Technische perfectie en een goede compositie en onderwerpkeuze zijn de basisvereisten voor de architectuurfotografie van Ronald Tilleman. Maar een foto moet vooral boeien, de kijker verleiden om langer of vaker te kijken. Het gaat erom het verhaal van de architect te vertellen met de juiste beeldende emotie en tone of voice. Dat lukt met veel geduld en soms een beetje geluk. In een projectreportage mogen ook commerciële of verleidelijke foto’s zitten, vindt Tilleman, zeker als ze gebruikt worden bij aanbestedingen.
Hofbad Ypenburg, Den Haag
Dit zwembad heb ik in drie fases gefotografeerd, vlak voor oplevering, vlak na ingebruikname met zwemmers en een half jaar later toen het landschap af was. De foto links komt uit de eerste sessie. Om het organische van het ontwerp te laten zien heb ik gekozen voor deze positie, waardoor de curves van wildwaterbaan en de waterglijbaan het oog door de foto leiden. Samen met de badmeester hebben een aantal sterktes van het de waterstroming geprobeerd in combinatie met verschillende sluitertijden, om te kijken welke combinatie het mooiste ‘stromende water’ opleverde. Door de foto te nemen op het moment dat de waterjets aangaan, creëerden de zuurstofbelletjes een mooi wolkje onder in het beeld. Door te vragen of de onderwater ledverlichting aan mocht kreeg het water een mooie azuurblauwe tint. Het zwembad is ontworpen door Venhoeven CS.
Mercedes Benz Museum, Stuttgart
Van UNStudio kreeg ik de opdracht om het Mercedes Benz museum in gebruik, dus met bezoekers te fotograferen. Als je het museum bezoekt ga je met een tijdcapsule (de lift) naar de bovenste verdieping waar de geschiedenis van Mercedes Benz begint. Het opgezette paard dat daar staat, geeft in combinatie met de hightech ruimte, een mooie visuele spanning en een ietwat surreële sfeer. Nadat ik het camerastandpunt had bepaald, was het wachten tot bezoekers op de juiste plek in beeld kwamen. Iedere keer als een tijdcapsule boven kwam bleek de groep bezoekers te groot om een mooi beeld op te leveren. Pas toen de twee mensen rechts, na het uitstappen even bleven staan en ik van de volgende groep alleen de laatste twee bezoekers links in beeld kon krijgen, voelde het beeld goed.
Drents Museum, Assen
Een van de onderdelen van de briefing, die ik meekreeg toen ik het Drents Museum van Erick van Egeraat ging fotograferen, was om een link te leggen tussen de oudbouw en het nieuwe gedeelte. Omdat de extensie die Erick had ontworpen grotendeels ondergronds ligt, bleek dat niet mogelijk. Toen ik echter door een van de daklichten heen naar binnen wilde fotograferen zag ik de oudbouw spiegelen in het glas. Door mijn camera uiterst zorgvuldig te positioneren, bleek het mogelijk om het zowel naar binnen te kunnen fotograferen, als om een gedeelte van het glas te laten spiegelen, zodat ik de oudbouw achter me in beeld kreeg. Vervolgens was het wachten tot de door de tentoonstelling wandelende bezoekers een mooi beeld opleverden. Toen het na 20 minuten maar niet spannend werd, wilde ik bijna stoppen, maar ineens kwam alles wonderbaarlijk mooi samen en heb ik intuïtief afgedrukt. Met het Lourdes-achtige tafereeltje bij de vitrinekast als cadeautje. Het is geen voor de hand liggende architectuurfoto. Daarom ben ik nog steeds blij dat de toenmalige redactie deze foto heeft geselecteerd voor de cover van de 25e editie van het Jaarboek Architectuur in Nederland.
Villa SR, Rijssen
Op weg naar deze villa werd al duidelijk dat het beloofde zonnetje er voorlopig nog niet aankwam. De lucht was egaal grijs/wittig, het licht was vlak en gaf geen vorm of schaduw. Ik was ruim voor de afgesproken tijd aanwezig. En probeerde alvast wat standpunten uit. Ik besloot te kiezen voor een wat grafischere benadering van het beeld en vooral te letten op vorm en volume. Toen de architect van Reitsema & partners met twee medewerkers aankwam en het uitzicht vanaf het terras van de villa gingen bekijken begon het beeld te leven. Het boompje rechts en rode gekleurde heg geven net een mooi natuurlijk contrast.
