Vanaf dinsdag 7 september 2021 vergadert de Tweede Kamer voor het eerst in het nieuwe Kamergebouw. Zecc Architecten maakte het ontwerp voor deze tijdelijke huisvesting. Het eindresultaat is ‘functioneel, fris en herkenbaar’, met focus op transparantie en duurzaamheid.
Renovatie Binnenhof
De komende jaren wordt het historische Binnenhof in Den Haag grondig gerenoveerd. De Tweede Kamer heeft haar tijdelijke huisvesting betrokken aan de Bezuidenhoutseweg 67. In dit door Dick Apon ontworpen gebouw, in de volksmond ‘De Apenrots’ genoemd was tot voor kort het ministerie van Buitenlandse Zaken gevestigd. Zecc Architecten werd door het Rijksvastgoedbedrijf geselecteerd om dit bestaande gebouw om te vormen tot een ‘tijdelijk huis voor de democratie’. ‘
Nieuwe hoofdentree
Om aan de uitgebreide (veiligheids)eisen van alle betrokken partijen te voldoen, kwam Zecc met een weerbaar
ontwerp waarin de focus ligt op functionaliteit. ‘De ultieme uitdaging was om twee tegengestelde
waarden, toegankelijkheid en beveiliging, in één gebouw te verenigen.’ Om dit te bewerkstelligen,
werd aan de al bestaande ingang een tweede ingang toegevoegd. Deze publieksentree, aan de zijde
van het Centraal Station van Den Haag, is speciaal bedoeld om de honderdduizenden bezoekers
die jaarlijks de Tweede Kamer bezoeken op een waardige manier te ontvangen. Tevens creëert de
nieuwe entree een lichtpunt in een verder wat sombere en gesloten omgeving.
Gevel verzachten
De nieuwe hoofdentree vindt op een frisse manier aansluiting bij het al bestaande jaren 80 gebouw,
dat gekenmerkt wordt door zware betonstructuren. ‘De expressieve getande vorm van de nieuwe
luifel, is gebaseerd op het stramien van het gebouw. De kenmerkende betonnen kolommen zijn in
een soort raster gebouwd. Om de bestaande wat zware en gesloten gevel wat te verzachten, is gekozen voor afgeronde, vloeiende vormen in een lichtglanzende messingtint. Deze tint is geïnspireerd op de oorspronkelijke messingkleurige letters van de signing van Buitenlandse Zaken, die voorheen aan de buitenkant van het gebouw te zien was.
Hergebruikt plastic
De witte gekromde gedeeltes van de luifel, die opvallen door hun geweven, netachtige textuur, zijn
bekleed met 3D geprinte kunststof (een samenwerking met Aectual). Het materiaal, hergebruikt
plastic, is 100% circulair.
Scanstraten uitgevoerd in messingkleur
Vanuit de hoofdentree lopen de bezoekers naar de beveiligingscheck. De scanstraten, die volledig
zijn uitgevoerd in de elegante messingkleur die we reeds buiten zagen, vallen door hun discrete
plaatsing in de ruimte buiten het zicht. De check is snel vergeten zodra de bezoekers de centrale hal
in stappen. Met zijn hoge rasterplafond, kenmerkende slanke pilaren en de messingkleurige roltrap,
is deze ruimte het indrukwekkende oriëntatiepunt van het gebouw. Door de hoge ramen sijpelt niet
alleen fijn daglicht binnen; ook ervaart de bezoeker de connectie met de vijver en beplanting in de
tuin.
Nagebouwd of hergebruikt
Om de werknemers en bezoekers van deze tijdelijke Tweede Kamervesting zich meteen thuis te
laten voelen, zijn bekende elementen uit het gebouw aan het Binnenhof nagebouwd of hergebruikt.
Zo zijn er de kenmerkende roltrappen die vanaf de centrale hal direct naar de plenaire zaal op de
tweede etage van het gebouw leiden. Ook de positie van de zaal is op hetzelfde niveau. Deze
herkenbaarheid maakt dat je je sneller thuis voelt en als vanzelfsprekend door het gebouw navigeert.’
De voormalige Van Kleffenszaal is door Zecc omgebouwd tot plenaire zaal, de plek waar de Tweede
Kamerleden na het zomerreces gaan vergaderen.
Plenaire zaal
Ook rond de plenaire zaal duikt de inmiddels bekende messingkleur op om de bezoeker te attenderen
op een belangrijke ruimte. De contouren van de plenaire zaal worden afgetekend door behang en
stoffering in deze tint. Van binnen is de oorspronkelijke zaal ontmanteld en groter gemaakt. Als een
‘plug-in’, is het bestaande perenhouten meubilair van de Tweede Kamer (naar ontwerp van Pi de
Bruijn) hergebruikt en chirurgisch ingepast in de beschikbare ruimte. Dankzij het samenspel met
het moderne, lichte interieur, dat gekenmerkt wordt door zachte grijstinten, krijgt het meubilair
een frisse(re) uitstraling. Hiertoe draagt ook een dakraam bij, waarvan de geometrische vormen
terugkomen in onder meer de balustrade van de zaal. Met deze geometrische accenten legt Zecc
de verbinding met de vormentaal die in het oorspronkelijke gebouw van Apon te vinden zijn. De
gebouchardeerde betonnen kolommen – ruw, niet gestuukt – zijn dan ook in hun originele staat
gelaten om het contrast te vergroten.
