Bio-based bouwmaterialen

Van 17 juni t/m 13 augustus organiseert bureau Europa – platform voor architectuur en design in Maastricht – ‘Material Landscapes’. De opening vindt plaats op de dag van de Architectuur en biedt bezoekers vanaf dat moment toegang tot onderzoek van de architecten van Werkstatt (Eindhoven) naar de rol van materialen en nieuwe vormen van bouwen.

Werkstatt zet in op biobased materialen. Dit voor de verbouwing daarvan en voor de herinrichting van het platteland, voor de ontwikkeling van nieuwe samenwerkingsvormen en voor het delen van nieuwe kennis. Fundamenteel vraagstuk is: wáár bouwen we mee, wat zijn onze materialen, waar komen ze vandaan, hoe werken ze, wat betekenen ze voor ons? Tijdens Material Landscapes gaan bezoekers op zoek naar de antwoorden.

Nieuwe materialen

De oorsprong van materialen en hun productieketens zijn in de bouwcultuur vaak onzichtbaar. In de wetenschap dat architectuur en stedenbouw een negatieve milieu-impact hebben en dat maar liefst tweederdedeel van de CO2-uitstoot van een gebouw ligt in de constructie, is het noodzakelijk om na te denken over de vraag waarom er überhaupt nog wordt gebouwd met schaarse grondstoffen en fossiele energie als bekend is dat nieuwe materialen en technieken mogelijk, eenvoudig, bescheiden, goed toe te passen én verankerd in de natuurlijke omgeving zijn? Werkstaat vraagt zich af: Wordt het niet tijd voor een nieuw materialenarsenaal?

Nieuwe landschappen

Natuurlijke materialen creëren verbondenheid aan het land, maar ook aan de mens. Door regeneratieve, bio-based materialen in te zetten, is een radicale systeemverandering teweeg te brengen. Die is niet alleen goed voor de bouw, maar ook voor de lándbouw. Zet 10 tot 15% van de landbouwgrond in om vezelgewassen als hennep of hout te verbouwen en er is voldoende materiaal voor de woningbouw. De stikstofuitstoot wordt gehalveerd, CO2 wordt in veel grotere mate opgenomen, de landbouwgrond wordt gezonder gemaakt terwijl de veestapel krimpt en de boer een waardige positie binnen de samenleving behoudt.

Nieuwe samenwerkingen

De architect moet zich daarom bewust zijn van materiaalstromen. Onbewust bepaalt hij namelijk vaak of de bouwer én gebruiker worden blootgesteld aan schadelijke stoffen. Een nieuw, wederzijds respect tussen bouwer en architect begint daarom met een intieme kennis van het hele bouwproces en een gevoel van verantwoordelijkheid. Dat wordt gedeeld met de gemeenschap: bewoners, ontwerpers, aannemers en adviseurs moeten samen de dynamiek vormen waarin iedereen bewust met de best mogelijke toekomst bezig is. De architect speelt de sleutelrol van verbeelder.