Ondanks verzoek VNG de Omgevingswet controversieel?

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft de Eerste Kamer en Tweede Kamer uitdrukkelijk verzocht om de Omgevingswet niet controversieel te verklaren. Als de Omgevingswet door de val van het kabinet namelijk wel controversieel is, dan zal de verdere behandeling tot na het verkiezingsreces in maart stil liggen. En dat terwijl al honderden miljoenen euro’s in de voorbereiding is gestoken. De VNG is voor inwerkingtreding van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) per 1 januari 2022. Nu ook het Bureau ICT-Toetsing (BIT) heeft geadviseerd dat op die datum de Omgevingswet in werking treedt – desnoods met een uitgekleed ICT-systeem – zou je verwachten dat beide Kamers instemmen met die datum, toch?

Stemmingen op 2 februari jl.

De Eerste Kamer heeft op 2 februari jl. de Omgevingswet niet controversieel verklaard. GroenLinks heeft in de Tweede Kamer een voorstel ingediend om de Omgevingswet wél controversieel te verklaren. Je zou denken tegen beter weten in. Op 1 december 2020 heeft de Tweede Kamer immers al een motie aangenomen dat de Omgevingswet op 1 januari 2022 in werking moet treden. Je verwacht dan dat de Omgevingswet niet controversieel wordt verklaard. Uiterlijk in mei wil de VNG immers weten of de Omgevingswet daadwerkelijk op 1 januari 2022 in werking treedt.

Tegen alle verwachtingen in stemde D66 (de partij van Omgevingswetminister Ollongren) in de Tweede Kamer vóór het controversieel verklaren. Een duidelijke vergissing. Of duidelijker nog: een grote stommiteit.

Spoeddebat op 13 januari 2021 in de Eerste Kamer

Tijdens het spoeddebat van 13 januari jl. verdedigde minister Ollongren en ook de D66-senator met verve in de Eerste Kamer dat er snel duidelijkheid moet komen. Zeker nu dit de grootste wetswijziging is in een eeuw tijd.

Na veel beloftes van Ollongren geloofde de Eerste Kamer haar op haar woord dat het inwerkingtredingsbesluit niet aan de koning wordt verzonden zolang niet de Eerste Kamer daarmee heeft ingestemd. Uit vrees dat de minister niet zou wachten en gelet op het belang van de wet was dit spoeddebat gehouden.

Ollongren heeft de Eerste Kamer verzocht om voor de zomer duidelijkheid te geven over de inwerkingtreding. Met veel morren stemde de Eerste Kamer in. En vervolgens ligt dus haar eigen partij in de Tweede Kamer te slapen…

Reparatie op 9 februari jl.

Voorlichter Janne Gerritsen van D66 vertelt aan Binnenlands Bestuur: ‘Komende dinsdag zullen we bij de stemming in de Tweede Kamer de Omgevingswet niet controversieel verklaren.’

Als D66 dinsdag haar stommiteit repareert, zal de Omgevingswet dus zowel in de Eerste Kamer als de Tweede Kamer niet controversieel zijn verklaard. Dat wil echter niet zeggen dat de Eerste Kamer uiteindelijk akkoord gaat met de inwerkingtreding op 1 januari 2022.

Hoe nu verder?

De verwachting is dat de Eerste Kamer pas voor de zomer bepaalt of de Omgevingswet daadwerkelijk op 1 januari 2022 in werking treedt. De Tweede Kamer – tenzij er meer stommiteiten worden begaan – zou in ieder geval vóór inwerkingtreding moeten stemmen. Ook als pas na de verkiezingen wordt gestemd. De VVD staat er erg goed voor en deze partij is een groot voorstander van een snelle inwerkingtreding van de Omgevingswet (en de Wkb).

Besluit kwaliteitsborging voor het bouwen

Voor nu zijn de ogen eerst gericht op de voorhangversie van het Besluit kwaliteitsborging voor het bouwen (Bkb). Dat is de lagere regelgeving onder de Wkb. Binnenkort is er een informeel gesprek in de Eerste Kamer met deskundigen over het Bkb. Pas voor de zomer zal die lagere wetgeving definitief worden. Dit na de zomer van 2017 waarin de Eerste Kamer niet stemde over de Wkb; en vervolgens twee jaar later alsnog instemde met de ongewijzigde wet. En dan zal dus na vele jaren eindelijk bekend zijn wanneer de Omgevingswet en de Wkb in werking treden. De voortgang bij de grootste wijzigingen in de bouwregelgeving is vergelijkbaar aan die bij een gletsjer. De Wkb had al in 2015 in werking moeten treden en de Omgevingswet in 2017. Toch maar goed dat de heren en dames senatoren rustig hun tijd nemen. Gelukkig is de wetgever wat voortvarender bij de coronaregelgeving.

Tekst: advocaat mr. dr. ing. Peter de Haan