EGM ontwerpt gevangeniscomplex Haren, België

EGM architecten ontwerpt samen met het Belgische architectenbureau B2Ai een nieuw gevangeniscomplex in Brussel, deelgemeente Haren. De nieuwbouw vervangt de gevangenissen van Sint-Gillis, Vorst en Berkendael en wordt in de loop van 2022 opgeleverd.

Masterplan

In ‘Masterplan Detentie en Internering in humane omstandigheden’ is het langetermijnbeleid voor detentie in België vastgelegd. In het plan, waarvan de meest recente versie uit 2016 stamt, wordt nadrukkelijk aandacht gevraagd voor een menselijke leefomgeving in de Belgische gevangenissen.

Innovatief gevangenisdorp

Al in een zeer vroeg stadium van de planvorming voor het nieuwe complex werd duidelijk dat een gevangenis op basis van het alom bekende Ducpétiaux-concept (gevangenis in stervorm) of het Panopticum-model niet aansluit bij dit streven. De oplossing voor Gevangeniscomplex Haren is dan ook in een nieuw ontwerpconcept gevat dat ontwikkeld is op basis van de jarenlange ervaring van EGM met het ontwerpen van penitentiaire inrichtingen en (gesloten) jeugdzorginstellingen. Ook in die voorgaande projecten zijn de ruimtelijke, logistieke en veiligheidszaken van de opgave gecombineerd in een menselijke leefomgeving die steeds meer aandacht heeft kregen. Voor Gevangeniscomplex Haren is een innovatief ‘gevangenisdorp’ gecreëerd met diverse kleinere prettig ogende gebouwen die in omvang, vorm en materialisatie verschillen. De afwisseling in beeld en schaal reflecteert de opzet van een regulier dorp.

Hoogteverschillen bouwterrein

Het ontwerp gaat op creatieve wijze om met de bestaande grillige contour en hoogteverschillen van het bouwterrein, waardoor een gevarieerd landschap en uitzicht ontstaat. Natuurlijk groen, een dorpse schaal en herkenbare materialen dragen bij aan de humane condities van de gevangenis voor zowel gedetineerden alsook medewerkers.

De omvang van de gevangenis en de ruimtelijke situatie geven de opgave een sterk stedenbouwkundig karakter. Op het 15 hectare grote terrein wordt ca. 116.000 m² gebouw gerealiseerd dat uiteindelijk plek biedt aan 1.190 gedetineerden. Op het complex komen 2 arresthuizen en een strafhuis voor mannen, een gesloten en een open instelling voor vrouwen, een ziekenhuis, een observatieinstelling, een psychiatrische afdeling, een medisch centrum, een sportcomplex, een werk- en opleidingsatelier en een bezoekfaciliteit.

Design Build Finance Maintain

Het gevangeniscomplex is in opdracht van Regie der Gebouwen, de vastgoedbeheerder van de federale staat in België, gegund aan Cafasso op basis van een Design Build Finance Maintain (DBFM)-contract. Consortium Cafasso bestaat uit Denys nv, FCC Construcción sa en Macquarie Capital. EGM architecten is samen met het Belgische architectenbureau B2Ai architect voor Gevangeniscomplex Haren.

Beeld: EGM architecten