Van spoorwegkathedraal tot MindLabs

Eind september opende MindLabs in Tilburg officieel haar deuren. Een bijzonder project waarbij Ector Hoogstad Architecten in opdracht van de Gemeente Tilburg en Fontys University een prachtige oude ‘spoorwegkathedraal’ in de Spoorzone transformeerde tot MindLabs. Dit kenniscentrum richt zich specifiek op artificial intelligence en innovatieve technologieën en combineert op een bijzondere manier erfgoed, architectuur en duurzaamheid.

In MindLabs komen mbo, hbo en universiteit op één plek samen met overheid en bedrijfsleven, waaronder zowel gevestigde ondernemingen als start-ups. De diverse gebruikers inspireren elkaar bij de ontwikkeling van ‘human centered AI’ zoals robotics, avatars, virtual reality, language technology en serious gaming. Dit vraagt dan ook om een omgeving die mensen onderling verbindt, inspireert, prikkelt en verleidt tot creativiteit.

“We hebben MindLabs vormgeven rondom de historische Hal70 en deze daarin een hoofdrol toegekend als beursvloer voor kennis,” aldus Joost Ector, architect-partner bij EHA. “Het is een uitnodigende en karakteristieke plek geworden die mensen met verschillende achtergronden bij elkaar brengt om elkaar te ontmoeten en te inspireren. Het gebouw beweegt mensen om samen vooruitgang te boeken.”

Indeling

De grotere partners hebben een eigen werkdomein en delen waar mogelijk faciliteiten zoals het bruisend hart. Deze rol wordt vervuld door Hal 70, die met haar robuuste staalskelet en oorspronkelijke bakstenen gevels zeker zo karaktervol is als de naastgelegen LocHal. Het is de centrale ‘signature space’ van MindLabs geworden; een foyer met open werkplekken en horeca, die in een handomdraai geschikt te maken is voor evenementen en tentoonstellingen. Het zuidelijke deel van de hal vormt een luifel boven een sfeervol voorplein, dat gebruikt kan worden voor buitenmanifestaties.

Een centrale trappartij in de hal – ontworpen als ‘sprekersbalkon’ voor de hal – leidt via een debat-arena naar een omloop met werkplekken op de eerste verdieping. Rondom Hal 70 liggen verder gemeenschappelijke voorzieningen zoals onderzoeklabs, radio- en TV-studio’s, vergaderfaciliteiten, mediatheek en een grandcafé (met een verbinding binnendoor naar de LocHal). Voor een groot deel zijn deze functies ondergebracht in de oorspronkelijke omringende laagbouw, waarvan de karaktervolle verweerde baksteengevels zijn gerestaureerd.

Ten oosten van Hal 70 is een nieuwbouwvolume gerealiseerd met vijf hoge verdiepingen voor onderwijsruimten en kantoren. De vloeren zijn flexibel indeelbaar om te anticiperen op uiteenlopende vormen van toekomstig gebruik. Om die reden is ook gekozen voor een royale verdiepingshoogte. De onderste verdiepingen bieden dankzij ruime trappartijen en transparante binnengevels maximaal zicht op de hal. De plint van de nieuwbouw wordt deels omhuld door historische baksteengevels, waardoor het complex zich op een natuurlijke manier voegt in de historische context van de Spoorzone.

Duurzaamheid

Met het oog op energiezuinige klimaatbeheersing zijn de nieuwe gevels oriëntatieafhankelijk ontworpen. De zuidgevel heeft horizontale overstekken gekregen en in de oost- en westgevel zijn verticale lamellen geïntegreerd. Zo blijven de gevels transparant – veel licht en uitzicht – terwijl opwarming door directe zoninstraling wordt voorkomen. Daarnaast zijn er actieve energiemaatregelen getroffen, zoals warmte-koudeopslag en energieopwekking door middel van zonnepanelen. Dat maakt het totale project – nieuw én bestaand – bijzonder energie-efficiënt. Daarnaast maken het hergebruik van de historische hal en de materiaalkeuze voor de nieuwbouw en het interieur dit project in hoge mate circulair.