De designindustrie rekent af met de crisis, zo blijkt op de Salone del Mobile 2014. Luxe materialen, vrolijke kleuren en stijlvolle nostalgie domineren op de belangrijkste internationale designbeurs. Architecten liften mee op dit nieuwe optimisme. Uit Nederland waren er nieuwe ontwerpen van onder meer UN Studio, MVRDV, Studio Maks, Maarten
Baas, John Körmeling, Teun Hocks, Marcel Wanders, Scholten & Baijings, Hella Jongerius en Tessa Koot.
Het is even wennen op de Salone del Mobile afgelopen april, moet architect Ben van Berkel van UN Studio toegeven. Niet alleen het aanbod nieuwe meubels is overstelpend op deze designbeurs in Milaan, maar ook de 300.000 bezoekers uit ruim vijftig landen bekijkt hij met stijgende verbazing. Meer dan driehonderd internationale designlabels en ruim drieduizend individuele ontwerpers tonen hier hun nieuwste creaties. In het kielzog van de designindustrie proberen ook bierbrouwers (Heineken), automerken (Lexus) en zelfs condoomfabrikanten (Durex) mee te liften op de buzz.
Gemini van UN Studio
Het is vooral deze alomtegenwoordige commercie die het observatievermogen bij vlagen benevelt, aldus Van Berkel. ‘Maar de dynamiek is in de designwereld is groter dan in de architectuur. Design zit nu eenmaal dichter de tijdsgeest.’ Van Berkel bezoekt Milaan voor de promotie van de stoel Gemini die hij heeft ontworpen voor het Nederlandse designlabel. ‘Het is een stoel met zowel een actieve werkhouding als ook een meer ontspannen zit om te lezen of te converseren.’ Met zijn vloeiende vorm draagt de multifunctionele stoel duidelijk de signatuur van UN Studio. ‘Natuurlijk is de schaal van architectuur complexer. Maar verder is er amper verschil met het ontwerpen van eenmeubel. Het vertrekpunt is altijd één helder idee.’
Vertical city en Cloud table
Deze vervagende grenzen tussen architectuur en design blijkt ook elders op de 53ste editie van deze meubelbeurs. Onder de noemer It’s a house and you can sit on it lanceert architectenbureau MVRDV een serie iconografische meubels van zacht foam. De collectie is geïnspireerd op een onderzoek naar nieuwe typologieën van woongebouwen in Azië. De 77 verschillende zitmeubels variëren van geometrische volumes als een kruis of cilinder tot een archetypisch puntdakhuis of een fabrieksloods. De meubels van de collectie Vertical city zijn leverbaar in vrolijke kleuren in verschillende afmetingen en voldoen als speelse interieurobjecten ongetwijfeld veel beter dan als serieus gebouw. Naast deze grote namen gebruiken ook jonge architecten de meubelbeurs in Milaan als platform. Studio Maks van Marieke Kums presenteert Cloud Table, een lange tafel die zich als een grillige wijnvlek over een ruimte verspreid. Door de slingerende vorm is intiem contact mogelijk tussen wel tien tot vijftien mensen. Kums heeft de tafel op maat gemaakt voor haar tijdelijke showroom in Milaan. ‘Elke tafel wordt ontworpen voor de specifieke context, dat is het idee.’ De sombere crisismentaliteit is afgeschud door de interieurbranche, zo blijkt in Milaan. Vrolijke kleuren en stijlvolle vormen zetten de trend. Illustratief is de collectie van het Franse designlabel Moustache met fluorescerende stoeltjes en spiegelende discolampen geïnspireerd op de helmen van Daft Punk. De Nederlandse topontwerper Maarten Baas heeft zijn nieuwe meubels opgesteld in een circusarena, waarbij hij hoogstpersoonlijk als een spreekstalmeester een toelichting geeft door een megafoon. De nieuwe collectie was een samenwerking met kunstenaars John Körmeling en Teun Hocks. Geïnspireerd op de Hihi Haha lamp van Körmeling op Schiphol vervaardigde Baas een kroonluchter waaraan tientallen amuletten met Blabla bungelden. Het clowneske spektakel van Baas is een bitterzoet maar treffend commentaar op de vluchtigheid en commercie van de designindustrie.
Modules en kleuren combineren
Nog een opvallende trend is het modulaire meubel. Philippe Starck bedacht voor het nieuwe designlabel TOG een serie meubels, die door de consument kunnen worden aangepast. De leuning van een stoel bestaat uit elastieken die in verschillende kleuren leverbaar zijn, zodat de consument zijn eigen kleurpalet kan kiezen. Van een bank kunnen zowel het frame, een armsteun als de zitting in verschillende kleuren worden uitgevoerd. De lichtgewicht meubels van polypropyleen zijn eenvoudig te bestellen via internet. Op de website staat een lijst met kunstenaars/ontwerpers bij wie speciale edities van de meubels kunnen worden besteld. Een exclusieve interieurmodule wordt aangeboden door Caeserstone, een producent van hoogwaardige composiet. De Londense ontwerpstudio Raw Edges maakte er Islands mee, een serie wooneilanden die naar eigen inzicht kunnen worden samengesteld. Een basis met een ouderwetse houten tobbe kan met plantenbakken en een open kast worden uitgebouwd tot een groene badkamer.
