Toen Jaakko van ’t Spijker architect was van een te ontwikkelen woongebied aan de historische Achterhaven in Rotterdam, vond hij het zo geslaagd, dat hij er zelf wel wilde wonen. Hij nam een optie op een van de appartementen van vier verdiepingen met een dakterras en weids uitzicht in een nieuwe straat met steegjes en pleinen. Sinds drie jaar woont hij er met zijn gezin. Een oase in de luwte van de stad.
Toen Jaakko van ’t Spijker nog bij bureau Sputnik werkte, won hij in 2010 een prijsvraag van woningcoöperatie Woonbron om een historisch stukje Rotterdam in Delfshaven tussen de Voorhaven en de Achterhaven, van een nieuwe stedenbouwkundige typologie te voorzien. De jaren vijftig woningen waren gesloopt en Van ’t Spijker wilde nieuwbouw toepassen binnen de historische context van dit unieke deel van de stad. ‘Dat is een belangrijke rode draad in mijn werk; ik ben niet zo geïnteresseerd in architecten die alleen maar kicken op het gebouw,’ zegt de architect, die inmiddels een eigen bureau oprichtte: Jvantspijker Urbanism Architecture.
‘Voor mij is de publieke ruimte een uitgangspunt’, zegt hij. Zo verrezen er drie uitgesproken robuuste bakstenen blokken met oog voor verfijnde detailleringen. De in totaal 37 stadshuizen zijn specifiek voor het stadsweefsel en sluiten naadloos aan op de omgeving en de oude infrastructuur (2). Twee pleintjes hebben de vorm van gemeenschappelijke verhoogde terrassen met onder het hele gebied een parkeergarage. Er zijn twee stegen die de blokken doorklieven (3). ‘Ik heb een optimistische ontwerpvisie: ik geloof in de stad’, zegt Van ’t Spijker. Daarom wilde hij geen gated community. Het is gebleken dat angst ook niet nodig is: de steegjes zijn en blijven mooi, wit, en zijn voorzien van chique verlichting. De kleinschalige autovrije dorpsgemeenschap is zorgvuldig neergezet. Het is een levendig dorpje waar kinderen verstoppertje kunnen spelen en bewoners elkaar op straat ontmoeten. Een oase in de luwte van de stad.
Van ’t Spijker woonde met zijn vriendin onder andere anti-kraak, in een huurhuisje in het centrum en nu in het mooiste deel van de Achterhaven: aan de Lange Dijkstraat in de zuidwesthoek aan het water (5). De locatie is idyllisch met een weids uitzicht op een paar woonboten, monumentale huisjes aan de overkant, een molen en heel in de verte de stoere kranen van de Rotterdamse haven. ‘Licht en uitzicht. Het is geweldig ontspannen. Voor het eerst hebben we het gevoel dat dit het is. We hebben ons plekje gevonden’, zegt de architect. Het project past niet in een hokje: geen van de woningen is hetzelfde en ook de bewoners zijn zeer divers. ‘Met twee zoons van veertien en zestien die graag in de stad wonen maar weinig geven om een buitenruimte, hebben wij gekozen voor veel woonoppervak, terwijl anderen een groter dakterras wensten of de kamers anders indeelden. Daardoor hebben wij 165 vierkante meter woonruimte. En alles is op maat ontworpen. Handig als je de architect bent’, zegt Van ‘t Spijker die werkte bij OMA/Rem Koolhaas, NACO, Nio Architecten en medeoprichter was van Sputnik. Met zijn eigen bureau (vier man) is hij onderdeel van de joint venture CULD (Complex Urban Landscape Design) waarin hij samenwerkt met landschaps- en stadsarchitecten Juurlink [+] Geluk aan kleine projecten en grote (internationale) masterplannen – zeg maar van Ede tot Irak.
Het gezin had een aantal specifieke wensen. Zo vonden ze de forse studeerkamer beneden (6) een enorme kwaliteit van leven toevoegen. De hoge en lichte ruimte heeft een voorgevel die bestaat uit zeker zeventig procent ramen. ‘We hebben ingezet op veel glas en dus op veel licht. Daarmee borg je een hele belangrijke kwaliteit.’ Zijn vriendin werkt hierin een deel van de tijd thuis. De kamer heeft een logeerbed en een aanpalende badkamer waardoor het als zelfstandige woonruimte gebruikt kan worden, zoals wanneer zijn of haar familie komt logeren. De ruimte is iets opgetild van het straatniveau waardoor je meer privacy hebt. Al komt de halve buurt langs, even een praatje maken.
Ook wilde het gezin vier slaapkamers. Voor iedereen één. ‘Dat is goed, want ik ben nogal een nachtbraker’, verklaart Van ’t Spijker de luxe keuze. Op de eerste verdieping is de lichte woonkamer (1) met een eikenhouten vloer en een simpel keukenblok. Omdat het geweldig weidse uitzicht al meer dan voldoende aandacht trekt, zijn er geen opdringerige ontwerpen. Behalve de Barcelona chair van Mies van der Rohe en de opvallende witgeverfde open houten trap met houten spijlen, geïnspireerd op het werk van de Finse architect Alvar Aalto (7 en 8). In de ‘onbenoemde’ ruimte is een precies op maat gemaakte sauna. ‘Daar vind je mijn Finse roots ook in terug’, zegt de veelvuldig van de sauna gebruik makende architect (9).
In de opbouw is het dakterras met aan weerszijden respectievelijk een lichte slaapkamer en een walk-in-closet. Het huis is pas echt helemaal af als hij het betegelde dakterras van houten vlonders en een pergola voorziet. Een oase bovenop de stad (10). Het project Achterhaven werd in 2011 opgeleverd en werd genomineerd voor de Rotterdam Architectuurprijs 2012 en opgenomen in het Jaarboek Architectuur in Nederland (2011-12) als toonaangevend project. Tijdens de International Architecture Biënnale Rotterdam 2014 (IABR) namen Jaakko van ’t Spijker en zijn gezin deel aan het ‘Wake Up In’-project.