Jeroen Wand: ongebruikelijke combinaties in design

Ze draaien geruime tijd mee in de creatieve wereld, de veelbelovende dertigers. Ze zijn gedreven, talentvol en ambitieus. Ze kiezen een eigen weg, experimenteren en zoeken samenwerking. Deel 24 van een serie: Jeroen Wand (1985) die met bestaande materialen ongewone materiaalexperimenten uitvoert met even ongewone productiemethoden.

Jeroen Wand heeft een grote werkplaats in Eindhoven op een terrein vol creatieve bedrijvigheid. Buiten lopen de kippen rond, binnen liggen de geraapte eieren en is zijn stagiair fineer aan het snijden. Er staan stellingen vol gesorteerde stukken hout en fineer, naast zijn kantoor is een wand gevuld met keurige rijen bakjes met allerhande schroeven, spijkers en bouten. Het lijkt de bouwmarkt wel, maar dan gezelliger. Er staat overigens – met een knipoog – GAMMA boven de ijzerwarenkast. Boven is zijn ‘geheugen,’ zoals de ontwerper zijn als een snoepwinkel ingerichte inspiratiekast noemt, die bestaat uit onderzoeken en proefjes met allerlei materialen. Van gips en glas tot porselein en pvc-buis.

Willie Wortel

Toen Wand na zijn afstuderen (Kunstacademie Maastricht 2006, Sandberg Instituut Amsterdam 2008, en een lasdiploma) voor zichzelf begon, wilde hij een soort academie in het klein creëren. Zo schafte hij geleidelijk aan wat hij daarvoor nodig had: van zaagtafel tot zetbank. Het zat er bij Jeroen Wand al vroeg in. Al op zijn vijfde jaar wilde hij Willie Wortel worden en kluste hij in huis. Zijn ouders hadden namelijk een woning gekocht waar veel aan opgeknapt moest worden. De kleine Jeroen Wand hielp zijn vader daarbij en met groot plezier ging hij met zijn opa naar de bouwmarkt om schroeven te kopen. Toen hij op zijn 16e, een jaar te vroeg, toelating deed op de academie had hij al een indrukwekkend en breed portfolio met kleding, sieraden, lampen en meubels opgebouwd.

Onderschatte materialen

Wand is altijd al nieuwsgierig geweest naar wat hij met bestaande materialen kan doen. Dat vindt hij het allerleukst, zegt hij. Zo gebruikt hij papier, pvc of fineer, materialen waar we niet meteen de designschoonheid van inzien. Daarmee maakt hij met niet voor de hand liggende productiemethoden een eigenzinnige collectie. Alsof hij ons de aantrekkelijkheid en reikwijdte van ‘onderschatte’ materialen wil laten zien door deze een nieuw leven en status te bieden in andere gedaanten. Daarbij gooit de ontwerper traditionele combinaties van materiaal en techniek door elkaar waarbij de productiemethode bepalend is voor de vorm en functie van zijn ontwerpen. Zo combineert hij ronduit lelijke grijze pvc-buisjes met hout en porselein tot vaasjes die samen een familie aandoenlijke, grappige wezentjes vormen.

Papieren stoel

En nu de rol van papier grotendeels vervangen is door pixels en bits, geeft Wand het kwetsbare blanco velletje dat drager is van informatie een nieuwe rol als stoere drager van een persoon. Op Wands papier kan je dus zitten: de architectonische Papieren Stoel bestaat slechts uit 160 grams papier dat zijn sterkte krijgt door veel knikken in de vorm te maken en verschillende lagen te verlijmen, zoals je met multiplex doet. Het resulteerde in een serie papieren producten – krukje, ladekastje, lamp – die samen een familie vormen, want intensief onderzoek naar materiaal vraagt om meerdere uitwerkingen, zegt de ontwerper.

Fineer

Wat hij eens tijdens een artist in residence in het Zwitserse Bolzano leerde met papier, vertaalde hij naar fineer. Een vrij delicaat en kostbaar product waarvan hij juist het als waardeloos bestempelde restmateriaal uit een nabijgelegen fabriek gebruikt om stijlvolle meubels te maken. Hij presenteerde de eerste producten uit deze collectie met succes tijdens de designbeurs in Milaan in 2015. Het is een arbeidsintensief proces: eerst sorteert hij de dunne vellen fineer op kleur, op patroon: met noest of nerf, en op soort: eik, wengé, zwarte walnoot, berk. Voordat hij als een puzzel de vellen aan elkaar legt, breekt hij de banen fineer zodat het geen lappendeken wordt maar het patroon een mooier en vloeiender verloop krijgt, meer als verfijnde streken van een brede kwast. Passend bij zijn uitvinderachtige werkwijze maakte de ontwerper vervolgens zelf een vacuümzak die de lagen fineer nog steviger en sneller op elkaar perst.

Expositie in Boijmans

Jeroen Wands vrije werken en ontwerpen in opdracht zijn intussen over de hele wereld te vinden. Thuis bij particulieren, in de horeca, in boeken, galeries en musea. Museum Boijmans Van Beuningen is een verzamelaar van Jeroen Wands werk. De expositie ‘Jeroen Wand – een gelaagde collectie’ is daar tot en met 27 augustus 2017 te zien.

Dit artikel is gepubliceerd in ArchitectuurNL 03/2017