Scheepvaartmuseum by night

Vorige week was ik ’s avonds in het gerenoveerde Scheepvaartmuseum in Amsterdam, bij een avond van het Bouwnetwerk, waar architect Liesbeth van der Pol persoonlijk een rondleiding gaf door het museum. Het bijzondere daarvan was ook dat we nu het museum bij louter kunstlicht konden zien, waardoor het fraaie lichtplan zich ten volle openbaarde.
Over de geslaagde renovatie en herinrichting van het 17e eeuwse complex is al veel gepubliceerd. Maar ik had nog geen beelden gezien van het Scheepvaartmuseum bij avond. Hoogtepunt is de semiopenbare binnenplaats die is overdekt met een prachtige glazen koepel met vele honderden lichtpuntjes.

Naaldhakproof

Als eerste neemt Liesbeth van der Pol de Bouwnetwerkgroep mee naar de overdekte binnenplaats, waar ze de dames uitnodigt allemaal op de speciale geluiddempende vloer te gaan zitten. “Die vloer was nodig omdat de nagalmtijd 12 seconden zou zijn met een gewone stenen vloer, dan zou ik nu hier niets aan jullie kunnen vertellen. Dankzij een ingenieus plan van tegels met open voegen, waardoor het geluid eronder kan worden geabsorbeerd, is de nagalmtijd gereduceerd tot 3,5 seconde. Ik heb er persoonlijk op toegezien dat de vloer ook naaldhakproof zou worden.”

Overdag wordt je oog al naar de bijzondere glazen koepel getrokken, maar ook ’s avonds blijft de koepel fascinerend. “Bij de ontwerperselectie voor de overkapping kwam [de Brusselse architect-ingenieur red.] Laurent Ney met een oude zeevaartkaart. De lijnen op die kaart had hij als basis genomen voor de stalen koepelconstructie. Voor mij was dit meteen duidelijk het beste ontwerp” Kompasrozen in het midden en op de hoeken en vele elkaar kruisende en verbindende lijnen resulteren in 868 knooppunten, waarin LED-verlichting is geïntegreerd. De kleuren en patronen van de verlichting zijn vooraf geprogrammeerd en computergestuurd. Verschillende programma’s voor verschillende gelegenheden. In ons geval was een feeëriek schouwspel het resultaat.

Beat the master

Op de binnenplaats wijst Liesbeth ons op de zichtlijnen die ooit de binnenplaats kruisten, waren dichtgezet en die ze nu weer heeft geopend. ‘De transparantie en geometrische verhoudingen zijn teruggebracht.” Haar respect voor het ontwerp van de 17e eeuwse bouwmeester Daniël Stalpert resulteert enerzijds in een terughoudend ontwerp, maar anderzijds heeft ze het bestaande wel gesublimeerd, “Het gaat om het ontwerp van Stalpert, mijn rol is bescheiden, waarbij ik natuurlijk wel denk: beat the master.”

Tussenverdiepingen zijn verwijderd, op de uiteinden van de hoofdassen zijn smalle trappen gemaakt. “Die trappen leiden rechtstreeks door de constructie van het gebouw. Zo zie je hoe dik de muur is en de balken”

Het Scheepvaartmuseum wordt grotendeels verlicht met fijne LED lichtrails langs de trappen, balken en muren, waar nodig aangevuld met spotjes en andersoortige verlichting.

Lover’s lane

Ook neemt Liesbeth van der Pol de groep mee in de krochten van het gebouw, langs een herondekte ondergrondse rondgang die normaal niet toegankelijk is voor publiek. Ook hier zorgt een mooie aanlichting van gewelven voor een romantische sfeer. “zo maken we van een donkere vergeten ruimte een lover’s lane.” aldus een enthousiaste Van der Pol, die al voor haar Rijksbouwmeesterschap als architect werd geselecteerd in 2005 en in 2011 het project voltooide.

Gerelateerd

• Piet Klaarhamer-Architect en meubelontwerper
• Minimuseum EENWERK
• 1.Lectures Kengo Kuma
• Bouwplaats FENIX geopend tijdens Open Monumentendag
• Duurzaam Stedelijk Museum Breda
• Museum David Adjaye in Washington bijna af