Naast de nieuwe parkeergarage van MoederscheimMoonen Architects achter het station van Zutphen staat Het Koelhuis uit 1920, ontworpen door J.G. Wattjes. Het gebouw was in het verleden van Coöperatie ‘de Landbouw’. Afgelopen jaar is de markante gevel opgeknapt en het gebouw is nu uit de steigers. Mede dankzij de passie van de eigenaren om het gebouw in volle glorie te herstellen is het Koelhuis nu een bruisende ontmoetingsplek in de hippe pakhuisbuurt de Noorderhaven.
In 1920 bouwde de Nederlandsche Coöperatieve Zuivelverkoop Centrale in Zutphen een koelhuis om er de zomerboter van de aangesloten fabriek te bewaren. Zo kon men ‘s winters een hogere prijs vragen. In 1923 werd De Landbouw opgericht. Na de bouw van een modern koel- en vrieshuis even verderop, werd het pand aan de Coenensparkstraat in 2005 gesloten.
Zeshoekige glazen bouwstenen
Vijf jaar geleden kochten eigenaren Mieke van Tilburg en Bert Hoogeveen Het Koelhuis, nadat het 7 jaar had leeggestaan. Het was van binnen donker en gesloten. Hun missie: het stoere gebouw open en toegankelijk maken voor de omgeving. Zij ontwikkelden Het Koelhuis dynamisch en zorgvuldig. Doel was het karakter te allen tijde te behouden. Achter de dichtgemetselde vensters kwamen roestige stoeltjesprofielen te voorschijn. Ze werden bepalend voor de nieuwe kozijnen en materialisatie. Ook verschenen er briques Falconnier: de zeshoekige, glazen bouwstenen waar de Zwitserse architect Gustave Falconnier in 1886 patent op kreeg. Resten van de koelinstrumenten, de enorme houten isolatiedeuren, weegschalen en de voor die tijd moderne constructie maken geven het gebouw z’n robuuste karakter. Drie van de vijf verdiepingen zijn inmiddels in gebruik.
Architecten Wattjes en Jansen
J.G. Wattjes en A.J. Jansen waren de architecten van het koelhuis. In een van Wattjes’ basiswerken Constructie van gebouwen, deel VI: vloeren, binten, kolommen, plafonds en skeletbouw, tweede druk 1934, gaat hij in op de constructie van het koelhuis. Hij blijkt balkloze paddenstoelvloeren, beter bekend als mushroomvloeren, te hebben toegepast. Een voor die tijd moderne betonconstructie voor pakhuizen naar ideeën van de Amerikaanse ingenieur Claude A.P. Turner. Wattjes en Jansen kozen deze constructie vanwege de betere luchtcirculatie ten opzichte van vloeren met balken.
Amsterdamse School
Het metselwerk van Het Koelhuis stamt uit de architectuurperiode van de Amsterdamse School. Maanden werkten specialistische vakmensen aan de bijna 70 jaar verwaarloosde gevels. Het oorspronkelijke voegwerk was sterk aangetast en op veel plaatsen helemaal uitgevallen. Alle voegen en het vuil van de gehele gevel werden schoongespoten. Daarna is er van onder tot boven waar nodig opnieuw gevoegd.
De Noorderhaven
De Noorderhaven is een voormalig industriegebied op een steenworp van de historische binnenstad van Zutphen. Samen met het Pakhuis en de Broodfabriek geeft Het Koelhuis identiteit, historische gelaagdheid, karakter en samenhang aan deze wijk. Het gebouw ligt pal aan de opnieuw uitgegraven haven waar de wijk naar vernoemd is.
Het Koelhuis
Coenensparkstraat 1, Zutphen
Foto’s: Buro Boudier
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Tags:
gebiedstransformatie,
zutphen