EGM architecten ontwerpt Gevangenisdorp

In het najaar van 2022 is een nieuwe gevangenis geopend in het Belgische Haren. Het ontwerp van EGM architecten gaat uit van de opzet van een dorp: In plaats van één groot gebouw bestaat de gevangenis uit verschillende kleinere gebouwen met elk een onderscheidende functie en herkenbaarheid. Deze opzet draagt bij aan een menselijker detentieklimaat in België.

Het gevangenisdorp verrees de afgelopen jaren onder de rook van Brussel, op een 15 hectare groot terrein, met in totaal 116.000 m² aan gebouwen. De kern bestaat uit een plein waarop kleine straatjes uitkomen met ieder hun eigen gebouwen. De verblijfsgebouwen zijn in uiteenlopende stijlen en kleuren ontworpen en combineren met het hoofdgebouw met klokkentoren, ontspanningszones, een ziekenhuis, werkplaatsen en een sportveld. Tevens is gebruik te maken van de moestuin en ontmoetingsruimten voor familie.

De ‘normale’ en vriendelijkere omgeving stimuleert goed gedrag en een menselijkere benadering van de gedetineerden. Dit verhoogt de kans op een succesvolle resocialisatie en een significante daling van het recidivecijfer. Tevens draagt het bij aan een prettiger werkklimaat voor personeel.

Duurzaamheid

De ontwerp van de architect ontving het BREEAM Very Good-certificaat door onder meer sedumdaken, 37.000 m² aangeplant groen, zonnepanelen, een warmte-koudeopslagsysteem (WKO) en energieopwekking met een warmtekrachtkoppelingsinstallatie (restwarmte verwarmt een deel van het water). De gevangenis verbruikt 77% minder leidingwater dan gemiddeld door een combinatie van een grijswatersysteem en hergebruik van water.

Al tijdens de bouw bleek dat het ontwerp functieverschuivingen kon opvangen en ook met een mogelijke grootschalige functieverandering in de toekomst is de duurzaamheid geborgd. Gebouwen kunnen individueel en als groep eenvoudig een andere (maatschappelijke) bestemming krijgen.