Stamboomcollectie

Ze zijn nog steeds aanstormend en veelbelovend, maar draaien al een tijd mee in de creatieve wereld. De talentvolle ontwerpers van rond de dertig zijn nog net geen gevestigde namen, maar dat zit eraan te komen. Ze tonen energie, gedrevenheid, ambitie, durf en een geloof in de toekomst. In deel 3 van deze serie komen ontwerpers Sjoerd Vroonland en Arjan Vaandrager aan het woord.

Dat ze meubelontwerper wilden worden, wisten Sjoerd Vroonland (1985) en Arjan Vaandrager (1984) al heel vroeg. Allebei volgden ze de LTS bouwkunde. Op het meubelmakerscollege in Rotterdam kruisten hun wegen. Ze liepen samen stage in Suriname. Het matchte. Toen Sjoerd aan de ArtEZ in Arnhem Productdesign volgde, en Arjan in Gent meubeltechnologie had gestudeerd en al aan het werk was, maakten ze samen hun eerste producten. ‘Ik had een gigantische eindexamencollectie’, lacht Sjoerd.

Sinds hun afstuderen in 2010 werken de twee zelfproducerende ontwerpers aan hun gestaag groeiende label, Vroonland & Vaandrager. Een collectie die letterlijk als een stamboom wordt opgebouwd. De gedeconstrueerde zwarte houten Thonetstoel uit 1859 vormt het begin. Hieruit groeien meubels als loten aan de boom. Ook al passen hun zwarte kralenspiegels ogenschijnlijk niet bij een eikenhouten Pinstoel, de lijn oogt al als een hechte familie met een eigen, gemeenschappelijke signatuur waar steeds nieuwe familieleden bijkomen. Ze zijn pas drie jaar bezig, zichtbaar gedreven, serieus gefocust en hard op weg om Vroonland & Vaandrager te laten uitgroeien tot een gevestigd Nederlands meubelmerk. Daarnaast ontwerpen ze voor derden als Moooi, Gispen Today en Dutch Originals.

Van de twee is Sjoerd de ontwerper en Arjan degene die de producten doorontwikkelt, al begeven ze zich zonder moeite op elkaars terrein en draagt het eindresultaat een echte V&V-signatuur. Ze triggeren elkaar en vullen elkaar op het juiste moment aan. ‘We beseffen dat het vertrouwen dat we op elkaar kunnen bouwen, goud waard is in onze samenwerking.’

Deconstructie van klassiekers

De stamboom geeft inzicht in hun ontwerpvisie. Het laat het ontstaan van een product zien, dat via onderzoek tot een hedendaags design leidt. De rode draad noemen ze revised crafts. Ze kijken naar het traditionele ambacht en stellen de vraag wat een stoel in onze tijd betekent: is het een puur functioneel gebruiksobject of een pronkstuk, een beeldend verhaal, of een uitdrukking van een tijdsbeeld? Met dit uitgangspunt deconstrueren ze 19e en 20e eeuwse designklassiekers van Eames, Gispen en Thonet. ‘De klassieke stoel, die alles in zich moet hebben – techniek, comfort, design – daar begint alles mee. Dit meest ontworpen product is tevens het meest persoonlijke omdat je er immers op zit. Als een stoel lukt, dan kun je de stamboom laten vertakken met een bank, een tafel, en zo een eenheid creëren.’

Ambacht herzien

De ontwerpers moffelen verbindingen en constructies niet weg achter de stoffering maar leggen deze juist bloot. ‘We willen eerlijke dingen maken en we triggeren mensen om stil te staan bij hoe iets in elkaar zit’, zeggen ze, en: ‘Wij erkennen de kwaliteit van vroeger zoals een ambachtelijk gemaakte leren zadel of een traditionele pen- en gatverbinding. Die knowhow is nog altijd doeltreffend. Wij bedenken er een verhaal bij.’ Door het zadel in een nieuwe context te plaatsen met gebruik van nieuwe technieken, ontstaan stoere en slim bedachte producten zoals de Zadelkruk die na verloop van tijd je lichaamsvorm aanneemt. Het geperste leer en het verensysteem zorgen voor een heldere combinatie tussen comfort en constructie. Ook vinden ze het interessant om een universele pen- en gatverbinding te maken door die in rubber te gieten. Dat detail komt terug in de Rubberstoel uit 2010, gebaseerd op de Vlinderstoel van Jorge Ferrari uit 1938.

Zo evolueert ook de rotanstoel, de Thonet nr. 209 uit het begin van de 20e eeuw, tot een pronkstuk. De opmerkelijk gevormde zwarte koninklijke zetel van gebogen strengen pitriet die samengebonden worden met alledaagse tie-ribs, is een vormstudie van ambacht tot abstractie. De Kralenstoel is weer geïnspireerd op de geschiedenis van de Thonet nr. 14, de schommelstoel waarin authentieke vormgeving en silhouet centraal staan.

Alle meubels worden gemodelleerd met de hand, de vorm ontstaat ter plekke. ‘Iets wat op de computer nooit zou kunnen’, menen de ontwerpers. ‘Tijdens het maken zie je hoe ver je kunt gaan met hout buigen; wanneer kun je nog nèt iets verder tot je de mooiste lijn hebt bereikt en wanneer breekt het materiaal?’ Wat ook nooit op de computer kan ontstaan, illustreert de fauteuil die ze ontwerpen voor de Gispen Today-collectie. Ze nemen een klassieker, de stalen buisstoel 412, en spannen een lap leer op het doorlopende frame. Het leer spant mee met de bocht van de buis waardoor een verrassende vorm ontstaat. Verder ondergaat de verbinding een vernieuwing: de aan de buitenkant zichtbare schroef is blind verwerkt; als een verscholen pareltje is het toch een duidelijk detail.

En over een aantal jaren? ‘We concentreren ons eerst op Nederland, want als je hier een plaats hebt veroverd kan alles: de Benelux, Milaan, Scandinavië. Daarna kunnen internationaler gaan. En ook al worden we groter, we willen blijven doen wat we leuk vinden en waar we goed in zijn. We zouden ons het rijkste voelen als we hier samen kunnen blijven ontwerpen.’

Tekst: Viveka van de Vliet i.s.m. Stichting Zetel