In een sierlijk kookeiland kunnen een houten aanrecht, kastjes en snijplanken worden geïntegreerd.
Luxe en chic
Zo groot is het optimisme dat er schaamteloos wordt geflirt met luxe. De doorgaans extravagante Marcel Wanders heeft een serie stijlvolle meubels ontworpen die zo lijken weggekaapt uit de tv-serie Mad Men. Zijn houten meubels hebben klassieke vormen met een comfortabele zitting in zachte tinten. Bijzettafeltjes zijn uitgevoerd in marmer, dat dit jaar dominant was. Van het succesvolle duo Scholten & Baijings is een serie prachtige tafels met een subtiel geometrisch patroon voor de marmerproducent Luce di Carrara. Een inventieve toepassing van marmer brengt het nieuwe Italiaanse designlabel Clique met een zitelement dat tevens fungeert als elektrische verwarming en een deftige tafel mét verlengsnoer. De herontdekking van marmer zal ongetwijfeld te maken hebben met de tijdloze en slijtvaste uitstraling ervan. De crisis is immers nog niet helemaal overgewaaid, waardoor behoudzucht blijft smeulen bij de meubelindustrie. Die behoudzucht blijkt vooral uit de vele heruitgaven.
Verschil met voorgaande jaren is dat er nu veelal wordt gekozen voor luxueuze uitvoeringen. Zo heeft Louis Vuitton voor meubelmerk Cassina een chique make-over gemaakt van de chaise longue en zitbank van Le Corbusier met glanzende stoffen in diepe kleuren. Modeontwerper Paul Smith pimpt stoelen van Hans Wegner met een bekleding in het kenmerkende streepjespatroon. De roemruchte ronde zitbank Cloverleaf van Verner Panton is door Prada opnieuw uitgevoerd in een langharig, donkergroene stof – très chic! Hella Jongerius heeft zich als kersverse artdirector van het klassieke Finse designlabel Artek gebogen over de meubels 400 en 401 van Alvar Aalto. De eenvoudige meubels van gebogen laaghout zijn door Jongerius voorzien van een eigentijdse bekleding met een subtiele decoratie. Tegelijkertijd wordt ook de vernieuwing ingezet bij de Finse producent met de nieuwe stoel Rival van de Duitse minimalist Konstantin Grcic. Artek wordt het designlabel om in de gaten te houden dus.
Symbiose van materialen
Innovatie blijft hoofdzakelijk beperkt tot uitbundige materiaalexperimenten. Het designteam van automerk Peugeot pakt uit met een serie opzienbarende meubels van contrasterende materialen, zoals een stoel met een zitting van duizenden jaren oud moerashout op een frame van 3D-geprint metaal. Het pronkstuk is een 3 meter lange ligbank van carbonfiber en vulkaansteen. Aan een supergladde bank met een aerodynamische vorm hangt een grillige uitstulping van de gestolde lava. Deze Onyx bank is een symbiose van natuurlijke materialen en ambachtelijk handwerk en hightech kunststof en geavanceerde productietechnieken. Een verrassend contrast biedt ook Wood-Skin, een idee van vier jonge Italiaanse ontwerpers. Houtfineer wordt op een nylon mat gelijmd. Vervolgens wordt er een geometrisch patroon in het hout gelaserd, zodat het hout kan worden gevouwen tot zitelementen, muurpanelen of zelfs golvende façades.
Light in time
De Milan Design Award 2014 voor Most Entertaining Presentation – oftewel de beste beurstand – is dit jaar niet te vinden in het beursgebouw Rho Fiera of in het commerciële district Zona Tortona maar in het designmuseum Triënnale. In dit statige gebouw heeft Dorell Ghotmeh Tane Architects uit Frankrijk een zinsbegoochelende installatie Light in time ingericht voor horlogemerk Citizen. Aan honderden draden van plafond tot vloer zijn 80.000 goudkleurige wijzerplaatjes geregen. De ruimte is verduisterd, op enkele felle plafondspots na die in de glimmende wijzerplaatjes weerkaatsen, waardoor het zonnestralen lijkt te regenen. Omdat de gouden regendruppels stil hangen, lijkt het alsof het horlogemerk de tijd heeft stilgezet. Bezoekers kunnen zich een weg banen over een parcours dat tussen de draden is uitgezet. Light in time is een van die commerciële uitwassen in Milaan die de analyserende blik vertroebelt – veel meer dan een imponerend schouwspel is deze overbodige luxe immers niet. Maar het is ook een van die inspirerende versmeltingen van design en architectuur die de Salone del Mobile van dynamiek voorziet.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Tags:
designindustrie,
hella jongerius,
marcel wanders,
Milaan,
ontwerp,
tessa koot