Mail uit Teheran loont

Op een dag in het najaar van 2015 kwam er bij 123DV, het kantoor van architect Liong Lie in Rotterdam, een mail binnen met de vraag of het bureau geïnteresseerd was om een moderne villa te ontwerpen voor een opdrachtgever in Teheran. De mail werd binnen een half uur bevestigend beantwoord en dat bleef niet zonder gevolgen. 123DV hield er niet alleen een concrete ontwerpopdracht aan over. Het Rotterdamse bureau heeft inmiddels vergevorderde plannen om een eigen vestiging in Iran te openen.

De onbekende opdrachtgever was al langer op zoek naar architect die een modern familiehuis voor hem kon bouwen. Hij had al verschillende architectenbureaus in Europa benaderd, maar was nog niet veel wijzer geworden. De man was volgens architect/directeur Liong Lie dan ook stomverbaasd toen een van de medewerkers van 123DV, de architect Samaneh Rezvani [Iranese van geboorte en native speaker, red.], zijn mail niet alleen snel beantwoordde, maar ook binnen veertig minuten na ontvangst van de mail aan de lijn hing. Deze prompte reactie viel kennelijk in dermate goede aarde – de andere bureaus uit Europa hadden nog niet gereageerd – dat Lie en Rezvani twee weken later in het vliegtuig naar Teheran zaten.

Quick and dirty

Ik was toch wel benieuwd hoe deze opdrachtgever bij ons was terechtgekomen’, zegt Liong Lie. ‘Achteraf bleek dat de Iranees al veel langer rondliep met ideeën over een moderne villa. Hij had zelfs al een lokale architect ingeschakeld en een bouwkundig tekenbureau een plattegrond laten maken. Maar het was niet modern genoeg naar zijn zin.’ Een zoektocht op het internet bracht hem via een paar muisklikken naar Rotterdam. De man had quick and dirty op modern villas gezocht en was zo op de website van Lie’s
bureau uitgekomen. En dat klopt inderdaad. Wie ‘moderne villa’s’ googelt vindt 123DV – Home page – Architecture – Moderne Villa’s bovenaan het beeldscherm. Wat de onbekende opdrachtgever op de website zag, beviel hem blijkbaar en zo kwam het verzoek per mail bij 123DV terecht. Vanaf het eerste telefonische onderhoud werd er in Rotterdam voortvarend gewerkt en snel geschakeld. Met de hulp van een paar Iranese collega-architecten uit het netwerk van Rezvani werden allerlei contractuele bepalingen
doorgenomen en afspraken gemaakt voor de eerste face-to-faceontmoeting.

Jasje eromheen

Tijdens het eerste gesprek bleek het om een welvarende, religieus ingestelde familie te gaan. Wat ze wilden, was op een bouwkavel aan de voet van een heuvel aan de noordkant van Teheran een moderne villa laten bouwen voor een gezin met drie kinderen. Al snel bleek dat het de opdrachtgever vooral ging om een moderne villa en niet per se om een architect uit Rotterdam. Daarnaast had hij al een compleet vloerplan klaarliggen. 123DV mocht er een jasje omheen bedenken. Maar dat is niet de rol die Liong Lie in de wereld van de architectuur wil spelen. Hij ontwerpt bij voorkeur zowel de buiten- als de binnenzijde van een gebouw en ging de discussie over verbeterpunten en aanpassingen van de bestaande plattegrond dan ook niet uit de weg. Concreet gaat het om een villa van ruim 1.400 vierkante meter tegen een helling.De woning wordt als een doos tussen de bestaande bebouwing ingeschoven. Omdat de bouwvoorschriften beperkingen stellen aan de gebouwhoogte moest Lie, om aan de gewenste vierkante meters te komen, ook de heuvel in met zijn ontwerp. Het grondoppervlak van de villa meet 16 x 25 meter en heeft twee verdiepingen beneden het maaiveld. Voldoende daglicht naar binnen krijgen, was dus een vraagstuk van betekenis.

Rond een binnenplaats

Conform de bouwtraditie van het land, zijn de verschillende ruimtes in de villa georganiseerd rond een patio van 7 x 4 meter. Door wanden van deze binnenplaats rondom van glas te voorzien, kan het daglicht naar alle kanten diep in de woning binnendringen. Omdat de temperatuur in Iran loopt van -5 in de winter tot +40C in de zomer, kan het dak op de patio open- en dichtschuiven. De opdrachtgever reist in zijn vakanties vaak richting Dubai en hij wilde iets van dat vakantiegevoel permanent in zijn woning
terugvinden. Lie vertaalde die wens in tuinen in de patio. Mozaïekpatronen uit de lokale bouwstijl komen terug in de vorm van gekleurd, beloopbaar glas in de vloer van de binnenplaats. Het zonlicht dat er doorheen valt, geeft een intiem soort licht in de onderliggende vertrekken. Op de tweede ondergrondse
verdieping ligt de parkeergarage die bereikbaar is via een tunnel richting straatzijde. Een ander belangrijk aspect in de Iranese cultuur is hygiëne. Schoenen uitdoen bij de entree was dan ook een belangrijk gegeven voor de opdrachtgever en daarom is er een speciale schoenenkast geïntegreerd in de hal. Omdat hygiëne bij de familie hoog in het vaandel staat, wil ze uiteraard niet dat de tuinman of ander onderhoudspersoneel het huis betreden met vieze schoenen. Dit probleem werd opgelost door een speciale (toe-)gang aan te leggen die uitkomt onder de patio. Met een speciale glazen lift kan het personeel langs de verschillende inpandige tuinen of de installatie gaan en blijft de boel mooi schoon.

Eigen bureau in Teheran

De belangrijkste spin-off van deze spontane opdracht, is dat 123DV vergevorderde plannen heeft om een eigen bureau in Teheran te openen. En dat is volgens Liong Lie beslist geen onbezonnen avontuur. Kantoorgenoot Samaneh Rezvani heeft een betrouwbaar netwerk in het land en dat is volgens het
tweetal een absolute voorwaarde voor succes. Knowing the right people, de moraal ter plekke kunnen doorgronden en de taal spreken: daar gaat het om. ‘Waarom ik denk dat 123DV succesvol zal zijn in Iran? Door onze manier van werken, zegt Lie. Over het algemeen weten Iranese architecten precies wat goed is voor hun klant. Wij kiezen voor een close relationship door om te beginnen te luisteren naar de wensen
van de klant en daarna die wensen in een ontwerp te interpreteren. Daarmee kunnen we meteen al het verschil maken vergeleken met Iranese bureaus. Daarnaast zijn we niet bang voor het experiment en toepassing van nieuwe bouwmaterialen en -technieken. En ook schrikken we niet van on-Hollandse wensen en nemen we de verantwoordelijkheid om delicate details in ons ontwerp te integreren. Daarmee maken we het verschil en daar gaat het uiteindelijk om’.

Tekst: Peter de Winter
Beeld: 123DV Modern Villas by Liong Lie
Dit artikel is gepubliceerd in ArchitectuurNL 3/2016