumenten blijft gelijk. Ook de bescherming voor de rijksmonumenten blijft veelal hetzelfde. De vergunningsverlening voor archeologische rijksmonumenten verandert wel, deze gaat in 2021 over naar de Omgevingswet. In de Erfgoedwet zijn ook geen veranderingen als het gaat om rijksmonumenten en hun interieurs. Hierdoor genieten de interieurs geen aparte bescherming.