Woonboot 2014

‘In Wilnis ligt een woonark die niet alleen goed scoort in architectonische zin, maar ook hoge ogen gooit op het vlak van indeling, functionaliteit, uitstraling, originaliteit, inpassing in de omgeving en connectie met het water.’ De jury van de VLOT-verkiezing Woonboot van het jaar was unaniem in haar oordeel: Jeroen Becking en Sandra van Dijk uit Wilnis mogen hun ark dé woonboot van 2014 noemen.

Ze hebben allebei water in hun achtergrond. Jeroen Becking, interimmanager en consulent voor overheden, toerde jarenlang met zijn ouders in pleziervaartbootjes rond; psychologe Sandra van Dijk woonde al op het water toen ze Jeroen dertig jaar geleden ontmoette. Begin 2014 betrokken ze de ark die Jeroen deels eigenhandig bouwde, op de kop van een arkenpark midden in de weilanden van Wilnis. En al vond hij bouwen leuk, het was ook noodzaak: geen aannemer durfde dit ontwerp op deze plek aan zonder een zware risicopremie.

‘We kochten de ligplek met een oude ark erop in 2008,’ vertelt Jeroen, ‘en wilden al snel een nieuwe. Uit drie architecten kozen we John Kusters, misschien wel omdat zijn ontwerp zo ongewoon was: een soort oranjerie.’ Jeroen nam vijf maanden onbetaald verlof om te breken, baggeren, beschoeien en bouwen. Sandra regelde vergunningen, administreerde, vroeg monsters op en hanteerde de schilderkwast. De 6 meter brede bak kon niet door de sloot. Arkenbouwer De Blauwe Wimpel maakte hem daarom in twee delen, een van 2,5 en een van 3,5 meter. De ontoegankelijkheid van de plek voor zwaar materieel was een complicerende factor, vertelt Jeroen. ‛Ik moest alles op een aanhangertje vervoeren. En ik heb met de hand een houten mal van de grootste bak door de sloot getrokken om te kijken of het kon. Gelukkig werkten de buren op alle fronten mee.’ De ark heet Het Groene Strand. Sandra: ‛Naar een van de mooiste plekken van Nederland, op Terschelling.’ De polder in Wilnis heeft weinig van een Waddeneiland, maar het is er net als op Terschelling in alle jaargetijden fantastisch: ‘Je ziet zwanen klunen over bijzondere waterplanten als lelies en krabbenscheer. In de lente hoor je overal grutto’s. Als het vriest zie je van ver in de polder de schaatsers aankomen. Met Oud en Nieuw is de horizon vol vuurwerk – en met onweer ook!’

Oranjerie en rietsigaar

Ontwerper John Kusters: ‛Door slim gebruik te maken van passieve zonne-energie kun je energie besparen. Dat wil zeggen dat je de gratis energie van het binnenvallende zonlicht oogst. Dat bracht hem op het idee om aan deze ark een soort wintertuin of oranjerie toe te voegen, een grote glazen ruimte waar de klimaatbeheersing minder streng zou zijn dan in het bewoonde, goed geisoleerde gedeelte. Dat idee is gaandeweg aangepast. Het glasdeel is met driedubbele beglazing, vloer- en plafondverwarming onderdeel van de ark zelf geworden. Het is zo georienteerd dat de zon ’s winters volop binnenkomt en ‛s zomers op het heetst van de dag buiten blijft dankzij een dakoverstek. Het donkerbruine, gesloten privedeel is geinspireerd op de rietsigaren die je in dit landschap aantreft. Ook hier is het idee onderweg aangepast; zo zijn aan de noorden westkant de wanden van het privedeel buitenwand geworden, in plaats van de glaswand. Dit om ruimte te winnen. Jeroen, Sandra en ik hebben nauw samengewerkt. Zij hadden duidelijke eisen, waaronder gebruikmaken van het uitzicht en een keuken waarin je fijn kunt koken. We houden alle drie van sobere materialen. En vanwege de zelfbouw moest alles redelijk makkelijk in elkaar te zetten zijn. Zonder aannemer werken heeft voordelen: omdat die liefst werken zoals ze altijd doen, ontstaat niet snel iets nieuws. Zoals bij deze ark de betonnen woonkamervloer die in de keukenvensterbank doorloopt.’

Kozijn meegegoten

‛Het bijzondere bij deze bakken was de doorgang onder water. Om samenhang in zo’n bak te houden, hebben we het kozijn meegegoten. Dat hadden we al eerder gedaan,’ legt Jeroen Kamp van arkenbouwer De Blauwe Wimpel uit. ‘Voor het transport zijn de bakken gekoppeld van Diemen naar Woerdense Verlaat gevaren. Daar hebben we ze ontkoppeld en op diepladers gezet richting Wilnis. Lastig rijden op landweggetjes? Gewoon goed sturen. Vooraan bij het arkenpark hebben we de bakken in de sloot gezet, toen ze onderweg vast kwamen te zitten in het slib heeft een boer ze met een tractor erdoorheen getrokken. Op de ligplaats hebben we ze weer gekoppeld.’

Tekst: Renate Meijer
Fotografie: Liesbeth Sluiter en de verBeelding
Gepubliceerd in ArchitectuurNL #02 2015