Living Lab 040: ruimte voor vernieuwing en woningbouw

Onder de naam Living Lab 040 werken Jos Lichtenberg en Monique Donker samen met architect Douwe Boonstra van KAW actief aan innovaties voor het verdichten van steden. Het project loopt tot het jaar 2036. De eerste woningen worden op dit moment in Eindhoven gebouwd. Drie daarvan zijn inmiddels bewoond.

Living Lab 040 wil de realisatie van leefbare steden versnellen. Daar is innovatie voor nodig. Met alle grootschalige (maatschappelijke) uitdagingen waar we voor staan, lukt het niet om dit in gangbare projecten te doen. Daar zijn tijd, budget en risico heersend. In de proeftuin van Living LAB kan alles wel gereset en omgedacht worden. Een project gedreven door woongenot, bedacht vanuit de woningnood. Waar een thuis is voor iedere portemonnee. Een stad waar iedereen met elkaar in verbinding staat. Een stad die gezond is, met veel groen, compact, en met intens gebruik van de beschikbare vierkante meters.

Innovatiepijlers

‘De vijf innovatiepijlers’ staan daarbij centraal. Dit zijn vijf waardes die het kompas vormen bij de stedenbouwkundige analyse, het onderzoek en ontwerp. Deze pijlers zijn:

Efficiënt georganiseerd (het plug & play unitconcept bijvoorbeeld),
Ruimtelijk aantrekkelijk,
Welzijn van de inwoners & een gemeenschap creëren die naar elkaar omkijkt als uitgangspunt,
Verantwoording nemend (een stad die niet neemt, maar geeft) en
Wendbaarheid als kracht.

Alle innovaties die in het Living Lab 040 een plek krijgen, creëren waarde op een of meerdere van deze pijlers.

Impact gebouwde omgeving op mensen

KAW neemt in Living Lab de stedenbouwkundige analyse op zich, maar vervult daarnaast een rol die veel verder gaat dan dat. Initiatiefnemer Monique Donker van Living Lab 040 zegt over de samenwerking: ‘KAW heeft meegedacht over hoe we ervoor kunnen zorgen dat het geen ratjetoe aan experimenten wordt, maar een fijne woonwijk. Douwe Boonstra is een creatieve sparringpartner voor het LAB en alle partners en denkt mee. Bijvoorbeeld over sociale cohesie, nieuwe waardemodellen voor de maatschappij, de impact van de gebouwde omgeving op de mensen. KAW ontwerpt mee, daagt mee uit en verlegt met ons grenzen.’

Doorlopend onderzoek

Om te innoveren moet er ook veel onderzoek gedaan worden. Met alle input wordt vervolgens ontworpen. Terwijl de eerste woningen al gebouwd worden, lopen er nog steeds onderzoekslijnen. Aan nieuwe inzichten en toekomstige resultaten wordt veel waarde gehecht omdat de vernieuwende woonconcepten gaandeweg aangepast en verbeterd worden. Het einddoel van dit 15-jarige traject is om vooral veel te leren.

Douwe Boonstra hoopt sociaal-maatschappelijke vraagstukken te verbinden met verduurzaming en het bouwen van meer woningen in de stad. Boonstra: ‘We hebben met steun van het Stimuleringsfonds bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar eigenaarschap en sociale cohesie. Vervolgens kijken we hoe we die eenzaamheid kunnen bestrijden en mantelzorg & buurtgevoel bevorderen. Dat kan heel goed samengaan met verduurzamen en bouwen.’

Eerste 119 experimentele woningen

De gemeente Eindhoven heeft in de nieuwe wijk Buurtschap Te Veld ruimte gevonden voor 670 woningen. Het Living Lab 040 realiseert hier in totaal 119 experimentele woningen. Een van de experimentele woonconcepten die nu gerealiseerd wordt, is wonen op verhoogd maaiveld. Hierbij worden 24 ‘hangende’ huizen gebouwd, die liggen aan een gezellige straat met gezamenlijke tuin ook op verhoogd maaiveld. De basis is een structuur van staal, hout of beton waarin verschillende soorten huizen, prefab of van zelfbouwers, worden gehangen.