Met een thuismarkt die alweer wat aantrekt, was de stemming op Ecobuild in Londen voorzichtig positief gestemd. Alle presentaties op de beursvloer ten spijt, ging het vooral om de mensen die het verschil maken. Alleen met een flinke dosis creativiteit is het mogelijk om constructief te werken aan het welzijn van onze planeet en haar bewoners. Dat voelt als een bedreiging en een uitdaging tegelijkertijd, aldus diverse architecten op Ecobuild.
Ideeën
De meeste architecten zoeken op een beurs oplossingen voor een nieuw project, willen bepaalde producten ‘in het echt’ zien of netwerken. Ecobuild geeft nog iets meer: een mindset, een focus, een manier van denken. De lezingenprogramma’s geven de bezoeker een ‘state of the art’ beleving van de wereld van ecologisch en verantwoord bouwen.
De Eco van economie is op een beursvloer echter nooit weg te denken. De werkelijke vernieuwing op productniveau was karig. Zelfs de ruim opgezette Future Materials tentoonstelling bood niets nieuws. Litracon (translucent beton) en zelfhelend beton (gepresenteerd als vinding van de TU Delft) hebben nauwelijks nieuwswaarde, behalve dat het tijdstip voor een grootschaliger productie nu kennelijk is aangebroken. Geprepareerd leer: interessant, maar niet hemelbestormend. Waarschijnlijk zijn we in Nederland verwend met de Material Xperience tentoonstellingen. Al snel bleek dat de kracht van deze editie van Ecobuild voornamelijk te vinden was in de mensen en hun ideeën.
Zero Bills Home
Bill Dunster met zijn ZEDfactory liet met een speels optimisme de laatste hersenspinsels zien in ZEDlife and Cycle. Het plan ‘Zero Bills Home’ is een huis dat geld oplevert voor de eigenaar/ bewoner. Architect Taus Larsen, genoemd als jong talent in de lijst met Sustainability Stars van het Britse Building Magazine, stond aan de basis van het ontwerp, dat veel bekijks trok. Voor de bezoekers aan Ecobuild had ZEDfactory nog een nieuwtje: de ZEDbike, een op zonne-energie aangedreven elektrische fiets waarmee ter plekke een proefritje kon worden gemaakt.
Low Carbon, more BIM
In RIBA village had het Royal Institution for British Architects een programma opgezet met “hapklare” informatiebrokjes van een kwartier elk. Alles en iedereen op de beurs schreeuwde om inhoudelijke verdieping, maar bij RIBA was er eenvoudigweg de tijd niet voor. Het enige positieve aan de opzet was de gestage stroom van specialisten die een kort woordje mocht doen. Sofie Pelsmakers was daar één van. Pelsmakers, architect en docent aan East Londen University, publiceerde ‘The Environmental Design Pocketbook’ waarin ze haar praktische ervaring op het gebied van milieubewust masterplannen en ontwerpen op een academische wijze (met veel schema’s!) uiteenzet: een ‘groene’ Jellema als het ware.
Net als in Nederland speelt BIM een steeds grotere rol in projecten, zeer aangemoedigd door RIBA. De aanduiding ‘Carbon Footprint’ slaat op de CO2-emissie gedurende de bouw en de exploitatie van (bouw)projecten en is in Engeland de meest gebruikte waardering op milieugebied. De Britse overheid heeft een plan opgezet voor een 50% reductie van de broeikasgassen in 2050 en 80% in 2100, waarin de bouwindustrie een flink aandeel heeft. Pelsmakers legt in haar boekje gedegen uit wat dit voor de korte en langere termijn betekent voor architecten en ruimtelijk beleidsmakers.
Think outside the bin
In de hal van Ecobuild groeide een enorme Waste Totem die met behulp van bijdragen via de sociale media werd gevoed. Think outside the bin: wat te doen met afval of hoe afval te voorkomen. De elementen werden gemaakt van gerecycled hout en multiplex, afkomstig van bouwplaatsen.
Voor de meeste producenten van bouwproducten – en zeker de bedrijven op Ecobuild – is recycling, restgebruik en gegarandeerde terugname onderdeel van het bedrijfsproces. Het is niet meer van ‘Kijk ons eens lekker recyclen’ maar meer van ‘Onze A-producten bestaan voor x procent uit gerecycled of hernieuwbaar materiaal’. We gaan weer voor kwaliteit en – minstens zo belangrijk – esthetische concurrentie: de mooiste producten krijgen weer de meeste aandacht.
