Schaalbaar ontwerp ziekenhuis AZ Jan Portaels

Op de CAT-site, een voormalig industrieterrein aan de achterzijde van het station Vilvoorde (België) wordt een compact ziekenhuis van 29.000 m² BVO gerealiseerd. Wiegerinck en VK architects+engineers zijn als architectenteam geselecteerd voor het ontwerp van het AZ Jan Portaels dat volgens planning in 2027 in gebruik wordt genomen. Kort geleden werd het ontwerp onthuld.

Het ontwerp zet in op verbinding. Zo heeft het nieuwe ziekenhuis twee bouwvolumes, verbonden door een hoge, lichte entree. Het ene deel herbergt alle hightech functies, zoals de hotfloor, SEH, beeldvorming en een oncologisch dagcentrum. Het andere, lowtech deel omvat onder meer de verpleegafdelingen en de poliklinieken. Beide blokken staan half in het groen en half in de stad. Zo vormt het ziekenhuis ook de overgang tussen de twee landschappen.

Kleiner en flexibeler

Het nieuwe AZJP wordt kleiner dan het bestaande. Dat is bijzonder in België, waar de meeste ziekenhuizen momenteel nog groeien in volume. Het belangrijkste uitgangspunt was flexibiliteit, ingegeven door een full lifecycle-benadering. Met name omdat de financiering in België nu nog is gebaseerd op ligduur, maar in de toekomst zal worden gebaseerd op behandeling.

De toekomst is dus méér behandeling en minder bedden/verblijf. Dat komt tot uitdrukking in het casco dat voor de klinieken en de poli’s eenzelfde stramien en maatvoering hanteert. Daardoor zijn uitbreiding en krimp makkelijk te realiseren. De ringstructuur van het gebouw maakt op- en afschalen van afdelingen makkelijker, evenals het instellen van eenrichtingsverkeer en cohortering bij een pandemie.

Efficiënter, meer aandacht

Vergeleken met de oude situatie maakt het ziekenhuis een grote stap voorwaarts in efficiëntie. Door bijvoorbeeld een heldere scheiding van de goederen- en patiëntenstromen. Maar ook doordat de poliklinische ruimtes niet meer ‘van de arts zijn’, maar van de patiënt. Patiënten worden door assistenten of verpleegkundigen vooraf gereed gemaakt voor het consult. Daardoor ontmoet de arts bij binnenkomst een volledige voorbereide patiënt. En dat zorgt weer dat artsen per dag meer mensen kunnen zien en dat de patiënt meer rust heeft bij voorbereiding en vertrek.

All electric

Duurzaamheid is een vanzelfsprekend aandachtspunt bij het ontwerp. Het ziekenhuis wordt ‘all-electric’, regenwater wordt hergebruikt en de zon zal maximaal worden benut. Mogelijkheden van geothermie en aansluiting op een warmtenet worden nog bestudeerd.