Net buiten Rotterdam aan de Schie staat de Vijverschie, een oude boerenhofstede met bijgebouwen, waar sinds enkele jaren architect Jamie van Lede woont en werkt. Vlak na aankoop in 2011 verbouwt hij eerst een deel van de koestal tot kantoor voor zijn architectenbureau Origins. Het andere deel van de stal wordt verhuurd voor bruiloften en vergaderingen. Zomer 2015 neemt Van Lede het besluit het roer om te gooien en de Vijverschie om te vormen tot broedplaats.
Als Jamie van Lede oudere collega-architecten over de Vijverschie vertelt, kennen sommigen het nog uit hun studententijd. De architecten in spe mijmerden destijds over de aanpak en toekomst van het vervallen en gekraakte boerderijcomplex aan de weg langs de Schie tussen Rotterdam en Delft. Jaren later bezoekt Van Lede de Vijverschie zelf tijdens een feest. De koeschuur – inmiddels verbouwd tot een zaal met bar, podium en terras – functioneert als theetuin en feestruimte. Staand aan de vijver achterin de tuin, borrelt bij hem een sterk verlangen op om zelf ooit hier te wonen en werken.
Overname en verbouwing
Maar eerst trouwt hij er met Natasja in 2008. ‘Zij deelt mijn liefde voor de Vijverschie en tijdens de voorbereidingen spreken we meer over een mogelijke overname van een deel van het complex dan over de bruiloft zelf.’ Precies drie jaar na het huwelijk nemen ze – inmiddels met hun twee dochters – in maart 2011 hun intrek in de koeschuur en belendende woning. Ze verbouwen de helft van de deel voor Origins architecten, het bureau dat Van Lede in 2003 in Rotterdam oprichtte. Al voor de verhuizing neemt Origins afscheid van twee medewerkers, met zijn drieën gaan ze over naar de Vijverschie. De verbouwing van de Vijverschie is een mooie kans voor Van Lede om zijn ideeën over verduurzaming van bestaand erfgoed in praktijk te brengen. Het kantoordeel wordt geïsoleerd en voorzien van dakvensters en drie soorten ventilatie: vraaggestuurde ventilatie, balansventilatie met warmteterugwinning en natuurlijke ventilatie. Ook de feest/vergaderzaal wordt verbouwd: de kap wordt verhoogd en de vloer verdiept. In de kap komen op veel plekken dakramen. In de verhoogde schuur hangen ze een volume met twee spreekkamers, waar Natasja haar praktijk voor loopbaancoaching voert. De spreekkamers en het kantoor vormen een buffer tussen de verhuurbare zaal en de woning. Was de vorige eigenaar wel heel vrij in de verhuur – alles kon er – na de overname heeft Jamie van Lede de boel verbouwd en geprofessionaliseerd. ‘We verhuren de ruimte alleen voor vergaderingen, teamdagen en bruiloften. Er wordt biologisch eten en drinken geserveerd, alles moet zo duurzaam mogelijk.’ Voor de organisatie wordt een medewerker ingehuurd. De zaken gaan prima, er zijn 20 tot 30x zoveel aanvragen voor evenementen dan ze aankunnen. De formule wordt steeds exclusiever maar ondanks prijsverhogingen blijft de vraag groot.
Kleiner
Ondanks de buffer tussen huis en zaal, geeft de verhuur van de Vijverschie onrust in het leven van Van Lede en zijn gezin. ‘We hebben een tijd met het idee gespeeld om ook de oude boerderij verderop op het erf te kopen, om daar te gaan wonen en zo meer afstand te nemen van de feesten en bijeenkomsten en meer ruimte te hebben voor het gezin. Maar van dit idee zijn we nu weer teruggekomen. Tijdens de vakantie deze zomer realiseer ik me weer: met de kinderen samen in een tentje zijn we ook gelukkig, zo groot hoef je niet te wonen, we willen het nu juist kleiner houden in plaats van groter.’ Dus geen extra aankoop en extra schulden, maar ook niet op dezelfde voet verder. ‘Mijn schoonvader verklaart me voor gek, die vindt dat ik eerst maar eens 10 jaar schuld moet afbetalen, en dan pas het roer omgooien met mogelijk minder opbrengsten. Ik wil niet nog tien jaar doorgaan met dingen waar ik niet volledig achtersta. Je moet risico durven nemen.’
