Architectural technologist Kathryn Larsen heeft niet alleen een grote interesse in duurzame en lokale architectuur, ze is ook overtuigd van de enorme potentie van zeewieren, algen en zeegras als bouwmateriaal van de toekomst. Die twee gaan goed samen. Ze lijkt vooralsnog een vrij eenzame pleitbezorger van dit materiaal binnen de architectuurwereld. Volgens haar is de over het algemeen conservatieve bouwsector nog niet bereid om dit avontuur aan te gaan. Maar ook meer in het algemeen reageren mensen met een zekere afkeer op zeegras en wier. Dat het niet vies is, stinkt of glibberig is, blijkt uit haar innovatieve toepassingen. Ze laat niet alleen de schoonheid van het materiaal zien maar ook de talloze andere goede en gezonde eigenschappen.
Deense daken
Kathryn Larsen is afkomstig uit New Jersey, getrouwd met een Deen en werkt en studeert nu in Nederland. Ze werkt bij interieurdesignbureau ateliers197 en doet een master architectuur aan de TU Delft. De architect heeft zestig kilo gedroogd zeegras in haar opslag liggen en werkt aan de afronding van haar proefschrift over zeewierarchitectuur in Denemarken. Daarvoor liet ze zich met name inspireren door de eeuwenoude methode waarop men op Læsø zeegrasdaken vervaardigde nadat het hout op het eiland op was. Zeegras groeit over de hele wereld, maar is in omvang sterk afgenomen als gevolg van klimaatveranderingen en een vernietigende ziekte in de jaren dertig van de vorige eeuw, waardoor ook een deel van die oude cultuur verloren is gegaan.
Zeegrassen
In Denemarken zijn er nog slechts drie boeren met een zeegrasfarm. In Nederland waar zeegras vroeger veel gebruikt werd als bouwmateriaal voor de zogenoemde wierdijken, is het inmiddels een beschermde plant. Zeegrassen zijn de enige vaatplanten in NoordwestEuropa die in zeewater groeien. Ze komen nog op enkele plekken in kleine velden voor, vooral in de Waddenzee langs de kust van Terschelling en Groningen. Ook zeewier wordt in Nederland op de ‘akkers’ in met name de Oosterschelde in zee geteeld, al is ook die productie kleinschalig.
Traditie verhalen naar moderne bouw
Als onderdeel van haar onderzoek ontwikkelde Larsen een manier om de arbeidsintensieve methode van het dakdekken met zeegras te verbeteren. De enorme dikke lagen die vroeger op het dak werden gebruikt verving ze door dunnere lagen en nieuwe constructies waarmee ze betere resultaten weet te behalen. Ze moderniseert de techniek en vertaalt dat naar de hedendaagse bouwsector. “Het is jammer dat er nog weinig cijfers zijn over resultaten van toepassingen in de architectuur”, zegt ze, “maar zeegras is een fantastisch materiaal dat van nature brandveilig en koolstofnegatief is en dat na geruime tijd volledig waterdicht wordt en perfect isoleert. Andere planten groeien er met veel plezier in, waardoor een groen dak kan ontstaan. En het dient als natuurlijke mest. Kortom”, zegt ze, “het is een materiaal dat we serieus zouden moeten overwegen in dit tijdperk van klimaatverandering. Het past perfect in een circulaire economie en helpt bij de energietransitie en het gezonder maken van het klimaat in het interieur.”
Dakterras
Voor haar onderzoek vervaardigde Larsen een paneel dat als dak of gevelpaneel kan worden gebruikt en waarbinnen ze de gedraaide strengen zeegras vervlecht tot een stevige constructie. Het dakterras van de Copenhagen School of Design and Technology (KEA) fungeerde een jaar lang als testlocatie om te bestuderen hoe het zeegras en de constructie reageren op wind en regen. Een tweede teststraat volgde en daarna kreeg ze in 2019 en 2020 een subsidie van de boligfonden spirekasse om haar research te vervolgen. Ze gebruikte aanvankelijk een natuurlijk bindmiddel, maar alleen water en zeegras bleek voldoende.
Paviljoen en akoestische panelen
Ze vervaardigde een zeewierpaviljoen voor de openbare ruimte dat er een beetje uitziet als een bushokje met een rieten dak, maar ook levende groene akoestische en isolerende panelen. Het zijn inspirerende voorbeelden die ze presenteerde tijdens Dutch Design Week en het creativity World forum in 2019, en dit jaar tijdens Design Indaba in ZuidAfrika en Dutch Design Week in Eindhoven als onderdeel van The Exploded View van Company New Heroes. Een project dat talloze bestaande en toekomstige mogelijkheden van duurzaam bouwen en wonen laat zien als klimaat en mensvriendelijke oplossingen voor de enorme bouwopgave waar Nederland voor staat. Kathryn Larsen hoopt op meer bewustwording in het algemeen, op een samenwerking met architecten en op boeren die nieuwe akkers willen aanleggen met zeewier en zeegras. Zelf zou ze wel een eigen studio willen beginnen om dit biobased materiaal zijn weg te laten vinden naar de bouwplaats.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Tags:
dak,
gras,
zeewier