Neem nou de mens. Symmetrisch als je op de ene manier kijkt, en volkomen asymmetrisch op de andere. Je moet dus op een bepaalde manier kijken, maar als je dat doet is symmetrie vaak op heel veel plaatsen te vinden. Als je symmetrie als fotograaf gebruikt kan het een sterk element in de compositie zijn. Je moet dan wel een Pietje Precies zijn. “Een beetje” symmetrisch valt direct door de mand, omdat het menselijk oog goed getraind is om symmetrie te herkennen.
Zolang als ik fotografeer, voel ik me aangetrokken door symmetrische composities en heb in de loop der jaren een behoorlijke collectie symmetrische beelden gemaakt. Ik merk dat er verschillende manieren zijn om symmetrie aan te wenden in een beeld. Ik zet er een paar op een rij.
Patronen
Symmetrie legt patronen bloot die rust en balans brengen in een beeld, waardoor het aangenaam wordt om ernaar te kijken. Dat kunnen patronen zijn die bestaan uit de gehele ruimte, zoals de foto’s van de leeszaal in de New York Public Library, het gemeentehuis in Rotterdam en de barokke pracht en praal van de Sao Francisco in Porto. Maar het kan ook om patronen gaan die meer een detail blootleggen zoals bijvoorbeeld gebrandschilderde ramen of de prachtige structuren in de koepel van het Pantheon in Lissabon.
Abstractie
Symmetrie en abstractie zijn voor mij onlosmakelijk verbonden. Ik vind het een uitdaging om de symmetrie terug te brengen naar de uiterste eenvoud waardoor ik een abstract beeld kan creëren. Vitaminen voor de verbeeldingskracht van de kijker! Bijvoorbeeld het dak van het Open Plein in het Scheepvaartmuseum, dat in de foto is ontdaan van elke verbinding met het gebouw zelf. Of de steigerconstructie die opgesteld stond in het nieuw te bouwen gedeelte van het Erasmus MC – wel leuk natuurlijk dat dit slechts een zeer tijdelijke symmetrie is; de foto hier is nu niet meer opnieuw te maken. De inmiddels beroemde wybertjes in het dak van het vernieuwde Centraal Station in Den Haag lenen zich op een natuurlijke wijze voor abstractie, en ik vond het mooi om een van de ondersteunende pilaren in de compositie mee te nemen.
Leading lines
Regelmatig maak ik gebruik van het concept van “leading lines” om de compositie nog wat meer kracht bij te zetten en van dynamiek te voorzien. Soms kunnen openstaande deuren dienen om de kijker binnen te leiden, zoals bij de foto van de Duomo in Siena – zoals bij veel van mijn foto’s moet je wel vroeg op staan om zo’n foto te kunnen maken (-:). De trappen leiden de kijker naar de pracht en praal die je aantreft in de art deco ruimte van het Stadsarchief in Amsterdam.
Mensen vertellen het verhaal
Door mensen die gebruik maken van de ruimte toe te laten in het beeld, is het makkelijk om het verhaal achter de foto te zien. De voorbeelden maken dat duidelijk. De autowasstraat in de Stadsdeelwerf in Amsterdam-Zuid is op zich al een mooi beeld, maar de man die de auto schoonmaakt maakt het af. Dat geldt natuurlijk a fortiori voor de openbare ruimtes die ik vaak fotografeer. Mensen krioelen in de grote hallen van het British Museum of het station in Antwerpen, en wachten in de wachtruimte in Groningen. Een vrouw met witte jas maakt duidelijk dat het symmetrische beeld in een ziekenhuis is gemaakt, en de treinen spreken voor zich op het zojuist geopende station Vaartsche Rijn.
Rob van Esch is architectuurfotograaf en werkt onder het label Ruimtes in Beeld. Hij werkt in opdracht, maar ook voor het Nederlandse fotobureau Hollandse Hoogte en het Amerikaanse Offset.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Tags:
architectuur,
architectuurfotografie