Zonnestraal, Schip op de heide

In Museum Het Schip is vanaf 9 mei 2019 de tentoonstelling ‘Zonnestraal, Schip op de heide’ te zien, waarin de geschiedenis van het sanatorium in Hilversum van architecten Jan Duiker en Bernard Bijvoet wordt uitgelicht. Het Arbeiderspaleis Het Schip (1919) en Zonnestraal (1928) zijn tot stand gekomen door een sociale bevlogenheid. De architectuur van beide gebouwen lijkt verschillend, toch stralen ze dezelfde idealen uit.

Jan van Zutphen

Net als bij Het Schip kwam het initiatief voor Zonnestraal uit de arbeidersbeweging. De Algemene Nederlandse Diamantbewerkersbond zocht oplossingen voor de slechte werkomstandigheden. Daarmee was de bond met dezelfde missie bezig als de woningbouwcoöperaties: het verbeteren van de positie van de arbeider. Jan van Zutphen, de drijvende kracht achter Zonnestraal, zorgde ervoor dat het sanatorium bekostigd werd door de verkoop van koperen stelen en zuiver diamantstof.

Amsterdamse Schoolstijl

De woningbouwcoöperaties vonden hun heil in de Amsterdamse Schoolstijl waar de nadruk lag op het beslotene, het veilige eigen huis waar het gezin woonde. Met het vele glas en de blauwe stalen kozijnen werd Zonnestraal een bouwwerk met een tegenovergestelde architectonische benadering. De stijl van het Nieuwe Bouwen haalde de gezonde, natuurlijke omgeving juist naar binnen. ‘Schip op de heide’ was de bijnaam van Zonnestraal omdat het van een afstandje leek alsof er een schip over de heide voer.

Arbeiderspaleis Het Schip

In Arbeiderspaleis Het Schip stond de verbetering van de woonomstandigheden van de arbeider centraal. In het Museum is nu ook aandacht voor de werkomstandigheden. De tentoonstelling geeft de bezoeker inzicht in het sociale verhaal achter Sanatorium Zonnestraal: naast het te gelde maken van afvalproducten was er ook een actief sociaal en politiek netwerk dat dit alles mogelijk maakte. Ook zijn er bijzondere objecten te bekijken zoals een buste van Jan van Zutphen, van beeldhouwer Gerrit van der Veen en zelfs een door Berlage ontworpen vaandel van de diamantbewerkersbond.

Activiteiten tijdens tentoonstelling Zonnestraal, Schip op de heide

Tijdens de tentoonstelling organiseert Museum Het Schip verschillende activiteiten, zoals bus- en fietsexcursies door Hilversum, een lezingenreeks onder de naam ‘De curator vertelt’ en een educatieprogramma.

Openingstijden

Museum Het Schip, Oostzaanstraat 45 Amsterdam
Open: di t/m zo 11-17 uur
De tentoonstelling Zonnestraal, Schip op de heide is te zien t/m 12 januari 2020

Fotografie: Museum het Schip