Publieke tribune
Bezoekers kunnen plaatsnemen op de publieke tribune in de plenaire zaal. Zecc heeft de capaciteit
van de ruimte zo maximaal mogelijk gemaakt. Dankzij meerdere rijen klapstoeltjes en leunplekken
is er een maximale capaciteit bereikt binnen de bestaande contouren van het gebouw. Vanaf de
publieke tribune, maakt de plenaire zaal een harmonieuze, stijlvolle indruk. De grijstinten van het
interieur sluiten perfect aan bij de reeds bestaande betonnen kolommen; de geometrische vormen
van vroeger en nu, resulteren tezamen in een interessant, haast futuristisch aandoend geheel. Naast
de publieke tribune, kunnen (jonge) bezoekers terecht in een geheel nieuwe ‘feature’ van de plenaire
zaal: een mediaruimte. Scholieren kunnen vanuit dit glazen vertrek meekijken en uitleg krijgen
tijdens een debat.
Materiaalkeuze
Buiten de plenaire zaal treffen politici en de pers elkaar bij de welbekende ‘patatbalie’. Door de
geknikte vorm, sluit de nieuwe lange balie goed aan bij de jaren 80 bouwstijl van
Apon. Het symbolische ‘voortbouwen op wat er al is’, komt ook tot uiting in de materiaalkeuze van de
balie. De houten latten zijn immers hergebruikt uit de oude Van Kleffenszaal.
Duurzame akoestische oplossing
Naast de plenaire zaal zijn er de zeven commissiezalen die zich als het ware in de ‘coulissen’ van de
Statenpassage bevinden. De zalen ogen rustig en hebben dankzij de lichtgrijze tinten en perenhouten
desks, die in een halve maanvorm opgesteld staan, een duidelijke samenhang met de plenaire
zaal. Het stukwerk op de muren – een abstract gradiënt van golven en grijstinten – verwijst naar
het Nederlandse landschap. Een deel van de wanden is bekleed met gesneden repen petfilt, een
duurzame akoestische oplossing.
Lichte transparante ruimtes
De kern van deze tijdelijke huisvesting van de Tweede Kamer speelt zich af op de onderste drie
verdiepingen, met o.a. de Statenpassage, commissiezalen, ledenrestaurant en de plenaire zaal.
Ook zijn de overige verdiepingen van het gebouw van groot belang: hier zetelen de
ambtelijke ondersteuning en de fracties. Deze kantooromgeving wordt gekenmerkt door frisse puien,
lichte transparante ruimtes en zoveel mogelijk daglicht. In het ontwerp is bewust rekening gehouden
met de noodzaak tot interne verschuivingen. Door de plattegrond zo flexibel mogelijk in te vullen, kunnen medewerkers zonder al te veel moeite ‘verhuizen’ binnen het gebouw.
Zachte bouwkundige vormen
De vaste medewerkers van de Tweede Kamer zullen hun weg al gauw door het gebouw vinden,
maar eenmalige bezoekers hebben meer houvast nodig. Dit vinden zij, zogezegd, in de messingkleur, die
hun oog trekt naar sleutelruimtes- en elementen. De scanstraten, de roltrap, de garderobe met
zijn kluisjes, de informatiebalie: allemaal zijn ze in één oogopslag te herkennen. Kellerhuis: ‘De
messingkleur is niet alleen handig omwille van oriëntatie, maar brengt ook een sprankeling in het
van oorsprong toch vrij ondoordringbare kantoorgebouw dat erg aan zijn tijd gebonden is. Het maakt
het toegankelijker en meer van nu.’ Met zachte bouwkundige vormen (bijvoorbeeld de entree) en
dan weer geometrische vormen in het interieur (bijvoorbeeld de balies en scanstraten), sluit Zecc’s
ontwerp op een eigentijdse wijze aan bij het oorspronkelijke ontwerp van Apon.
Projectgegevens
Tijdelijke huisvesting Tweede Kamer
Opdrachtgevers: Rijksvastgoedbedrijf, Tweede Kamer der Staten Generaal, Strukton
Architect: Zecc Architecten
Projectteam: Bart Kellerhuis, Mario van Kooij, Marnix van der Meer, Koen Pörtzgen, Marjo Langbroek, Jeroen den Hertog, Redmer Weijer, Roy van Maarseveen, Jordi Rondeel
Inrichting/styling: Zecc Arcchitecten
Aannemer: Strukton Worksphere
Projectmanagement: Stevens Van Dijck
Programma: publieke entree, plenaire zaal, commissiezalen, kantoren, restaurants en horeca
Oppervlakte: 80.000 m2
Opdracht: transformatie en nieuwbouw
Periode: 2017-2021
Fotografie: Zecc, Stijn Poelstra
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Tags:
binnenhof,
ontwerp,
Zecc Architecten