Hoe de wc een vaste plek in huis veroverde

Een of twee wc’s in een woning. Het is de normaalste zaak van de wereld. Een enkeling kent nog het houten hokje achter het huis waar je je behoefte moest doen en van een douche was al helemaal geen sprake. De ontwikkeling van het watercloset.

In verhalen kom je regelmatig tegen dat mensen hun vroegere woning beschrijven. Dat geeft altijd stof voor vergelijkingen. Geen centrale verwarming maar een kolenkachel. Geen douche maar een lavet en geen toilet binnen maar een houten hokje buiten. Wonen en sanitair gingen niet altijd samen. Laat staan dat het woord sanitair enige betekenis had.

Pas in de jaren zestig werden er woningen gebouwd voorzien van een douche. Dat bleek een ware luxe. Het badhuis was nostalgie geworden, het lavet verdween. Datzelfde gebeurde met het toilet dat een plaats binnenshuis kreeg. Comfort kwam onze woningen binnen.

Het moderne toilet met strakke ombouw

Tegenwoordig heb je bij wijze van spreken al een ouderwets toilet als deze niet hangend is. Het trekkoordje om door te spoelen tref je ook nergens meer. De stortbak is uit het zicht. Het moderne toilet heeft een bedieningspaneel dat bij een hangend toilet op het inbouwreservoir is gemonteerd. Bij een staand toilet is de drukplaat vaak ingebouwd in het toiletreservoir. Met andere woorden; alles ziet er strak uit, en is vooral hygiënisch.

Het moderne toilet is overigens een Engelse uitvinding. John Harington is de naam van degene die een kleppensysteem voor de wc bedacht. Daarvoor moeten we wel terug naar de achttiende eeuw. Het leidde ertoe dat de Engelsen snel ook waterleidingen en riolering aanlegden. Zoals het met veel producten gaat, was de wc met klep in beginsel alleen voor de upperclass weggelegd.

Niet één, maar twee wc’s

Aan Nederland ging deze uitvinding in eerste instantie voorbij. Daar werd het tonnetje met uitwerpselen uit het houten hokje achterin in de tuin nog lange tijd gewoon opgehaald en vervangen door een lege. Pas ver na de Tweede Oorlog werden massaal woningen op het riool aangesloten. De wc kreeg een eigen ruimte in huis. Tegenwoordig is het zelfs gemeengoed dat je ook een toilet in je badkamer hebt ingebouwd. Meerdere wc’s in huis is eerder regel dan uitzondering.