Kantoorgebouw Wilhelm23 rijk aan baksteendetails

Voor een kavel op het terrein van de voormalige Spandaugevangenis in Berlijn ontwierp architectenbureau project-s het kantoorgebouw Wilhelm23. Voor de gevel werd de baksteen Wilhelmsrot FUoS van Hagemeister gebruikt.

Dik dertig jaar geleden werd Spandaugevangenis (1879) in Berlijn gesloopt. Het gevangenisterrein transformeerde in de loop der jaren tot een levendige stadsbuurt aan de groene westrand van Berlijn. Op de plek van de gevangenis verrees het Britannia Center Spandau, een winkelcentrum voor Britse militairen dat later werd omgebouwd tot een openbaar winkelcentrum.

Kantoorgebouw

Op het gevangenisterrein verrees Wilhelm23, een kantoorgebouw naar ontwerp van het Berlijnse bureau project-s. Het compacte kantoorpand met zijn vierkante grondvorm van 21,74 bij 21,74 meter staat pal tussen twee neogotische gevangenispanden met getoogde ramen en gemetselde bogen. De nieuwbouw biedt bijna tweeduizend vierkante meter kantoorruimte, verdeeld over vier verdiepingen en een terugliggende vijfde verdieping met een breed dakterras als omloop. Het kantoorpand is onderkelderd: hier bevindt zich archiefruimte.

Aandacht voor baksteendetails

Het monumentale gebouwensemble dat de nieuwbouw flankeert, speelde bij het ontwerp van Wilhelm23 nadrukkelijk een rol. De ligging tussen de twee bouwblokken uit de late negentiende eeuw vertaalde zich in een kantoorpand met gemetselde gevels – en veel aandacht voor baksteendetails. Project-s gaf de gemetselde façades uitkragende penanten, filigrane muurdammen in de negges, bijzondere verbanden, uitkragende koppenpartijen en geaccentueerde entrees.

Heldere gevelopbouw

ls onderlegger voor die baksteendetails hanteerde project-s in Wilhelm23 een heldere gevelopbouw van repeterende vensterpartijnen, omlijst door ranke, licht uitkragende penanten en horizontale banden bestaand uit metselwerk in koppenverband. Onder de daklijst kraagt het metselwerk in twee stappen verder uit, als klassieke bekroning. Drie rijen uitkragende baksteenkoppen verlenen die bekroning een extra accent.

Bijzonder metselwerk

De entreepartijen kregen bijzonder metselwerk. Architect Nora Rasch van project-s: “Alle vier gebouwgevels zijn nagenoeg gelijkwaardig. Zodoende vonden wij het belangrijk, om elke gevel van een midden te voorzien. Dat hebben we gedaan met de assen in de vensters. Maar ook het uitwerken van eenduidige entrees was een zwaartepunt, gerealiseerd door het gebouw daar te laten terugwijken.“

Baksteen als gevelmateriaal

Baksteen als gevelmateriaal was op deze locatie een voor de hand liggende keuze, aldus Arne Bennert van project-s. En de vormgevingsmogelijkheden van het gevelmateriaal konden binnen deze context volop worden benut, stellen Bennert en Rasch: “Onze insteek als ontwerpers was, om het gebouw ritme te verlenen en dit ritme in de façades uit te drukken. Onder meer met een verfijnde gelaagde gevelstructuur. Juist in dit gebouw was voor ons van belang dat de baksteen, in samenspel met de verspringingen in de gevels, zijn veelzijdigheid kon tonen. Daarom ook kozen we niet voor een homogene, maar voor een levendig gebrande baksteen, die de nieuwbouw een sterke presentie verleent.“

Hagemeister baksteen

Samen met Hagemeister ontwikkelde het Berlijnse architectenbureau de projectsortering Wilhelmsrot FUoS, die zich met zijn roodnuances oriënteert op de naastgelegen panden. De overige gevelelementen werden in een donker grijs uitgevoerd.

Projectgegevens

Architectenbureau: project-s, Berlijn
Projectarchitecten: Nora Rasch, Arne Bennert, Tina Wegener, Grit Müller-Binus en Rabie Gebryl
Baksteen: projectsortering Wilhelmsrot FUoS
Formaat: NF (240 x 115 x 71 mm)
Gemetseld geveloppervlak: ca. 1.300 m²
Fotografie: Hagemeister/ Florian Selig