Twee nieuwe wooneenheden zijn vorige week geopend op het terrein van Het Dorp in Arnhem. Het is een pilot voor de vernieuwing van Het Dorp, ontworpen door Eric Vreedenburgh van Archipelontwerpers in opdracht van Siza, eigenaar en beheerder van diverse locaties voor gehandicapten in Nederland. De twee wooneenheden zijn geschakeld in een wit, strak vormgegeven volume in het groen. Geen anonieme architectuur maar zelfbewuste woningen die er van binnen en buiten goed uitzien en waar men met plezier in kan wonen.
Totale vernieuwing
De pilotwoningen zijn op 26 november geopend, precies 50 jaar na de beroemde TV-special op 26 en 27 november 1962 van Mies Bouwman. In 1968 werden de eerste woningen naar ontwerp van Van den Broek en Bakema architecten opgeleverd. Het Dorp in Arnhem zal de komende jaren geheel vernieuwd worden. Het nieuwe stedenbouwkundige plan is in ontwikkeling en bevat een mix van 328 woningen en voorzieningen voor werken, onderwijs en vrije tijd. Parallel hieraan worden nieuwe gehandicapten-/zorgwoningen ontwikkeld, volgens de nieuwste inzichten op het gebied van duurzaamheid en zorg en voorzien van de modernste technieken.
Slim bouwen
Op een symposium van Slim Bouwen op 28 november in Het Dorp werden het ontwerp, het proces, het bouwsysteem en de duurzame prestaties van de woningen toegelicht, onder andere door architect Eric Vreedenburgh van Archipelontwerpers. Toen Vreedenburgh in 2011 de opdracht kreeg om de pilotwoningen te ontwerpen, heeft hij zelf enkele dagen op Het Dorp gewoond om de behoeften en ervaringen van de bewoners van Het Dorp van heel nabij te leren kennen. Een ding was al snel duidelijk: flexibiliteit is noodzakelijk en alles moet zo ontworpen worden dat de bewoners zo zelfstandig mogelijk kunnen leven. Het uitgangspunt is dan ook dat deze woningen zich zo veel mogelijk aan de bewoners moeten kunnen aan passen. Binnen het vaste casco zijn de inbouw en inrichting van de woning individueel op maat instelbaar zijn, zonder sloop en breekwerk: uitgangspunt is dan ook droge montage volgens de principes van Multiplicity, dus naast energieneutraal is de woning ook functieneutraal.
Slim wonen
Ruimtelijk heeft Archipelontwerpers de woningen zo georganiseerd dat de (rolstoel)bewoner in een eenvoudige en weerstandsloze beweging alle hoofdfuncties in de woning kan bereiken: entree, opstelplaats rolstoel/scootmobiel inclusief oplaadpunt, woonkamer, keuken, slaapkamer en badkamer. De woning is in een L-vorm om een terras gevouwen. Zowel vanuit de woonkamer en slaapkamer heeft men zicht op het terras, het omliggende groen en kan men over het terras heen vanuit de ene ruimte in de andere kijken. Die zichtlijn over het terras maakt dat de bewoner in observatie buiten de woning kan treden, zonder daadwerkelijk naar buiten te gaan.
Ruime draaicirkels
In de woning is rekening gehouden met ruime draaicirkels van rolstoelen en rolbedden. Er is een speciale rail met een tillift systeem in het plafond aangebracht. Dit zorgt er voor dat bewoners hangend vanuit hun bed naar de badkamer verplaatst kunnen worden. De plafonds van bad- en slaapkamer zijn berekend op een puntlast van 300 kg voor de tillift. De badkamer is een ware machinekamer, buiten de tillift zijn de douche, douchestoel, wastafel en toilet (inclusief reiniging en föhn) in meerdere richtingen elektronisch verplaatsbaar. De elektronica is in een horizontale band en achter wanden en plafonds weggewerkt. Daardoor oogt de badkamer toch nog vriendelijk. Dat was voor de architect een vereiste: ook al is het huis een machine, het moet ook een prettige ruimte zijn om in te wonen.
1 kilometer kabels
De roterende keuken is vanuit een positie te bedienen, een slim en fraai ontwerp van Ruud-Jan Kokke i.s.m. Hubbers. Spoelbak, kookplaten en aanrecht geïntegreerd in een rond rvs draaibaar blad, zodat de bewoner kan koken zonder steeds van plaats te moeten wisselen. Het bed is zelfstandig vanuit een rolstoel te betreden doordat het vanuit een zitpositie tot liggend kan worden getransformeerd. Door gebruik te maken van verplaatsbare kast- en schuifwanden is de woning aanpasbaar, zo kan men de woonruimte en de slaapkamer vergroten of verkleinen. In deze twee wooneenheden ligt ca 1 km kabel (!) om ieder bewegend onderdeel van de gevel en installatie draadloos (!) via een tablet aan te sturen.
Veel daglicht
Het terras kan worden omsloten door een scherm/pergolaconstructie, om de overgang van privé naar openbare (tuin)ruimte te markeren. Omdat veel bewoners de dag grotendeels liggend doorbrengen zijn er grote daklichten gemaakt die voor een gevarieerde lichtinval zorgen. Een vouw in het plafond zorgt voor een bijzondere breking van het licht op het plafond. In een van de woningen is ook een venster net boven de plint gemaakt, waardoor ook het licht langs de vloer naar binnen kan vallen, en waardoor de bewoners contact houden met buiten. De L-vormige wooneenheden zijn tot vele configuraties te schakelen en kunnen zowel tot grote villa’s als appartementen of corridorwoningen gegroepeerd worden.
ICF Bouwsysteem
Samen met Thermoblock en AnArchi heeft Archipelontwerpers de woningen opgezet in insulated concrete forms (ICF) van Nudura. ICF bestaat uit een dubbel geïsoleerde bekisting, die na het plaatsen gevuld wordt met gewapend beton. Dit is de eerste toepassing in Nederland, in de VS heeft men hier al veel meer ervaring mee. Hiermee kan heel snel gebouwd worden, een normale bouwtijd van 9 maanden is zo terug gebracht tot 4 maanden. Bovendien kan er met klein materieel gebouwd worden, waardoor er weinig overlast veroorzaakt wordt voor de omwonenden. De combinatie van ICF met Blyweert Olympia HI kozijnen en triple beglazing van AGC resulteert in een goed geïsoleerde gevel, de detaillering is op passiefhuisniveau. Er werd gebruik gemaakt van een lichtgewicht, geïsoleerd sandwich / beton vloersysteem (OP-deck). Het sandwichvloerpaneel fungeert als verloren bekisting en zorgt voor de isolatie van de relatief slanke, gewapende betonvloer.
Gerelateerd
Tags:
premium