Projectgegevens
| Projectarchitect | Paul Hermans |
|---|
| Medewerkers | G. Abrahamzen, A. van Engelen, L. van Gorkom, E. Schoonhoven |
|---|
| Opdrachtgever | Kristal Projectontwikkeling |
|---|
| Hoofdaannemer | Ooijevaar, Alkmaar |
|---|
| Adviseur constructie | Tentij, Heemskerk |
|---|
| Adviseur installaties, bouwfysica en akoestiek | Van der Weele, Groningen |
|---|
| Adviseur bouwkosten | Winket, Roosendaal |
|---|
| Start bouw | Oktober 2007 |
|---|
| Oplevering | Oktober 2009 |
|---|
| Bruto vloeroppervlak | 8300 m2 woningen, 1560 m2 bedrijven |
|---|
| Bruto inhoud | 24.160 m3 woningen, 5800 m3 bedrijven |
|---|
| Programma | 93 woningen en 1560 m2 bedrijven |
|---|
| Bouwkosten | € 10.200.000 incl. bedrijven (€ 700.000) en Stadswarmte (€ 500.000) |
|---|
| Totale stichtingskosten | € 16.000.000 incl. BTW |
|---|
| Leveranciers: | |
|---|
| Prefab beton | Hibex, Groningen |
|---|
| Natuursteen | Bakker, Gieten |
|---|
| Gekleurd glas borstweringen | SGGS, Amsterdam |
|---|
| Tekst | Peter Visser |
|---|
| Foto’s | Van Schagen Architekten |
|---|
Het complex de Verfdoos is in 1954 gebouwd als twee portiekflats naar ontwerp van architect Allert Warners. De architectonische waarderingskaart van de Welstandsnota kwalificeert de Verfdoos architectonisch van topwaarde en stedenbouwkundig van hoge waarde. Van Schagen Architekten transformeerde het tot galerijflats waarbij aan de buitenzijde zoveel mogelijk de oude situatie is hersteld. De entreezijde kreeg door toevoeging van galerijen en trappenhuizen wel een totaal nieuw uiterlijk.
De renovatie van de Verfdoos is ingrijpend geweest, niet alleen werden de portieken vervangen door galerijen, ook de woningen zelf zijn drastisch verbeterd door onder andere samenvoegingen tot grote woningen. De transformatie is gecombineerd met het herstel van de cultuurhistorische waarde en het toepassen van milieubesparende maatregelen zoals de aanleg van stadsverwarming.
De Grote Verfdoos biedt nu ruimte aan starters en grote gezinnen en er zijn een klein aantal rolstoelwoningen. De Kleine Verfdoos is bestemd voor ouderen. Alle woningen blijven sociale huurwoningen en omdat de kwaliteit vergelijkbaar is met nieuwbouw is de exploitatieperiode met vijftig jaar verlengd.
Behoud
Redenen om het complex te behouden zijn vooral de architectonische en woningkwaliteit. Opvallend aan het complex zijn de overstekende betonjukken waarop het complex rust en de vrije gevelcomposities met gekleurd glas. Verder betreft het doorzonwoningen, iets wat tamelijk uitzonderlijk is bij portiekflats.
Het eerste ontwerp van de oorspronkelijke architect toont overstekken aan alle kanten maar om economische redenen zijn de portiekzijdes vlak uitgevoerd met losstaande bergingen voor de gevels, waardoor deze een achterkantsfeer kregen.
In het nieuwe ontwerp is gekozen voor een restauratieve aanpak van de balkonzijde en kopgevels terwijl aan de portiekzijde programmatische ingrepen zijn aangebracht. Zo zijn daar bergingen op de begane grond tegen het complex aangebouwd en vormen bovendien terrassen voor de woningen op de eerste verdieping. Vanaf de tweede verdieping worden de woningen via galerijen ontsloten, die als een losse constructie ervoor is gezet. Het trappenhuis staat bijna als een los, transparant element tegen de bergingen aangeschoven.
Daarmee zijn de portiekzijdes tot tweede voorkant gemaakt, zijn de oorspronkelijke kwaliteiten overeind gehouden en is de transformatie op een heldere manier waar te nemen. De volledig vernieuwde woningen hebben het oorspronkelijke doorzonkarakter behouden.
Eerst onderzoek, daarna programma
De transformatie van de Verfdoos laat de meerwaarde zien van transformatie van bestaande bebouwing ten opzichte van nieuwbouw; een bruikbaar voorbeeld voor architecten en opdrachtgevers in een tijd waarin de nieuwbouwproductie daalt en de waardering voor het culturele erfgoed uit de jaren ’50 toeneemt.
Van Schagen architekten heeft in een voorstudie de kwaliteiten en mogelijkheden van het bestaande gebouw in kaart gebracht. Dit vooronderzoek heeft geresulteerd in een advies aan de opdrachtgever over het vast te stellen programma. Dit verschilt met het ontwerpproces voor nieuwbouw waarbij het ontwerp een vooraf opgelegd programma volgt. Omkering van programma en onderzoek is noodzakelijk om de meerwaarde van het bestaande te kunnen verzilveren.
Er is ook veel aandacht besteed aan de verschillende ondernemers in de plint. Behalve dat hun zaak meelift met de upgrading van het hele complex is de renovatie ook gebruikt is om de technische uitrusting van hun bedrijven te vernieuwen. De handhaving van betaalbare huren was daarbij een belangrijk uitgangspunt omdat de winkels voorzien in de behoefte van de prijsbewuste bewoners. Verder vervullen ze als ontmoetingsplaats een belangrijke sociale rol. Daarom bleven de zaken ook open tijdens de renovatie.
Behoud van cultureel erfgoed, versterking van architectonische kwaliteit, een mix van goede betaalbare woningen, ruimte voor betaalbare bedrijvigheid en een betere aansluiting met de woonomgeving maken de Verfdoos tot een bijzonder project in de stedelijke vernieuwing van Nederland.
Gerelateerd
Tags:
premium