24H in bamboe

‘Eén van onze passies is reizen, je laten inspireren door andere culturen en daarin onderdompelen, niet gehinderd door angst.’ En onbevreesd reizen doet ze, Maartje Lammers. In 2001 startte ze samen met Boris Zeisser 24H-architecture. Inmiddels bouwen ze in Marokko, Suriname en Thailand. ‘Van meet af aan wilden we internationaal werken. We wisten toen nog niet dat de Nederlandse markt zo zou krimpen door de crisis. Dus ik ben wel dankbaar voor onze internationale visie.’

Duurzaamheid op ecologisch en sociaal niveau

De eerste grote buitenlandse bouwopdracht voor 24H-architecture diende zich in 2006 aan in Thailand: een milieueducatiecentrum bij een vakantieresort op het eiland Koh Kud. Maartje Lammers: ‘De opdrachtgevers hadden op internet ons buitenhuis in de Zweedse bossen gezien en vroegen ons mee te dingen naar de bouw van een activiteitencentrum voor kinderen bij het resort. We werken bij voorkeur met lokale materialen en blazen de plaatselijke tradities nieuw leven in. Dat is niet alleen ecologisch duurzaam, maar brengt ook duurzaamheid op sociaal niveau. Het idee was om te bouwen met bamboe.’

Reuzenrog

En zo groeide er tegen een rotshelling een gigantisch glooiend dak, alsof er een reuzenrog uit de zee gesprongen was. Dak en draagconstructie zijn van bamboe, het interieur is opgetrokken uit eucalyptushout en rotan. Wanden zijn er nauwelijks, zodat de verkoelende zeewind vrij spel heeft. Het ruim overstekende bamboedak houdt zon en regen buiten.

Bamboe onder de knie krijgen

Aanvankelijk wilden de opdrachtgevers de experimentele bouw zelf doen. Dat bleek al snel een te grote uitdaging en ze vroegen 24H die klus op zich te nemen. Maar bij 24H had ook niemand ervaring met bamboe. Er werd dus veel tijd geïnvesteerd om het materiaal onder de knie te krijgen. Maartje Lammers: ‘Olav Bruin, een van onze architecten, is bij de ‘bamboemeester’ Jörg Stamm in Duitsland in de leer gegaan samen met een stagiaire. Olav is toen vijftien maanden in Thailand gaan wonen. Hij heeft met een Thaise club mensen allerlei experimenten gedaan om de draagkracht van bamboe te bepalen en er zijn windtunneltests gedaan. Bamboe is van oudsher het bouwmateriaal van arme mensen, dus de goede ambachtslieden vind je onder de bergvolkeren van Noord-Thailand. De communicatie op de bouw was daarmee wel lastig, maar Olav kan gelukkig goed met zijn handen praten en is zelf een rasklusser. Zo hebben architect en bouwvakkers van elkaar allerlei details geleerd.’

Natuur als inspiratie

Drie jaar later kon 24H de opgedane kennis opnieuw in Thailand toepassen. In de buurt van de Noord-Thaise stad Chiang Mai wilde een echtpaar een internationale school voor 375 leerlingen laten bouwen. Het complex moest de boeddhistische en milieubewuste grondslag van de school uitwasemen en helemaal opgetrokken worden uit lokale materialen. De keus viel op 24H vanwege hun elegante bamboecreatie op het eiland Koh Kud.

Maartje Lammers: ‘Om kosten te besparen zijn Olav en ik er een week gaan zitten om de locatie te bekijken, met de opdrachtgevers en de specialisten te praten en ontwerpschetsen te maken. De locatie was prachtig, een voormalige boomgaard. We wisten dat er gekozen was voor kleine gebouwtjes en dat de ingrediënten gestampte aarde en bamboe zouden zijn. Ter plekke zijn we gaan schetsen, aan een laag tafeltje in een prieel. Onze inspiratie groeide letterlijk aan de bomen. Zo zagen we een hertshoorn, een boomvaren met bladeren in de vorm van een gewei. Olav plukte zo’n blad en toen we het neerlegden op de locatie, bleek dat precies de goede padenstructuur naar de klaslokalen en de gemeenschappelijke ruimtes te geven.

Lome schildpadden

Voor de grote ruimtes bedachten we een statige bamboestructuur die vanuit de basis uitwaaiert, precies zoals je de bamboe zag groeien in de tuin. Het was superinspirerend!’ Op het kantoor in Rotterdam zijn alle gebouwen uitgetekend en twee maanden later volgde weer een bezoek aan Thailand, waar de gemeenschappelijke ruimtes op halve grootte gebouwd zijn om de details te testen. Maartje Lammers: ‘Het ging allemaal razendsnel en efficiënt. In februari maakten we de schetsontwerpen, in april kon de bouw starten en in juli stonden de eerste gebouwen er. Bovendien was het heerlijk om met zo veel verschillende specialisten een product te maken.’ Dat ‘product’ werd een veld vol lome schildpadden, want opnieuw ontwierp 24H diep overhangende glooiende daken tegen het vocht en de hitte.

IJsblokken en rendierhuiden

Heeft 24H nu voet aan de grond gekregen in Thailand? Maartje Lammers: ‘Daar is het ons niet om te doen. Ik zou het leuk vinden, maar het mag ook Bali of Vietnam zijn. Het is min of meer toeval dat we in de tropen terecht zijn gekomen, maar ik bouw net zo lief op de Noordpool, iets met ijsblokken en rendierhuiden. Toen we met 24H begonnen was onze leus ‘inspired by nature’. Daar is bijgekomen ‘learning from nature’: op een lowtech manier duurzaam gebruik maken van de materialen die lokaal beschikbaar zijn. Dat is mijn persoonlijke queeste: licht brengen in de prairies van de wereld!

www.24h.nl

Tekst: Karolien Bais
Fotografie: Panyaden School, Ally Taylor, Karolien Bais