Woningen en appartementen Vathorst Amersfoort

Rond 2014 moeten alle 11.000 woningen van de wijk Vathorst gerealiseerd zijn. Vooralsnog lijkt er niet veel nieuws onder de zon, op een aantal projecten na. Het kleinschalige project van Drost + van Veen architecten springt er uit, als een geslaagde eigentijdse interpretatie van traditionele architectuur.

Schipper Bosch Projectontwikkeling is een Amersfoortse ontwikkelaar die zich vooral richt op revitalisering van industrieel erfgoed en restauratie. In de projecten staan een duidelijke link met het verleden en een eigentijdse invulling centraal. Omdat het bij de opdracht in Vathorst ging om een voormalig boerenerf werd gezocht naar een landschappelijke invulling. Voor de architectuur werd Drost + van Veen aangetrokken, een bureau dat kundig is op het gebied van eigentijds bouwen met respect voor het verleden.

Op het voormalige boerenerf werden vijf vrijstaande woningen en een appartementengebouw gerealiseerd. De woningen staan op ruime grondstukken, een verademing in een omgeving die wordt gedomineerd door rijtjeshuizen. De woningen lijken op het eerste gezicht tamelijk willekeurig verdeeld, maar bij nadere bestudering blijkt daaraan een weloverwogen ruimtelijke organisatie ten grondslag te liggen. Door ze te spiegelen en zo te positioneren dat zichtlijnen niet bij de buren naar binnen verdwijnen, is privacy gewaarborgd.
Alle ingangen grenzen aan een gemeenschappelijke straat, waaraan ook de garages liggen. Door deze in een blok onder te brengen, ontstond een grotere ontwerpvrijheid voor de woningen. De voorgevels maken een ingetogen indruk door de gladde vormgeving en het welhaast eendimensionale karakter; abstracties van traditionele woonhuizen, verluchtigd door een groot overstek en een afgeschuinde ingangspartij.

Aan de achterzijde gebeurt iets heel anders. Hier is de gevel transparant en open door hoge glazen puien in een hoek van 90 graden. De hoek is ontstaan door een tordering in de plattegrond ter hoogte van de woonkamer en geeft de tuin- en tevens zuidgevel een markante uitstraling. Het strakke puntige overstek versterkt dit beeld, nog eens geaccentueerd door de witte onderzijde. De kapvorm en de hoogte van de huizen refereren aan de oude boerderij en de landelijke geschiedenis van de omgeving. Spannend is het om langs de achtergevels te lopen en de compositie van de puien, hellende dakvlakken, rode baksteen en onderlinge verhoudingen steeds weer te zien veranderen. Nergens wringt het, overal blijft de ruimtelijkheid behouden. Aan de detaillering is, in nauwe samenspraak met Schipper Bosch Projectontwikkeling, veel aandacht besteed: geen slordige gevelaansluitingen, storende hemelwaterafvoeren of halve dakpannen.
Het donkere strakke pannendak is als een beschermend vlies om de zijkanten van het huis gevouwen. Dit genereert eenzelfde gevoel van ingetogenheid en geborgenheid als aan de voorzijde. Het roodoranje van de gevelsteen licht hierbij zonnig op.
Aanvankelijk zou de buitenruimte gemeenschappelijk worden gedeeld. Dit bleek in de praktijk echter niet haalbaar. Het verlangen naar een afgescheiden tuin was groot en daarom kreeg ieder huis een eigen tuin in grootte en vorm afhankelijk van de ligging.

Aan de overzijde van de straat ligt, enigszins geïsoleerd, het bijbehorende appartementencomplex. Het staat aan de kopse kant van een reeds aanwezige huizenrij in historiserende stijl. Door de architectuur geheel met die van de vrijstaande woningen overeen te laten komen, ontstond desondanks toch een duidelijke eenheid.
De gemeente Amersfoort kent punten toe voor milieuvriendelijk bouwen. Mede daarom besloot Drost + van Veen gebruik te maken van baksteen en dakpannen, en materialen als tropisch hardhout en zink te vermijden. De in de gevel opgenomen nestkasten zijn eveneens een voortvloeisel van dit beleid.

Gerelateerd

• Cultureel en sportcomplex Safari
• Gesamtkunstwerk
• Zilverparkkade 130 Lelystad
• Techniek ontmoet esthetiek
• De Karel Doorman, Rotterdam
• Betonnen monoliet voor De Slufter