Op 22 april 2022 is de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen gedeeltelijk in werking getreden. Oorspronkelijk zou deze wet reeds in 2015 in werking moeten treden. Maar nu is het dan toch eindelijk zover voor deze historische bouwwet. Voor bouwwerken uit gevolgklasse 1 (zoals grondgebonden woningen) beoordeelt een private kwaliteitsborger of het gerealiseerde bouwwerk aan de technische nieuwbouwvoorschriften voldoet. Zijn werkwijze wordt voorgeschreven in een goedgekeurd instrument voor kwaliteitsborging. De toelatingsorganisatie kwaliteitsborging bouw keurt die instrumenten goed. Nu kwaliteitsborgers niet zonder goedgekeurde instrumenten kunnen werken, is dus op 22 april 2022 een deel van de wet in werking getreden om de toelatingsorganisatie die dag op te richten. Dit in aanloop naar de invoering van het stelsel van kwaliteitsborging.
Een deel van de spelregels voor de goedkeuring van de instrumenten staat in lagere regelgeving. Dat is de reden dat inmiddels ook het Besluit kwaliteitsborging voor het bouwen (Stb. 2022, 145) en de Regeling kwaliteitsborging voor het bouwen (Stcrt. 2022, nr. 10958, 21 april 2022) zijn gepubliceerd. Niet alleen staan daarin de regels voor de goedkeuring van instrumenten en het vereiste opleidingsniveau van kwaliteitsborgers, maar ook hoe het stelsel van kwaliteitsborging werkt.
Het stelsel van kwaliteitsborging
Anders dan de wijzigingen in het Burgerlijk Wetboek, gelden de wijziging in de vergunningverlening en handhaving alleen voor bouwwerken uit gevolgklasse 1. Het Besluit kwaliteitsborging voor het bouwen schrijft voor welke bouwwerken onder gevolgklasse 1 vallen. De belangrijkste bouwwerken die daaronder vallen, zijn grondgebonden woningen en industriehallen van maximaal 2 bouwlagen.
Het Besluit kwaliteitsborging voor het bouwen beschrijft dat vier weken voor de start van de bouwwerkzaamheden een melding moet worden gedaan als het bouwwerk onder gevolgklasse 1 valt. Dit in plaats van het aanvragen van een omgevingsvergunning voor een (technische) bouwactiviteit. De initiatiefnemer moet bij zijn melding aangeven i. welke kwaliteitsborger aan de hand van ii. welk instrument voor kwaliteitsborging het bouwplan, de bouwwerkzaamheden en het voltooide bouwwerk beoordeelt. Bij de bouwmelding wordt ook iii. een risicobeoordeling en iv. een borgingsplan gevoegd. In de risicobeoordeling geeft de kwaliteitsborger aan welke risico’s hij ziet dat het gerealiseerde bouwwerk aan de technische nieuwbouwvoorschriften zal voldoen en in het borgingsplan geeft hij aan hoe hij met die risico’s omgaat. Het Besluit kwaliteitsborging schrijft de wettelijke eisen voor de risicobeoordeling en het borgingsplan uit.
Daarnaast moet een bouwwerk uit gevolgklasse 1 bij de gemeente worden gereedgemeld. Daarbij dient de initiatiefnemer aan de gemeente een dossier bevoegd gezag te verstrekken. Onderdeel van dat dossier is de (positieve) verklaring van de kwaliteitsborger dat het gerealiseerde bouwwerk aan de technische nieuwbouwvoorschriften voldoet. Zonder die verklaring mag van rechtswege het bouwwerk niet in gebruik worden genomen. Het Besluit kwaliteitsborging schrijft uit wat de inhoud is van het dossier bevoegd gezag. De Regeling kwaliteitsborging bevat als bijlage de door de kwaliteitsborger in te vullen verklaring als het gerealiseerde bouwwerk voldoet.
Nieuwe manier van vergunningverlening
Veelal vraagt de architect de omgevingsvergunning voor de bouwactiviteit. Dat zal niet veranderen met de inwerkingtreding van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen en de Omgevingswet. Wel verandert de vergunningverlening totaal. Zo is er de knip in de omgevingsvergunning voor bouwen in een omgevingsvergunning voor de omgevingsplanactiviteit en een omgevingsvergunning voor de (technische) bouwactiviteit. Daar komt bij dat de omgevingsvergunning voor brandveilig gebruik verdwijnt. Daarvoor in de plaats komt een melding brandveilig gebruik. Ook geldt dus dat voor bouwwerken uit gevolgklasse 1 geen technische vergunning is vereist, maar in plaats daarvan een melding onder kwaliteitsborging moet worden gedaan. Wel zal vaak een omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit zijn vereist.
Hoe nu verder
Aangezien de inwerkingtreding van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen snel dichterbij komen, is sterk aan te raden om alvast mee te werken aan een proefproject onder kwaliteitsborging. Zeker als de architect het bouwproject begeleidt en wil wennen aan het nieuwe systeem. Voor nu zal wel moeten worden afgewacht of ook de Eerste Kamer instemt met inwerkingtreding van beide wetten op 1 januari 2023.
Tekst: mr. dr. ing. Peter de Haan, advocaat-partner PDH Advocatuur.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Tags:
Besluit kwaliteitsborging,
Peter de Haan