Het hoogste stadsplein van Nederland is te vinden op het dak van NEMO Science Museum in Amsterdam. Renzo Piano had als architect van het iconische gebouw destijds een Italiaans piazza voor ogen – een plek voor verrassende ontmoetingen. Inmiddels is het dak aan groot onderhoud toe wat de mogelijkheid bood om het dak een nieuwe invulling te geven. Gebaseerd op de visie van Piano, de toekomstplannen van NEMO en met aandacht voor vergroening en verduurzaming.
In het nieuwe ontwerp wordt het dak een groene oase met openluchtpodium waar iedereen welkom is en waar wetenschap en technologie in een afwisselend programma geagendeerd worden. De realisatie van het dak vindt plaats in het jaar dat Amsterdam 750 jaar wordt: 2025 en is een cadeau van NEMO aan de stad.
Natuurlijk ecosysteem
Bijzonder aan het nieuwe NEMO dak is onder meer dat het te beschouwen is als een artificieel landschap. Met behulp van wetenschap en technologie wordt een nieuw eigen, ‘natuurlijk’ ecosysteem op hoogte gecreëerd. Deze draagt met ongeveer 50% beplanting bij aan de biodiversiteit en leefbaarheid in de stad. Brede, groene borders vormen een habitat voor allerlei insecten, vogels, planten, bloemen en tevens de mens. Op het hoogstgelegen deel van het dak krijgt de natuur de vrije hand, lager op het dak zal de beschutting groener en dichter beplant zijn.
Door middel van de nieuwste technieken wordt er duurzaam geïrrigeerd en gevoed. Het verlichtingsconcept heeft als uitgangspunt dat het bioritme van de natuur zo min mogelijk wordt verstoord. Centraal op het dak wordt een duurzaam houten vloer gemaakt.
Complex en ingrijpend
De verbouwing is ingrijpend en complex. Zakelijk directeur Rutger Hamelynck licht toe: “Het dak lekt, dus onderhoud is noodzakelijk, maar we hebben dit moment aangegrepen om een grootschalige renovatie door te voeren waarbij duurzaamheid leidend is geweest. Bijvoorbeeld in het gebruik van materialen, energievoorziening en bewatering. Bovendien bleek de verbouwing een enorme uitdaging door onze fundering.”
Hij vervolgt: “Wat niet veel mensen weten is dat NEMO gebouwd is op de IJ-tunnel. Om de dakbedekking aan te passen en de isolatielaag te vervangen, moeten alle betonplaten worden verwijderd. Het plaatsen van kranen is door het zware gewicht daarom niet zonder risico. Dat vraagt om vindingrijkheid en expertise. En ook nog met zo min mogelijk overlast voor onze bezoekers, want het museum blijft tijdens de verbouwingsperiode gewoon open voor publiek.”
Zichtbaar en voelbaar
Op het dak kunnen bezoekers het groen ervaren door de lens van wetenschap en technologie. Zo wordt de duurzame techniek van het groen zichtbaar en voelbaar gemaakt en kunnen bezoekers zelf op onderzoek uit. Bijvoorbeeld door zelf lucht -en waterkwaliteit te meten of vogels en bijen te tellen. Daarnaast biedt het dak met piazza en openluchtpodium een extra ruimte voor bijvoorbeeld sterren kijken in de nacht, film, muziek, lezingen door de stadsecoloog en openluchtconferenties.
Betrokken partijen
- Renzo Piano Building Architects
- Ooijevaar Bevlogen Bouwers
- Dev. Real Estate Project Management
- Constructeur Royal Haskoning DHV
- Groenleverancier John Koomen
- Landschapsarchitect Helli Pangalou
- Copijn Landschapsarchitecten
- Gemeente Amsterdam
Afbeeldingen: Fotograaf DigiDaan en ontwerper Renzo Piano
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.