Bruggen A27: pleidooi voor staal

De minister van Infrastructuur en Milieu informeert de Tweede Kamer voor deze zomer over de ‘beste realisatiestrategie’ voor drie nieuwe bruggen in de A27. Die moeten goedkoop en onderhoudsarm (‘sober en doelmatig’) in beton worden gebouwd. Dat is een gemiste kans, aldus Rob van der Waal, directeur van advies- en ingenieursbureau IV groep. Hieronder zijn pleidooi voor stalen bruggen, medeondertekend door o.a. architect Laurent Ney.

De ‘mooiste bruggen’ zijn vrijwel altijd gemaakt van staal. Veel van die bruggen zijn wereldberoemd. Denk aan Golden Gate Bridge in San Francisco, de bruggen van Calatrava in onder andere Porto, of het viaduct van Millau in centraal Frankrijk, dat van staal en beton is gemaakt; allemaal voorbeelden van vermaarde overbruggingen.

Stalen kunstwerken

Ook in Nederland kennen we dergelijke voorbeelden: de Erasmusbrug in Rotterdam, de Enneüs Heerma brug in Amsterdam, De Oversteek bij Nijmegen; voorbeelden van civiele kunstwerken die een verrijking blijken voor stad en omgeving.

Het is geen toeval dat juist bruggen van staal zo wereldberoemd zijn geworden. Staal is een materiaal dat zich uitermate goed leent voor architecten om hun creativiteit optimaal uit te leven, daarover bestaat geen discussie.

De minister van Infrastructuur en Milieu informeerde onlangs de Tweede Kamer over het besluit nieuwe bruggen te laten aanleggen in de A27; een juiste beslissing. De omstandigheden in het verkeer zijn zodanig gewijzigd dat renovatie van de oude bruggen eigenlijk geen optie meer is. Onderdeel van deze beslissing was dat deze bruggen in beton zullen worden uitgevoerd. Aan staal kleven te veel nadelen.

Problemen beton achterhaald

Dat is een gemiste kans. De A27 is de ‘Gateway to the Netherlands’. Juist hier zou je een aantal prachtige, beeldbepalende kunstwerken verwachten.
De overwegingen, die de minister maakt bij haar keuze voor beton, zijn op zijn minst vreemd te noemen. Onderhoud en geluid zijn de hoofdargumenten. Dit zijn echter lang achterhaalde problemen.
Zeker, bij de ontwerpen van de bestaande bruggen, waren dit wezenlijke issues. Maar de industrie heeft niet stil gezeten.

De problemen die onlangs bij de Merwedebrug ontstonden, zijn het gevolg van overbelasting. De hedendaagse belasting van met name vrachtverkeer (zowel de aantallen wagens als de grootte van de belasting) zijn vele malen hoger dan waar de bruggen ooit eens op zijn ontworpen. Dat vervolgens ook nog eens veel te laat is ingegrepen, ligt niet aan het materiaal staal. Een levensduur van 100 jaar, of zelfs een vervangbaar dek, is geen probleem, zolang je die huidige, zwaardere eisen maar in het ontwerp meeneemt.

Hetzelfde geldt voor geluid. De nieuwe stalen spoorbrug over de A1 bij Muiden is aantoonbaar stiller dan welke betonnen brug dan ook.

Gemiste kans

Een argument dat natuurlijk meespeelt, zijn de kosten. Een stalen brug kán duurder uitvallen. Voor een groot deel is dat marktwerking. Maar één ding is zeker, voor een beetje meer, zeg 10 tot 30 miljoen, krijg je er een kunstwerk bij cadeau. Met internationale allure, waar toeristen voor omrijden, waar de omgeving trots op is en wat waarde toevoegt aan het (kostbare) landschap, waarop men niet zuinig moet beknibbelen. Een taak als deze volgens zesjescultuur invullen met achterhaalde argumenten en een beetje minder geld, dat noem je: een gemiste kans.

Dit opiniestuk is opgesteld door Rob van der Waal, Algemeen directeur IV-Groep, en is mede ondertekend door:

Laurent Ney (architect/ingenieur Ney & Partners)
Mark van der Burg (constructeur, Movares Nederland)
Bert Hesselink (constructeur, Movares Nederland en voorzitter IABSE Nederland)
Arjen Steenbrink (constructeur, Movares Nederland)
Edwin Megens (architect, StudioSK)
Paul van der Ree (architect, StudioSK)