5X Rietveld - tentoonstelling

Van 5 september tot 16 oktober is in The Millen House de tentoonstelling ‘5X Rietveld’ te bewonderen. Galeriehouder en curator Niek Schoenmakers toont hier het werk van de beroemde architect en meubelontwerper Gerrit Rietveld én zijn vier kinderen. Het gaat daarbij om meubels en kunstwerken van architect Jan, kunstschilder Elisabeth, meubelmaker Gerrit jr. en industrieel ontwerper Wim.

In 1991 werd het werk van Wim, Jan, Elisabeth (Bep) en Gerrit jr. voor het laatst geëxposeerd. Dat was tijdens de tentoonstelling ‘Vier keer Rietveld’ in het paviljoen De Zonnehof in Amersfoort. Niek Schoenmaker vond het dus hoog tijd vor een update. In de verkooptentoonstelling ‘5 X Rietveld’ legt de galeriehouder de creatieve lijnen bloot die tussen de vader en zijn kinderen bestaan, door het talent van de vier kinderen Rietveld extra te belichten.

Werk van Rietveld

Gerrit Rietveld was architect en meubelontwerper en heeft in beide gebieden grote erkenning gekregen. De Zig-Zagstoel, Kratstoel en de Rood-blauwe stoel zijn bij iedereen bekend. Hij was een revolutionaire pionier van het Nieuwe Bouwen en was beeldbepalend voor de vormgeving in Nederland. Gerrit sr. staat voortdurend in de belangstelling, dit jaar onder andere met het 100-jarige jubileum van het Rietveld-Schröderhuis.

“Maar lang niet iedereen weet dat zijn kinderen invloedrijk waren op de Nederlandse beeldende vormgeving na de Tweede Wereldoorlog ”, zegt Niek Schoenmakers. “Wim, Jan, Bep en Gerrit werden gevormd in een artistiek milieu en in hun werk zien we ook een grote verwantschap met dat van hun vader. Tegelijkertijd is het bijzonder dat vader ervan uitging dat je kinderen wel kunt voeden maar niet kunt opvoeden en daarom gaf hij ze de vrijheid om hun eigen weg te kiezen. Zo hebben ze onbelemmerd een geheel eigen stijl ontwikkeld en in de periode van De Wederopbouw een stempel gedrukt op de vakgebieden waarin ze werkzaam waren”, zegt Schoenmakers.

Kinderen Rietveld

Speciale aandacht is er voor Bep Rietveld. In samenwerking met Stichting Bep Rietveld presenteert The Millen House een selectie van haar zelden getoonde portretten en stillevens. De tentoonstelling legt een opmerkelijke link tussen Bep en haar vader: zijn ontworpen meubilair, zoals de iconische Rood-blauwe stoel en de Steltman-stoel, dient als decor voor de personen en objecten op haar schilderijen.

Wim Rietveld legde in zijn ontwerpen de nadruk op de balans tussen vorm en functie. Hij ontwikkelde gebruiksvoorwerpen die geschikt zijn voor massafabricage, geheel in lijn met de ideeën van Stichting Goed Wonen. Zo toont Schoenmakers de Panama-lamp, model 4050 uit 1956, gemaakt door Gispen. In dit bedrijf was Wim betrokken bij het ontwerp van kantoormeubelen, waar hij woonmeubels en lampen aan toevoegde.

Een topstuk in de tentoonstelling is een zeldzame stoel van Gerrit Rietveld jr. uit 1954. Waar zijn broer Wim voor de industrie werkte, was het Gerrit die in eigen beheer meubels in kleine oplages maakte. Hij leerde het meubelambacht in de werkplaats van Gerard van de Groenekan die meubels voor Gerrit sr. maakte. Met een eenvoudige vormentaal en een bijzondere constructie ontwikkelde hij een eigen handschrift dat hem een zekere bekendheid gaf.

Architect Jan Rietveld tot slot startte zijn carrière net na de Tweede Wereldoorlog. Zijn werk heeft raakvlakken met dat van zijn vader en het Nieuwe Bouwen. Zijn bekendste ontwerp is de Westeinderflat uit 1956-1958. Een vrijgezellenflat in Amsterdam die al snel de schertsende bijnaam ‘Hunker Bunker’ kreeg. Naast vooral vrijstaande huizen ontwierp hij af en toe ook meubels binnen de architectuur. Met de getoonde kasten uit een Amsterdams appartement van Jan, legt Schoenmakers een verband met zichzelf als architect.

Vader Rietveld

Sluitstuk van de tentoonstelling is een kerkbank van Gerrit Rietveld sr. Deze bank uit 1963 van metaal en hout, is afkomstig uit kerkelijk centrum ‘De Hoeksteen’ in Uithoorn. Dit rechthoekig gebouw in de stijl van Het Nieuwe Bouwen creëert door de weerspiegeling in de omliggende vijver de illusie van een kubus. Hij ontwierp het gebouw, de kerkbanken en het kruis in de kerkzaal. Hij maakte de opening van zijn enige voltooide kerkontwerp zelf niet meer mee; hij overleed tijdens de bouw in 1964. De tentoonstelling laat zien hoe zijn DNA doorklinkt in het werk van zijn kinderen, maar ook zijn weerklank vindt in de huidige jonge generatie ontwerpers.