Jaarboek Architectuur 2012-2013 gepresenteerd

In het gloednieuwe auditorium van het een week eerder geopende Rijksmuseum in Amsterdam verzamelde de fine fleur van de Nederlandse architecten op 22 april om de feestelijke uitreiking van het Jaarboek Architectuur in Nederland 2012/2013 bij te wonen. Voorafgaand aan de bijeenkomst in het auditorium hadden sommigen de eer om door de architecten zelf, Antonio Cruz en Muriel Huisman van Cruz y Ortiz, in het entreegebied van het Rijksmuseum te worden rondgeleid.

Na een korte toelichting van museumdirecteur Wim Pijbes en een presentatie van Antonio Cruz over het ontwerp voor de renovatie en uitbreiding van het Rijksmuseum, volgde een gesproken column van Christiaan Weijts, columnist bij de Groene Amsterdammer en NRC next en auteur van het boek Euforie. Weijts citeerde zijn beroemde collega Gustave Flaubert uit zijn Dictionnaire des idées reçues: ‘Architecten zijn idioten, ze vergeten altijd de trap’. Zo niet in het atrium van het Rijksmuseum, daar zijn prominente trappen van Portugees natuursteen, waarop na de eerste valpartijen van de natuurstenen trappen snel antislipbanden moesten worden aangebracht. De kritiek van Flaubert betrof uiteraard de arrogantie van architecten. Weijts gaf toe dat van die arrogante houding in de recente periode, enkele uitzonderingen daargelaten, weinig meer over is, en in het nieuwe Jaarboek staan opmerkelijk veel projecten die juist door de nauwe samenspraak en synergie tussen opdrachtgever en architect in succesvolle ontwerpen hebben geresulteerd.

Projectkeuze

Daarna werd de redactie van het Jaarboek bevraagd over hun keuze voor thema’s en projecten in het boek. Vier disciplines zijn vertegenwoordigd in de nieuwe redactie, die vier jaargangen zal meegaan: Tom Avermaete (universitair hoofddocent faculteit bouwkunde, TU Delft), Hans van der Heijden (architect bij biq architecten), Linda Vlassenrood (architectuurhistoricus en programmadirecteur international New Town Institute) en Edwin Oostmeijer (projectontwikkelaar).

500 Projecten zijn ingezonden, 50 projecten bezocht, en uiteindelijk zijn er 30 uitgekozen voor het boek. Vooral de laatste vijf gaven de nodige hoofdbrekens. Hierbij is uiteraard naar kwaliteit gekeken maar ook of het aansluit bij een van de actuele thema’s die de redactie verder uitdiept: De relatie tussen architect en opdrachtgever en de geminimaliseerde rol van de architect (Oostmeijer), de synergie tussen conceptueel denken, maatschappelijk engagement en bouwend vermogen (Vlassenrood), de publieke entree als gebaar, met meerdere betekenislagen (Avermaete) en een interview met Hans Kollhoff over zijn ervaringen in Nederland o.a. bij de bouw van Piraeus Amsterdam (1994) en de JuBi-torens in Den Haag in 2010-2012 (Hans van der Heijden).

Daarna volgende de 30 geselecteerde projecten zijn ingedeeld naar projectsoort met een korte inleidende tekst (gebouwen voor zorg en onderwijs, seriematige woningbouw , particuliere woningbouw, publieke gebouwen en bedrijfsgebouwen). Het blijft een vreemd soort architectonische hitparade, die selectie van de 30 beste projecten. Ook omdat de selectie nauwelijks wordt toegelicht of onderbouwd. Per project wordt weinig duiding gegeven aan de specifieke kwaliteiten, het zijn overwegend korte zakelijke teksten. Desondanks: de Jaarboeken Architectuur in Nederland staan alle 26 in mijn boekenkast!

De gepubliceerde projecten:

Abbink x De Haas, Woonhuis / atelier Tussen de Lakens | Damast
ADP architecten, Het Hogeland College
Benthem Crouwel, Stedelijk Museum Amsterdam
Bureau SLA / Overtreders W, Noorderparkbar
Gianni Cito / Dok, Brede school Rietwierde
Claus en Kaan, Onderwijscentrum Erasmus MC
Cruz y Ortiz, Het nieuwe Rijksmuseum
Delugan Meissl, EYE filmmuseum
denieuwegeneratie, Dutch Mountain
Van Dongen-Koschuch / de Architekten Cie., Cultuurcluster Nieuwegein
Ector Hoogstad, Koninklijke Kentalis beschermd wonen
FRANTZEN et al, Woningbouw en zorgcentrum De Keyzer
GAAGA, Streepjeshuis
Geurst & Schulze / Tony Fretton, Woningbouw Molenplein fase 1
Happel Cornelisse Verhoeven, Noord-Hollands Archief
Marie-José Van Hee, Woonhuis Zuidzande
Hans van Heeswijk, Renovatie 3 flatgebouwen Gentiaanbuurt
Bastiaan Jongerius, Woningbouw Elandshof
Hans Kollhoff, Ministerie van Veiligheid en Justitie en ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Marc Koehler, House Like Village
korth tielens, Woningbouw LommerRijk
Krill / Christian Müller, Het Buro / De Bovenkamer
MaccreanorLavington, Woonhuis Hoflaan
Molenaar & Co / Hebly Theunissen, Justuskwartier
NEXT Architects / Claudia Linders, Hestia Kindcentrum
WAM architecten, De Oriënt
Wingender Hovenier, Woningbouw LommerRijk
Zecc, Herinrichting en uitbreiding Drents Archief
Herman Zeinstra / Gianni Cito / Dok, De Nieuwe Noorder
De Zwarte Hond, Huis VolkerWessels