Early Childhood Center, Wassenaar
In dit ontwerp van Kraaijvanger zijn klaslokalen verdiept aangelegd. Deze lokalen zijn, ondanks de verdiepte ligging, allemaal voorzien van voldoende daglichtinval door een aangrenzend, hellend talud. In de gang langs deze lokalen in het souterrain zijn in het plafond glazen panelen geplaatst voor daglichttoetreding. Deze panelen zijn dus onderdeel van de vloer van de gang erboven.
Ik had al verschillende foto’s van deze gang gemaakt, zowel met als zonder mensen in beeld, maar gevoelsmatig zat dé foto die dit verhaal verteld er nog niet bij. Pas toen een paar kinderen over de gang erboven liepen en hun schaduwen spannende silhouetten maakten, klopte het beeld met het verhaal.
Atrium van Level in Leiden
Level in Leiden heb ik in meerdere fases gefotografeerd voor MVSA Architects. Deze foto komt uit de sessie van vlak voor de oplevering. De grote atria geven een prachtig ruimtelijk gevoel, maar dat gevoel bleek lastiger te verbeelden dan ik had verwacht. Onze ogen en hersenen focussen tijdens het kijken op een onderwerp en zien kans de rest van het beeld ‘weg’ te filteren. De camera registreert echter alles dat binnen zijn kader is.
De uitdaging was hier om de juiste positie en het perspectief te vinden waarbij de verhouding tussen de verschillende beeldelementen een zo evenwichtig mogelijke compositie opleveren zonder de ruimtelijkheid van het atrium te verliezen. Ook fototechnisch ben ik blij dat het met de nodige inspanning goed gelukt is om alle nuances in de witte tinten te laten zien, maar ook de details in de zwarte stalen elementen zichtbaar te houden.
P&R De Uithof Utrecht
Bijzonder in deze parkeergarage, een ontwerp van KCAP & StudioSK , zijn de gekleurde ginkgoblaadjes tegen het plafond en de afwijkende hellingen en dus hoogtes van sommige etages, waardoor het enorme gebouw luchtiger oogt. Ook de klimmuur voor de ernaast gelegen studentensportvereniging is opvallend. Eerdere pogingen dit in één beeld vast te leggen waren het gevoelsmatig net niet. De positie voor de opname klopte wel, maar op het moment dat het licht in de parkeergarage aanging en deze ‘lichter’ werd, ging ook de ervoor gelegen straatverlichting aan die erg de aandacht wegtrok van de parkeergarage en dus storende werkte in het beeld. Bij een bezoek werd net de verlichting in de parkeergarage getest, waardoor deze aan was nog vóór dat de straatverlichting aanging. Toen kon ik eindelijk het beeld maken dat ik voor ogen had.
Pilotwoningen Het Dorp, Arnhem
Van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie kreeg ik de opdracht om een aantal projecten te fotograferen die genomineerd waren voor de Hedy d’Anconaprijs 2014 voor excellente zorgarchitectuur. Het accent in de foto’s moest vooral liggen op het gebruik en de gebruikers in combinatie met de architectuur. Voor de fotografie van de twee pilotwoningen in Het Dorp in Arnhem, ontworpen door Archipelontwerpers, was Ton Bentvelzen (in de rolstoel) mijn begeleider ter plaatste. Hij kan vrijwel de gehele woning bedienen met de op zijn rolstoel gemonteerde iPad.
Nadat we overdag al in en rondom de woningen gefotografeerd hadden wilde Tom ’s avonds nog wel terugkomen om met zijn iPad de lichten in de woningen aan te doen. Nadat hij als gebruiker/bewoner van de woning is aangemeld, gaat de voordeur automatisch open op het moment dat hij deze in zijn rolstoel nadert. Deze foto heb ik genomen op het moment dat hij dat voor me demonstreert.
Tekst en fotografie: Ronald Tilleman
Dit artikel staat in nummer 4 van ArchitectuurNL 2014.
Neem hier een abonnement op ArchitectuurNL
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Tags:
architectuur,
architectuurfotografie,
door de lens