Als netwerk eerder in beeld

Veel jonge architecten hebben moeite om bij opdrachtgevers in beeld te komen. Het zijn vaak een- of tweepitters die naast opdrachten ook de architectuurdiscussie missen, die noodzakelijk is om plannen naar een hoger niveau te tillen. Een manier om daar verbetering in te brengen is het opzetten van een netwerk van architecten. Er zijn diverse voorbeelden van, in Leiden is er eLAN, het eigentijds Leids Architectuur Netwerk.

Jonge architecten op de kaart

Eind 2010 kwamen een aantal jonge Leidse architecten bij elkaar om te praten over architectuur en over hun eigen zichtbaarheid. Want op een vraag aan de gemeente waarom zij zelden of nooit in beeld kwamen, bleek al snel dat de gemeente helemaal geen zicht had op die jonge architecten. Tijd om in actie te komen en zichzelf in de etalage te zetten. Na een aantal oriënterende gesprekken over deze en andere onderwerpen duurde het tot het voorjaar van 2011 totdat eLAN daadwerkelijk van start ging. Plannen worden gesmeed, opzetjes gemaakt en in oktober is het dan zover, het eerste wapenfeit is een prijsvraag. Uitgeschreven door eLAN en bedoeld voor opdrachtgevers, die een bijzondere opdracht voor de architecten moeten formuleren. De opdracht moet in Leiden en regio toepasbaar zijn en de prijzen zijn een aantal visies van de architecten voor de winnende opdrachtgevers.

Dit initiatief levert gelijk al een succes op: een artikel in het Leidsch Dagblad. En ook de prijsvraag slaat aan, er komen maar liefst 18 inzendingen binnen. Tijdens een feestelijke prijsuitreiking in het RAP architectuurcentrum gaan vier opdrachten met de prijzen aan de haal en kunnen de architecten aan het werk om hiervoor visies te ontwikkelen.

Inmiddels zijn de visies gepresenteerd en nu is het afwachten of die nog een vervolg krijgen in de vorm van een of meerdere concrete opdrachten. Maar wat er ook gebeurt, de tien architectenbureaus waaruit eLAN inmiddels bestaat, staan bij opdrachtgevers op de kaart.

De stad mooier maken

Naast een kennisnetwerk is eLAN ook een samenwerkingsverband tussen de betrokken architectenbureaus. Met allemaal verschillende achtergronden en met een grote variatie aan kennis, vaardigheden en specialismen, kunnen er samenwerkingsverbanden ontstaan die per opdracht weer anders zijn. Op die manier kan een optimaal resultaat voor de opdrachtgever ontstaan.

En dat is natuurlijk prettig voor de betrokken architecten en opdrachtgevers, maar ook de stad vaart er wel bij. Want ook dat is het streven van eLAN, het wil de stad mooier maken. Door de samenwerkingsverbanden tussen de architecten kunnen er betere, inventievere ontwerpen uit voortkomen die een positief stempel op de stad drukken.

Dat was meteen het thema van de tweede grote activiteit van eLAN, het maken van de tentoonstelling ‘103 interventies voor de stad’ in het RAP architectuurcentrum eerder dit jaar. Ruim 100 ongevraagde oplossingen voor rotte, of in elk geval niet geheel geslaagde, plekken in de stad. Ze noemen het een vorm van ‘geestverruimend bezig zijn’ want realiseerbaarheid was niet de leidraad. Het resultaat is interessant te noemen en hoewel inderdaad lang niet alles uitvoerbaar is, zitten er toch ook verrassend veel interventies bij die eigenlijk slechts een kleine ingreep zijn, maar met hele positieve gevolgen.

Het gaat erom ‘in kansen te denken, niet in mooi of lelijk’ dat is wat de interventies uitstralen. Het is ook belangrijk om de stad en haar bewoners er zelf bij te betrekken, op de tentoonstelling staat centraal een grote kaart waarop bezoekers hun eigen probleemplekken kunnen aangeven. En dat heeft gevolgen, al snel staat de kaart vol met nieuwe vlaggen.

Jong blijven

Tijdens een debatavond over tien van de 103 interventies blijkt dat eLAN duidelijk iets los heeft gemaakt in Leiden. Veel aanwezigen herkennen zich in de probleemlocaties, hoewel de aangedragen oplossingen niet altijd in de smaak vallen. Maar dat is helemaal niet erg, op deze manier wordt de discussie op gang gebracht.

Want dat is de rol die eLAN zichzelf met deze exercitie heeft gesteld, het signaleren van problemen en het aanzwengelen van de discussie over de vormgeving van de stad. Dat kan in de vorm van definitieve bouwplannen maar tijdelijke invullingen zijn ook mogelijk. Het streven is wel om in elk geval één van de interventies op korte termijn uitgevoerd te krijgen.

Hoe de toekomst van eLAN er uitziet is afhankelijk van heel veel factoren, die lang niet allemaal te overzien zijn. In elk geval is het wel een streven om te blijven verjongen en zo het netwerk verder uit te breiden. Verder willen de architecten van eLAN discussies aanzwengelen, samenwerken en de stad mooier maken. Het motto van eLAN is eigenlijk kortweg ‘gewoon doen’ en dat geldt ook voor de interventies, gewoon mee aan de slag gaan. Handen uit de mouwen.

Tien architectenbureaus

wijs architectuur (Barbara Heijl) www.wijsarchitectuur.nl
Hans Klanker architect (Hans Klanker) www.hansklanker.nl
architectenburo boter|verheijen (Jelle Verheijen) www.boterverheijen.nl
MW architectuur (Machiel Wagenaar) www.MWarchitectuur.nl
flinterdiep architectuur (Patrick Colly) www.flinterdiep.nl
SRHDesign (Stephen Hoornweg) www.srhdesign.nl
ontwerpburo Muller (Vincent Muller) www.ontwerpburomuller.nl
Popma & ter Steege (Josse Popma en Jan Willem ter Steege) www.popmaentersteege.nl
Gaaga studio for architecture (Esther Stevelink en Arie Bergsma) www.gaaga.nl
Raak Architecten (Wytse de Winter en Wiebe van Houten) www.raakarchitecten.nl
Eén netwerk: eLAN www.leidselan.nl