De Haagse fotograaf Peter de Ruig is gespecialiseerd in gebouwen, interieurs en maquettes. Hij werkt in opdracht van architecten en uitgeverijen, maakt vrij werk en geeft cursussen architectuurfotografie. Voor een boek over de Pastoor van Arskerk in Den Haag maakte hij een uitgebreide reportage, waarin hij de architectuur, ruimtewerking, lichtval en sfeer van deze bijzondere kerk van Aldo van Eyck probeert te vangen in zijn foto’s.
Niet eerder zag ik een kerk die haar schoonheid zo verborgen houdt als de ‘Pastoor van Ars’. Verscholen in een bos in Den Haag dichtbij Kijkduin geeft de strakke uit B2 betonblokken opgetrokken grijze voorgevel niets van haar inhoud prijs. Er zijn geen ramen, geen ornamenten en er is geen klokkentoren te bekennen. Een Abdijkerkkruis rechts tegen de gevel is het enige element dat aan een kerk doet denken. Een toevallige voorbijganger vermoedt een productiehal of misschien een transformatorhuis, tot hij ‘Pastoor van Ars kerk’ op de muur leest. Hoewel ik al lange tijd in Den Haag woon en werk was ik, tot ik de opdracht kreeg om het gebouw te fotograferen*, nog nooit in die kerk geweest. Ik maak altijd eerst op de te fotograferen locatie een afspraak om mij voor te stellen en de situatie te verkennen, ik bekijk de lichtomstandigheden, noteer verschillende standpunten en kies de beste opnametijd. Op een zondag na de ochtendmis had ik afgesproken. Ik was iets te vroeg en terwijl ik binnen wachtte, wenden mijn ogen aan het lichtverschil met buiten en ontvouwde de ruimte zich langzaam voor mij. Zacht licht en rauwe betonstructuren domineren in een sobere harmonie. Ik zat op een bankje aan het begin van ‘de Straat’ van de processie met rechts ervan de ruimte voor de dienst. De Straat wordt geflankeerd door half cilindrische muren voor altaar en kapellen. Wat mij trof is het bijna ontbreken van kleur, de ronde lichtkoepels strooien een zacht diffuus licht uit. Het kloeke B2 beton is heel transparant en open toegepast in de architectuur. Steunpilaren zijn vrij van de muren gehouden. De halve cilinders staan los aan de Straat zodat het invallende strijklicht op de muren zo min mogelijk wordt onderbroken. Rijstpapieren lichtbollen versterken de hoogte nog eens extra.
Alleen schoonheid in functionaliteit, verder duldde architect Aldo van Eyck geen versieringen en tierelantijnen. Alles verdraagt elkaar wonderwel in een harmonieus geheel met verbindende zachte kleuren. In de met overdaad beladen Roomse bouwtraditie is juist de Pastoor van Ars kerk ontdaan van deze loodzware lasten en verfrissend van eenvoud. De kerkruimte nodigt uit tot bezinning en biedt ruimte tot ontmoeting. Ik heb in mijn foto’s van de Pastoor van Ars die eerste ervaring van verwondering in deze kerk proberen vast te leggen. Het kosmische, dat je blik en gedachten naar boven trekt en het intieme wat een gevoel van geborgenheid geeft.
* Peter de Ruig fotografeerde de kerk voor het boek Pastoor van Ars. Monument van Aldo van Eyck.
Tekst en fotografie: Peter de Ruig
Dit artikel is verschenen in de serie DOOR DE LENS in ArchitectuurNL 06 2015
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Tags:
Aldo van Eyck,
architectuurfotografie,
door de lens,
interieurs,
maquettes,
Peter de Ruig