Laaghangend fruit
Het omgaan met de bestaande gebouwenvoorraad werd vanuit verschillende disciplines behandeld: sociaaleconomisch, stedenbouwkundig, technisch, architectonisch en vooral praktisch. De sessies waarin experts vertelden over het Low Hanging Fruit als het gaat om de gebouwenvoorraad, werden druk bezocht. Om een bestaand gebouw snel een betere energieprestatie te geven of een hogere (esthetische) kwaliteit, zijn niet altijd de meest ingrijpende maatregelen nodig. Soms volstaat een nieuwe inrichting van de installaties, gecombineerd met gevelaanpassingen. In andere gevallen kan aanvullende isolatie het comfort al aanzienlijk verbeteren.
Maar hebben we in het verleden niet veel panden verpest voor een snelle, betere prestatie die toch op de langere termijn niet bleek te werken? Om dergelijke situaties te voorkomen, leveren de producenten tegenwoordig nog een extra service: creativiteit. Het liefst denken ze mee met architecten maar zelf hebben ze ook ontwerpkracht in de aanbieding. Een interessante ontwikkeling, waarop de ontwerpende disciplines direct moeten inspringen en met zijn allen tegelijk: creativiteit als motor voor duurzame oplossingen. De bestaande gebouwenvoorraad is daarmee ook het laaghangend fruit voor architecten.
Plastic surgery
Van gebouwen moet je vrolijk worden, een blij gevoel krijgen, je gezond en comfortabel voelen. Op vrijwel alle stands en presentaties tijdens Ecobuild was dat de boodschap. Het idee dat je energievriendelijk bouwen alleen kan doen met compromissen sluiten ten aanzien van de architectuur, werd weggezet als een ‘achterhaald en verwerpelijk idee’. Mooie gebouwen en slimme oplossingen zijn duurzaam, die wil je lang behouden. En als er hier en daar rimpeltjes of craquelé ontstaat, dan ga je naar The Plastic Surgeon. Mannen in witte jassen, in een met confronterende data en ‘voor en na’ foto’s behangen expositie: de stand van Plastic Surgeon zag er misschien wat sensatiebelust uit, maar de boodschap is helder: door de technieken voor renovatie en restauratie verder te ontwikkelen, kan de afvalberg dramatisch worden teruggedrongen. Plastic Surgeon is een landelijk netwerk van kleine aannemers met een clientèle van particulieren, lokale overheden en bedrijven.
Go local or global
Net zo leuk en speels als de Waste Totem was de wand ‘Stick it to Boris’: een graffitiwand waar bezoekers hun bericht of eco-suggestie aan de burgemeester van Londen konden plaatsen. Tussen paviljoens uit Scandinavië, België, Oostenrijk en verschillende Chinese provincies, leek het wat vreemd om de pijlen te richten op die ene burgemeester. ‘Helemaal niet gek’, vertelden de mensen van Sustainia in het Scandinavië paviljoen. ‘De meest interessante ontwikkelingen en discussies op het gebied van milieu en energie spelen zich voornamelijk af op twee niveaus: wereldwijd en op lokaal niveau’. Voortgekomen uit de Deense denktank met magazine Monday Morning, publiceert Sustainia aan de lopende band marktcijfers, trends en (lokale) initiatieven. Sustainia presenteerde op Ecobuild hun sectorgids Buildings, een positief en opbouwend boekwerkje over de bouwopgave van morgen, met de creatieve sector als initiator en spin in het web van vernieuwing.
Creatieven aan zet
Fysiek gesloopt, maar mentaal opgeladen: de dagen op de Ecobuild zijn lang en gevuld. Alles bij elkaar kan de teneur van deze editie goed worden omschreven met: verbeter de wereld, begin bij jezelf. Als je ook nog onderdeel uitmaakt van een creatieve beroepsgroep, dan zijn je mogelijkheden om bij te dragen aan een gezonde wereld alleen maar groter en ingrijpender. Betrek de hele omgeving bij je missie: laat zien wat je doet en waarom. Maak het aantrekkelijk, maak het comfortabel, maak het bruikbaar voor de lange termijn. Aan de techniek of de producten ligt het niet. Wel aan de mensen.
Multimediale belevenis
Elk jaar in de eerste week van maart vindt in Londen het evenement Ecobuild plaats. Wat begon als een congres met een paar standjes, is uitgegroeid tot een driedaagse multimediale belevenis. Ongeveer de helft van de bezoekers komt van buiten Engeland en ook de presentaties op de beursvloer laten die verhouding zien. Vooral Europa is goed vertegenwoordigd (met een karige bijdrage van enkele Nederlandse bedrijven). Het aanbod op Ecobuild is zo groot, dat het werkelijk ‘voor elk wat wils’ is. Of je interesse nu uitgaat naar lage-energie interieuroplossingen, ontwikkelingen van materialen of bouwwijzen: de hele bouwkolom is vertegenwoordigd.
Tekst: Caroline Kruit
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Tags:
beurs,
duurzaamheid,
Ecobuild,
hergebruik materialen,
innovatie,
inspiratie,
producten