Met zijn zelfgebouwde abstracte schuurwoning creëerde architect Dennis Weerink zijn ultieme woonhuis en doorbrak daarmee de bouwtraditie van boerderettes en notariswoningen op het Twentse platteland. “Zolang je in het ontwerp rekening houdt met het omringende landschap, is er veel mogelijk. Als architect heb ik daarin een voorbeeldrol.”
Architect Dennis Weerink woont met zijn vriendin en dochtertje in een zelfontworpen schuurwoning vlak bij zijn geboortedorp Geesteren. Het abstract vormgegeven ontwerp is een opvallende verschijning op het Twentse platteland, waar vooral de traditionele bouwstijl overheerst. “Mensen vinden het mooi of niet en sommigen moeten er eerst even aan wennen”, zegt Weerink, die als projectarchitect bij Reitsema & partners architecten in Rijssen bij diverse prijswinnende projecten betrokken was. “We willen als bureau laten zien dat veel mogelijk is op het platteland, mits er zorgvuldig en integraal wordt ontworpen met het landschap. Mijn vriendin is door mij ook anders naar architectuur gaan kijken.”
VitraHaus
Het idee voor de bouw van een eigen woning ontstond zo’n tien jaar geleden, toen Weerink nog in een appartementje samenwoonde. Op bezoek bij zijn schoonouders viel zijn oog op een voormalige koeienstal op het erf. Daar wilde hij graag wat mee doen. En dat mocht. Geïnspireerd door het VitraHaus van Herzog & de Meuron in Weil am Rhein, ontwikkelde Weerink met zijn collega’s bij Reitsema & partners het ontwerp voor ‘Het kleine krikhaar’, een duurzame schuurwoning genoemd naar de boerderij die er ooit stond. Bij de bouw kreeg hij hulp van zijn vader, schoonvader en twee ooms.
“Mijn vader werkte vroeger ook in de bouw. Eigenlijk is mijn hele familie met het bouwvirus besmet”, vertelt Weerink, die zelf bouwkunde aan de TU Eindhoven studeerde. “Om als architect het hele bouwproces zo intens mee te maken, was bijzonder. Ik heb er veel van geleerd. Zo besef ik nu dat details die je bedenkt, op een eenvoudige manier te realiseren moeten zijn, wil een project in de praktijk lukken.”
Betonnen plint
Door gebruik te maken van de rood-voor-roodregeling, waarbij landschapsontsierende bebouwing gesloopt mag worden om plaats te maken voor in het landschap passende nieuwbouw, kon hij een bouwvergunning krijgen. Behalve de koeienstal, waren ook de sloop van een varkensstal en een oude schuur van een nabij boerende oom nodig om aan de gewenste vierkante meters te komen. Aan het ontwerp zelf ligt een gedegen landschapsplan ten grondslag.
“Aanvankelijk dacht ik aan een platte woning, maar dat was op deze plek niet geschikt. Daarom hebben we de archetypische schuurvorm aangehouden: een langgerekt volume van één bouwlaag met een kap, waar alles in zit: woonhuis, carport en bijgebouw.” Voor een maximale landschapsbeleving en optimale privacy is het woningontwerp verder van de bestaande erfbebouwing in het weiland gepositioneerd. De westelijke kopgevel rust op een betonnen plint van 34 meter lang en 1,5 meter hoog, die afloopt richting een solitaire boom in het weiland en daarmee een natuurlijke zichtlijn accentueert vanaf de onverharde toegangsweg.
Aan de andere zijden van de woning loopt het grasland een halve meter omhoog tot aan de gevel. “Het landschap is onze tuin. Omdat we anderhalve meter boven het maaiveld zitten, hebben we een prachtig uitzicht over de weilanden en op de bomen.”
Hout en staal
De schuurwoning heeft een stalen spantenconstructie, die binnen op zes punten zichtbaar is. De kolommen van plaatstalen strips zijn slechts 3 cm breed en 20 cm diep, waardoor ze achter de kitnaad van de glaspui wegvallen in het gevelbeeld. “In het VitraHaus zitten de kolommen heel aanwezig in het glas. Onze oplossing is veel mooier. Het is de slankste vorm die de constructeur kon bedenken”, zegt Weering. “Met hout was deze slankheid niet mogelijk. Bovendien is een stalen spantenconstructie een relatief eenvoudige en snelle bouwmethode, die voorheen ook is toegepast in de koeienstal.” Voorbijgangers die de constructie zagen, meenden dat het een schuur in aanbouw was. “Dat beschouwde ik als een groot compliment.” Het dak en de wanden bestaan uit geïsoleerde sandwichpanelen, waardoor de woning meteen een goede isolatie krijgt, waterdicht is en voorzien van een harde dakbedekking. Daarna is de hele buitenkant – wanden, dak en de vloer van de patio en de opgang van de carport – afgetimmerd met Platowood. In totaal is wel 7 kilometer hout gebruikt.
