Een plein met Chinese lampionnen

Maandagmiddag. Fout tijdstip voor kunstbezoek, want dan zijn wereldwijd de musea dicht. Maar perfect tijdstip om te beproeven wat de architecten Branimir Medić en Pero Puljiz voor ogen hadden met het Dadong Arts Center in de Taiwanese stad Kaohsiung: veel buitenruimte scheppen waar het aangenaam toeven is. Hun plan lukte. Zelfs op maandag is het overdekte plein het toneel van spelende, slapende, en discussiërende stadsbewoners.

De Kroatische architecten Branimir Medić en Pero Puljiz, beiden partner in het Nederlandse bureau Architekten Cie., kwamen rond 2007 op het spoor van deze opdracht in Kaohsiung, toen ze samen met lokale architecten meedongen naar de ontwikkeling van het vervallen havengebied in dezelfde stad. Medić: ‘Tegelijkertijd schreven we met hen in voor de bouw van het kunstencentrum. En die opdracht hebben we gekregen.’ In 2012 vond de feestelijke opening plaats.

De opdrachtgever, de gouverneur van Kaohsiung, wilde voor zo’n technisch ingewikkeld plan per se een gerenommeerd internationaal architectenbureau. Medić: ‘We hadden geluk met hem. Hij was een redelijke man die wist wat burgers willen: niet alleen een bibliotheek, muziekzaal en expositieruimte, maar vooral veel openbare ruimte. Dus maakten we tussen de vier vaste gebouwen een groot plein met smalle straatjes naar buiten. Dat zorgt voor een open verbinding tussen het kunstencentrum, het aangrenzende park, de nabijgelegen rivier en de metrohalte.’

Luchtballonnen

In het tropische land Taiwan zijn de mensen graag buiten. Als de zon over zijn hoogste punt heen is, wordt er druk gefietst, gejogd, gepicknickt en gehangen, meestal in grote groepen. Branimir Medić: ‘We hebben het plein dan ook ingericht zoals de traditionele Taiwanese binnenhoven waar families zich verzamelen. Maar dan wel beschermd tegen zon, wind en regen.’ Geïnspireerd door Chinese lampionnen en de sculpturen van de Indiaas-Britse kunstenaar Anish Kapoor bedachten Medić en Puljiz een overkapping met structuren die lijken op luchtballonnen.

In totaal elf trechtermonden, die op ongelijke hoogte hangen en met stalen kabels aan de vloer zijn verbonden, laten zonlicht binnen en voeren warme lucht af. Uiteraard laten zij ook hemelwater binnen. Bij de ene trechtermond vult dat water een ronde vijver, bij een andere een plantenbak en bij weer andere wordt het opgevangen en gebruikt voor spoelwater. Maar op deze zonnige maandagmiddag zorgen ze vooral voor prachtige lichtkringen op vloeren en banken.

Medić: ‘Het zijn hele elegante constructies, schitterend ontworpen door Arup. Het materiaal is teflon. Voor mij was het belangrijk dat het doorschijnend was en er niet uitzag als metaal. In de ballonnen zitten led-lampjes, oorspronkelijk wit, maar nu met van die fantastische Chinese kleuren. Eerst vond ik het weerzinwekkend, stuitend, schokkend, maar ja, als dat is wat ze willen…’

Interieur

Medić is zeer tevreden over de spectaculaire buitenruimte en de manier waarop de stadsbewoners er gebruik van maken. Het interieur had naar zijn smaak beter gekund. Tijdens de bouw moest na verkiezingen de gouverneur, met wie hij zo goed uit de voeten, plaatsmaken voor een man die vooral veel haast had om het kunstencentrum te kunnen openen. Medić: ‘Altijd als je je klant verliest, gaat dat ten koste van het project. Alles was klaar, behalve het interieur. Het theater was het moeilijkst en daar hadden we dan ook Nederlandse experts voor ingehuurd. Maar de kwaliteit en de esthetische afwerking hebben enigszins te lijden gehad onder de haast.’

‘Totale architect’

Architekten Cie. heeft ook een bureau gehad in China. Medić kan dan ook het werken in China vergelijken met dat in Taiwan. Medić: ‘In China is het lastig werken voor architecten. Komende uit een communistisch systeem zijn de mensen alleen maar uit op het materiële. Ze betalen graag voor een Ferrari, maar niet voor ‘intelligentie’. Ik noem dat het Chinese syndroom, waar overigens alle opkomende economieën last van hebben.

De Taiwanezen zijn veel westerser, het is makkelijker communiceren en ze hebben meer begrip voor wat je aan het doen bent. Ze beseffen dat ze je nodig hebben als ‘totale architect’. In China zijn ze meer esthetisch en conceptueel, maar in de uitvoering wordt alles banaal. Taiwan is serieuzer. Als je eenmaal de opdracht hebt, behandelen ze de architect met respect. Ik heb er prettige mensen ontmoet, ben ook uitgenodigd om te komen lesgeven of voordrachten te houden.’

Voor het werk aan het Dadong Arts Center reisde Medić vijftien, twintig keer naar Taiwan. ‘Ik combineerde dat vaak met bezoek aan ons bureau in Sjanghai en we hadden ook in Kaohsiung een bureau.’

Van het duo Medić en Puljiz doet de eerste de projecten in Azie en de laatste vooral de projecten in Rusland. Medić: ‘Maar we bespreken al onze projecten samen en zijn dus samen de architect. Onze lokale partners in Kaohsiung waren de architecten Malone Chang en Yu-Lin Chen, voor dit project gecombineerd tot MAYU. Zij waren enorm belangrijk voor ons; zonder hen hadden we niet eens het contract kunnen tekenen.’

Tekst: Karolien Bais
Fotografie: Karolien Bais