De Vrijburcht Amsterdam IJburg

De Vrijburcht op het Amsterdamse Steigereiland is een voorbeeld van succesvol Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO).

Daarnaast is het een goed voorbeeld van een doorbreking van het monofunctionele karakter van menige nieuwbouwwijk, door een breed scala aan functies te combineren. Groot voordeel van CPO is dat de woningen betaalbaar blijven. En dat dat niet ten koste van de architectuur hoeft te gaan, bewijst de Vrijburcht.

Particulier opdrachtgeverschap wordt vaak alleen geassocieerd met ruime kavels waarop vrijstaande huizen staan. Of, gedwongen door hoge grondprijzen, eigenlijk te kleine kavels met nog steeds die vrijstaande woning.
Dat het anders kan bewijzen experimenten als de Scheepstimmermansstraat op Borneo-eiland en recentelijk een deel van Steigereiland, waar de woningen niet vrijstaand zijn maar zij-aan-zij staan, wat in elk geval twee buitengevels scheelt en dus relatief goedkoper kan uitvallen.

In al deze gevallen is er sprake van individueel particulier opdrachtgeverschap en hebben we het al snel over huizen van vier ton of meer. Hierdoor wordt het streven om één derde van alle nieuwbouw uit te voeren via particulier opdrachtgeverschap niet gehaald, het blijft steken op iets meer dan 10 procent.

Met CPO, zoals toegepast bij de Vrijburcht, kan de gemiddelde woningprijs aanzienlijk lager uitvallen, in dit geval rond de € 250.000. Hierdoor komt particulier opdrachtgeverschap binnen het bereik van een veel grotere groep mensen en kan het aandeel ervan eindelijk omhoog. Dat de prijs lager uitvalt heeft twee redenen, het samen ontwikkelen van het casco drukt de bouwkosten en men koopt de ruimte tegen kostprijs.

Maar er zijn meer voordelen dan alleen financiële. Zo is de zeggenschap bij de typekeuze en indeling van de ruimte groot, er is een
mogelijkheid bedrijfsruimte en ateliers binnen het plan te ontwikkelen en er kunnen voorzieningen worden opgenomen zoals kinderopvang, een theatertje en een logeerruimte.

Nadelen zijn er, vergeleken met projectmatige bouw, natuurlijk ook. Deelnemers zijn al vroeg betrokken bij het project en moeten daar veel tijd en moeite in steken. Bovendien is er natuurlijk een financieel risico, maar dit is in dit geval beperkt door een achtervangcontract met Woonstichting De Key. Dit houdt in dat De Key eventueel niet verkochte woningen overneemt en een projectleider en een opzichter levert tijdens de uitvoering.

Daarnaast verhuurt De Key in dit geval ruimten voor woongroep de Roef, voor licht verstandelijk gehandicapten, een bijbehorende verzorgerswoning en de casco bedrijfsruimten voor de kinderopvang en het restaurant.

In Vrijburcht is een breed scala aan functies te vinden: werken aan huis, casco bedrijfsruimten, kinderopvang, café-restaurant, een zorgwoongroep en gemeenschappelijke ruimtes zoals een logeerwoning, theater, kas en zandbakkamer.

De architectuur is ingetogen en zorgvuldig met een sterk accent ter plaatse van het restaurant en het theater in de vorm van vrolijk wuivende vlaggen en een kunstwerk van Suzanne Willems.

Omdat de bewoners elkaar al in een vroeg stadium hebben leren kennen is er een hechte gemeenschap ontstaan. Een levendig dorp midden in de Vinexwijk IJburg.

Gerelateerd

• Sloop bedreigt LOKV-pui
• Montessorischool Amsterdam-IJburg
• Fietsappel, Alphen aan den Rijn
• Neherpark, Leidschendam
• Woontorens aan het water
• Strakke huisvesting voor CHDR