Glazen gevel
Het woonhuis heeft een open plattegrond, net als een landbouwschuur, met witte vloeren, wanden en plafonds. De woonkeuken in het zwevende deel op de betonplint heeft een volledig glazen gevel. De afgetimmerde wand van de luifel loopt hier 30 cm door naar binnen en is dunner dan de binnenwand, waardoor het lijkt alsof de ruit buiten staat. De optische tussenruimte is gebruikt voor ventilatie. Weerink: “Ik wilde het aanzicht van de woning zo minimalistisch mogelijk houden. Daarom hebben de gevelhoge ramen geen profielen, op de bewegende delen na. Om ze bestand te maken tegen winddruk, is het glas verzwaard en voorzien van structurele kitnaden.” De strakke, witte keuken is zelfontworpen en geeft rechts uitzicht over de weilanden en links op het toegangsweggetje omzoomd met bomen. Alle apparatuur zit hier weggewerkt achter greeploze deuren van het kookeiland en de utilitykast. Alleen het espressoapparaat staat in het zicht te glimmen.
Verdiepte zithoek
De utilitykast vormt tevens de scheiding naar de woonkamer aan de noordzijde. Hier bevindt zich een verdiepte zithoek met daarboven een daklicht van 2 bij 2 meter en een glazen patio met een dito schuifdeur van 4,5 meter hoog. “In de kuil zit je lekker beschut en kijk je op een ander niveau over het landschap. Vanaf de bank zie je de hertjes, konijntjes en eekhoorntjes voorbijkomen. Door het daklicht ervaar je ook veel meer de veranderingen van het weer en op heldere avonden kun je de sterren zien.”
Groenwand
Aan de zuidzijde van het woonhuis, bevindt zich een plafondhoog volume van 45 vierkante meter met twee kinderslaapkamers aan de buitenzijde, een badkamer met inloopdouche, twee aparte toiletten en een garderobekast. De deuren en schuifdeuren tot de verschillende ruimtes zijn geïntegreerd in twee nissen, die helemaal met strookjes eikenhout zijn afgewerkt. Dezelfde eikenhouten strookjes zijn ook gebruikt op de vloer in de keuken.
Onder de carport en het bijgebouw liggen de wasruimte, een technische ruimte, een derde toilet en een ouderslaapkamer met een glazen gevel plus patio. In de witte slaapkamer staan twee halfhoge zwarte elementen die de lage kelderruimte optisch verhogen en dienstdoen als hoofdeinde voor het bed en roomdivider. De patio heeft een verticale groenwand met inheemse planten, waardoor het landschap als het ware naar binnen loopt. In de ensuite badkamer is er een ruime inloopdouche voor twee personen, die is bekleed met zwarte hexagone tegeltjes. Het vrijhangende witte wastafelmeubel uitgevoerd in HI-MACS met daarboven een vrijstaande spiegel is ook een eigen ontwerp.
“Zwart, wit en hout komen door het hele huis terug. Het omringende landschap, wat kamerplanten en meubelstukken zorgen voor de nodige kleur.” De hoofdentree van het woonhuis bevindt zich in de carport en is bereikbaar via de houten oprit. Het bijgebouw is ook via de carport toegankelijk. “De carport is in feite een multifunctionele ruimte die we ’s winters gebruiken voor de auto en ’s zomers als overdekt terras waar we met vrienden kunnen zitten. Aan de zuidzuide is in de opening een rolscreen geïntegreerd die de zon en de wind tegenhoudt.”
Duurzaam gebouwd
Het kleine krikhaar is niet alleen van een minimalistische schoonheid, maar ook duurzaam gebouwd. Naast de hoogwaardige isolatieschil, is het gebouw voorzien van een luchtwarmtepomp, warmteterugwinning, ledverlichting, zuinige inbouwapparatuur en een adaptief installatieconcept. “De ontwikkelingen op gebied van duurzame energieopwekking gaan momenteel heel snel, daarom hebben we nog niet voor zonnepanelen gekozen. Via plug & play kunnen we later nog van alles toevoegen.”
Gerelateerd
Tags:
schuurwoning