In een dramatisch verlopen rechtszaak gaat het over het ontwerp van een interieur en de publicatie van een foto van dit interieur in het boek ‘Loft Interieur St. Job Rotterdam’, van uitgeverij Sjaalman Media. Het boek bestaat onder andere uit foto’s van interieurs van 24 woningen, aangevuld met plattegronden en portretten in tekst en beeld van de bewoners. Architect Steven Reinarz stelt dat hij het (interieur) bouwplan van één van de woningen heeft gemaakt, compleet met wanden en installaties, onder andere bestaande uit het keukenblok en een ronde wand. Onder de vermelding ‘Iets speciaals, maar wel praktisch’ zijn, zonder toestemming van de architect, foto’s van het interieur in het boek opgenomen.
De architect schrijft Sjaalman Media dat door de publicatie inbreuk is gemaakt op zijn auteursrecht en dat hij schade heeft geleden. Ten eerste is zijn toestemming niet gevraagd, ten tweede ontbreekt zijn naam, ten derde is het interieur op een manier gefotografeerd en afgebeeld, waar hij bezwaar tegen heeft. Zo ontbreekt een ronde wand die, naar de mening van de architect, kenmerkend is. Tot groot ongenoegen van de architect is in plaats daarvan wel afgebeeld een ‘totaal niet ter zake doende grote foto met een giraf uit Kenia’. De architect claimt dan ook dat hij door de onrechtmatige publicatie schade lijdt en zelfs al acht opdrachten is misgelopen.
Schadeclaim
Zijn schadeclaim liegt er dan ook niet om. Maximaal zou deze zo’n € 275.000 belopen. Er is veel heen en weer geschreven tussen de architect en Sjaalman Media. Waarbij de architect enige schikkingsvoorstellen doet. Partijen komen er echter niet uit en de architect stapt naar de rechter.
Alles draait in deze zaak om auteursrecht en de auteur. In een procedure geldt bovendien ‘wie stelt, bewijst’. Met andere woorden, de architect moet aantonen dat hij het interieur heeft ontworpen én dat het interieur auteursrechtelijk beschermd is. En daar gaat het mis. De bewoner betwist dat de indeling van het appartement is ontworpen door de architect. De architect kan dit niet aantonen omdat hij geen tekeningen heeft overgelegd.
Kennelijk had de vader van de bewoner, voor wie hij vaker werkte, bij wijze van vriendendienst aan hem gevraagd naar de indeling te kijken van het appartement van zijn zoon. Er ligt geen schriftelijke opdracht en er is geen factuur gestuurd. De architect kan niet aantonen wat hij nu precies heeft gedaan voor deze woning.
Het ontwerp en de zaak spitsen zich toe op het keukenblok en een ronde wand in de woning. Het keukenblok lijkt op een keukenblok dat hij eerder ontwierp voor een ander project van de vader, maar de architect kan niet aantonen dat hij dit keukenblok heeft ontworpen. De rechtbank concludeert dat de ronde wand om het bad geplaatst moest worden en dat de wand daarom wel rond moet zijn. Daaraan ligt volgens de rechtbank geen creatieve inspanning ten grondslag en de wand is derhalve geen auteursrechtelijk beschermd werk. Het ontbreken van de ronde wand op de foto’s, kan daarom geen aantasting van het auteursrecht van de architect zijn.
Vonnis
Het vonnis lezende vraag ik me af of de architect niet toch creatieve inspanningen heeft verricht. Zo is mogelijk dat de ronde wand om het bad wel een creatief proces is geweest, of dat het keukenblok toch teveel lijkt op een al eerder door hem ontworpen keukenblok. Alles draait echter om bewijs en bij gebrek aan bewijsstukken, strandt de vordering jammerlijk. De architect wordt ook nog eens veroordeeld in de kosten van de advocaat van Sjaalman Media. Het publiceren van foto’s van interieurs kan wel degelijk een probleem opleveren, wanneer er sprake is van auteursrechtelijk beschermde ontwerpen én de toestemming van de auteursrechthebbende ontbreekt. Toestemming van de bewoner of de fotograaf is in dat geval onvoldoende. Het blijft in alle gevallen de verantwoordelijkheid van de uitgever om te controleren dat de noodzakelijke toestemming er is.
Tekst: Ruby Nefkens, advocaat intellectueel eigendom, ICT, design, architectuur, kunst, media.
Dit artikel is geplaatst in ArchitectuurNL nummer 1 van 2017
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Tags:
auteursrecht,
recht volgens Ruby