Huis Cats Bergen op Zoom

In een buitenwijk van Bergen op Zoom, aan de rand van een sportveldencomplex, ligt Huis Cats. Een hypermoderne vreemde eend in een buurt die gedomineerd wordt door bungalows uit de wederopbouwtijd en neutrale twee-onder-een-kappers. Archipelontwerpers heeft er alles aan gedaan om op deze plek een bijzondere villa te ontwerpen op basis van een jaren ’60 bungalow. Een lichte staalconstructie, die op de bestaande buitenmuren is geplaatst, draagt bij aan het industriële karakter en de serene ruimtelijkheid van de woning.

Van een afstand valt vooral een stalen constructie op het dak op, die boven de meeste bebouwing uitsteekt: een overdekte buitenkamer met uitzicht die bereikbaar is via een zwembadtrap. Dichterbij gekomen blijkt het huis op een vlakke grasmat te staan, zonder schutting of haag. De entree wordt gevormd door een dubbele metalen deur met noppen en een oversized greep.

Passie voor architectuur
Het huis is ontworpen voor een echtpaar met passie voor architectuur. Ze woonden voorheen in een woning die ze ook zelf hadden laten bouwen in het dorpje Wouw maar wilden terug naar Bergen op Zoom, waar de man was opgegroeid. Nadat een zoektocht naar de ideale woning strandde, kwamen ze uit bij een bungalow uit de jaren zestig die te klein was, maar op een mooie plek lag.

Een ontmoeting met architect Eric Vreedenburgh van Archipelontwerpers gaf de doorslag. Hij vormde de bescheiden bungalow om tot een ruimtelijke, moderne villa. Het echtpaar Cats voerde zelf de directie over de bouw, met als gevolg een soepel bouwproces waarin alle partijen zich inspanden om het onderste uit de kan te halen.

Nieuw op oud
Archipelontwerpers is een bureau in Scheveningen dat zich veel bezighoudt onderzoek naar flexibiliteit en aanpasbaarheid van gebouwen. Vanuit het concept van luchtgebonden bouwen, waarbij door stapeling van volumes de historische gelaagdheid van de stad manifest wordt gemaakt en de beschikbare stedelijke ruimte efficiënter wordt gebruikt, benaderen zij een groot deel van hun opgaven. Die achtergrond van Archipelontwerpers was voor de opdrachtgevers één van de redenen om met het bureau in zee te gaan.

Helaas bleek het lastig om de historische gelaagdheid hier daadwerkelijk te laten zien. Het ging dan wel om een nieuw volume op een oudere bungalow, maar de bungalow moest vanwege de maximaal toegestane bouwhoogte en de bouwkundige staat vrijwel gesloopt worden en de footprint, die oorspronkelijk diverse inhammen kende, is ingrijpend gewijzigd. Hoewel delen van de witte baksteen buitenmuren zijn behouden, is het idee van het voortborduren op bestaande bebouwing in dit geval vooral interessant op conceptueel niveau.

Lichte stalen opbouw
Om op de bestaande buitenmuren überhaupt iets te kunnen plaatsen, moest worden gezocht naar een heel lichte opbouw. Daarom is ervoor gekozen om de open woonkamer met keuken op de verdieping te plaatsen en de begane grond te gebruiken voor de drie slaapkamers, twee badkamers, bergruimte en een ruime entree.

De woonkamer heeft direct toegang tot een ruim dakterras en uitzicht over de sportvelden. Het nieuwe volume is niet recht op de bestaande bungalow geplaatst maar is iets verschoven en laat een gedeelte van het dak vrij.

Industrieel karakter
De staalconstructie die voor de opbouw is gebruikt, wordt doorgaans vooral toegepast in de utiliteitsbouw. Ook het akoestische plafond van aluminium platen in de woonkamer doet industrieel aan, net als het beton van de meeste wanden en het aanrechtblad, de kabelgoten die aan het plafond zijn gehangen en de stalen spiltrap.

Het industriële karakter sluit goed aan op de wensen van de opdrachtgevers. Bij de start van het ontwerpproces maakten zij een collage van referentiebeelden en tijdens het ontwerpproces moedigden zij de architect aan om puur industriële producten en materialen toe te passen. Het functionalistische karakter dat daardoor verkregen is, wordt nog versterkt door de leesbare indeling. Zo is de verdieping bijvoorbeeld op een subtiele manier verdeeld in een kook-eetzone en een woonzone. Die twee zones zijn gescheiden zijn door een verkeerszone met een vide, trapgat en een brug over de entreehal die is gemaakt van een stalen rooster.

Serene ruimtelijkheid
Opvallend is het hoge niveau van de detaillering en de serene ruimtelijkheid die overal in het huis evident is, zelfs in de twee tienerkamers. Overal is vloerverwarming toegepast en zijn plinten weggelaten. Dankzij de kaarsrechte afwerking is hiermee een strak beeld ontstaan. De trap, die speciaal door een smid is gemaakt voor deze woning, ziet eruit alsof hij gevouwen is van zilverfolie, licht en sierlijk, ook al zijn de lasnaden van dichtbij wel degelijk zichtbaar. En in de ouderslaapkamer zijn zonder tussenwanden een bad en de wastafels geplaatst, terwijl de douche alleen door een spatscherm van de rest van de kamer is gescheiden. Ook dit bevordert de ruimtelijkheid, terwijl het ook een heel intiem gebruik van de ruimte suggereert. Huis Cats is niet simpel te duiden; het is tegelijk complex en helder, strak en sierlijk.

Gerelateerd

• Radio Holland Scheveningen Archipelontwerpers
• Van warenhuis naar woongebouw

Tags: Bergen op Zoom, Huis Cats, luchtgebonden bouwen, opbouw, Vreedenburgh