Regie in eigen hand
De organisatie van bruiloften en vergadersessies ligt tot november 2015 in handen van een medewerker, na haar vertrek neemt Jamie zelf het heft in handen. Hij wil de regie hebben over de aard van de bijeenkomsten die er plaatvinden, hij wil de Vijverschie omvormen tot een soort broedplaats waar creativiteit en een totaalbeleving voorop staan. Dus in principe geen bruiloften meer, hoe lucratief die ook zijn. Thema wordt: te gast op de Vijverschie. Van Lede wil veel nadrukkelijker optreden als gastheer en gezicht van de Vijverschie. Voor zijn gasten wil hij een ambiance creëren waarin alles klopt: sfeer, interieur, omgeving, gezelschap, thema’s, eten/drinken. ‘Ik ben wel eens spreker bij een BNA cursus geweest en dat was in een duf lokaaltje met kleffe broodjes, een inspiratieloze omgeving. Toen dacht ik: dat moet veel beter kunnen in een inspirerende omgeving, met inspirerende mensen, en gezond en lekker eten en drinken. Dan wordt zo’n bijeenkomst veel intensiever en vruchtbaarder. Dat wil ik op Vijverschie creëren, zodat mensen zich er welkom en goed voelen. Ook wil ik bijzondere ontmoetingen faciliteren en interessante lezingen en workshops organiseren.’
Twee bedrijven, een gezicht
Dat betekent ook dat hij minder als architect zal werken. Origins architecten is sinds twee jaar een eenmansbedrijf. ‘Toen ik afscheid nam van medewerkers bij Origins vroegen mensen me: waarom wil je inkrimpen, je bent goed in acquisitie, duurzaam bouwen heeft toekomst, waarom bouw je het bureau niet uit? Maar ik wil niet per se groeien, ik wil het klein houden, dicht bij mezelf houden. Mensen verklaren me soms voor gek: waarom zet je iets succesvols stop? Dat hoor ik ook nu weer.’ Van Lede is steeds selectiever geworden in de opdrachten die hij als architect aanneemt. Het ambitieniveau op het duurzame vlak moet hoog liggen. Daarom heeft hij al meerdere malen opdrachten uit het zelfbouwproject Leonidas in Rotterdam afgeslagen. Natuurlijk doet hij niet alles zelf, hij werkt veel samen met ZZP-ers en met andere creatieve bureaus. Zo ontwerpt hij samen met een reclamebureau imago, branding en interieur van een bedrijf. Hij gaat nu veel tijd en energie steken in de ontwikkeling van de Vijverschie. Door de bedrijfsvoering om te gooien neemt hij een financieel risico. ‘Ik kies voor mijn idealen in plaats van door te gaan met dingen die me toch steeds meer gaan tegenstaan, alleen om de hypotheek af te lossen. Je kunt als architect duurzame gebouwtjes neerzetten, maar je kunt duurzame idealen ook op andere wijze uitdragen, in de vorm van lezingen en inspiratiebijeenkomsten.’ Bovendien voelt hij zich meer een allround vormgever, niet alleen van gebouwen en interieurs, maar ook van concepten en strategieën. ‘Tijdens teambijeenkomsten in de zaal, houden deelnemers soms in mijn kantoor ruggenspraak, af en toe kan ik dan een frisse blik werpen op de problematiek.’ Gaat dat goed samen, Origins en de Vijverschie? ‘Het zijn twee bedrijven met een gezicht, ik heb ook geen twee petten op, ik ben gewoon Jamie, architect, gastheer en organisator, maar ook vader, tuinman en echtgenoot.’
Toekomst: broedplaats
Om die plannen te realiseren gaat Van Lede binnenkort de zaal verbouwen, ook dit deel wordt geheel verduurzaamd. Er komt een grote kast voor zijn boekencollectie, zodat kennis en inspiratie altijd voor het grijpen zijn. De tuingevel, die dateert uit laat 20e eeuw wil hij opnieuw opmetselen met hergebruikte oude stenen. En aan de woning wil hij een grotere serre bouwen om ten volle te kunnen genieten van het uitzicht op tuin, polders en in de verte Rotterdam. ‘Natasja en ik hadden twee dromen: Wonen in de natuur vlakbij de stad. En we droomden van een plek als Rotown: een ontmoetingsplek met café, muziek, restaurant die we wilden aanvullen met onze bureaus, bibliotheek, werkplaats en meer. De eerste droom is al werkelijkheid: Vijverschie ligt in de achtertuin van Rotterdam. De tweede droom willen we nu realiseren, niet in Rotown maar hier.’
Tekst en fotografie: Jacqueline Knudsen
Gepubliceerd in ArchitectuurNL 06 2015
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Tags:
architect,
broedplaats,
crossover,
hergebruik,
jamie van lede,
origins,
verbouwing,
vijverschie