Metamorfose vrijmetselaarstempel voltooid

Op vrijdag 20 september heropent de Vrijmetselaars Stichting Amsterdam (VSA) haar compleet gerenoveerde pand aan de Vondelstraat 39 in Amsterdam. Het gerenoveerde Rijksmonument stamt uit 1873. Het gebouw wordt inmiddels 110 jaar door Amsterdamse loges gebruikt. Het bevat twee tempels en authentieke details zoals de oorspronkelijke danszaal, die is gebouwd door een leerling van Pierre Cuypers en W. Kromhout.

Geschiedenis van het gebouw

De vrijmetselaarsloge Amsterdam bestond ruim 100 jaar uit 2 gebouwen, waaronder ‘Het Bierhuis’, door de beroemde architect Cuypers in 1873 gebouwd in opdracht van Heineken. In 1893 werd het verbonden met ‘Huize Vondel’ en in 1904/05 naar ontwerp van W. Kromhout verbouwd tot tempel voor de Amsterdamse vrijmetselaarsloges. Huize Vondel kreeg van Kromhout het aangezicht van een tempel, compleet met timpaan. De grote verbouwing van 1910/11 heeft alle oudere bouwfasen grotendeels uitgewist. Naar ontwerp van architect en vrijmetselaar P. Heyn, werd zowel Kromhouts gevel als die van Cuypers afgebroken. Het geheel kreeg een nieuwe gevel in een meer Berlagiaanse stijl, met de twee torentjes, veel bak- en natuursteen en glas-in-lood. Op het middengedeelte het aloude symbool van de vrijmetselarij: passer en winkelhaak met de G van ‘Graad’.

Restauratie

De panden bevonden zich in zeer slechte staat, maar om de noodzakelijke restauratie van deze rijksmonumenten financieel mogelijk te maken is Vondelstraat 41 door de vrijmetselaars aan Stadsherstel verkocht. Dit pand is verbouwd tot bedrijfsruimte. De restauratiewerkzaamheden werden uitgevoerd door bouwbedrijf Schakel & Schrale en onderaannemers, onder de bezielende leiding van architectenbureau Kentie & Partners. De vrijmetselaars blijven gebruik maken van Vondelstraat 39 en het souterrain van nummer 41 voor hun bijeenkomsten en werkplaatsen. Tijdens de restauratiewerkzaamheden zijn zowel de authentieke onderdelen uit de tijd van Cuypers geconserveerd en is tegelijkertijd de bijzondere identiteit van de vrijmetselaarsloge behouden. De renovatie van het pand is binnen een jaar tijd gerealiseerd en van binnen en buiten in haar oude glorie hersteld door middel van het specialisme van Nationaal Restauratiefonds en de coördinatie van Stadsherstel.

Open dag

Op vrijdag 20 september kan het publiek het gebouw bewonderen. Het gebouw wordt om 16.00 uur geopend door wethouder Gehrels van Kunst en Cultuur en Monumentenzorg. Om 18.00 uur start een minisymposium met als thema: Bouwen aan de toekomst – Vrijmetselarij in een tijd van crisis. Hierbij zijn diverse sprekers aanwezig, waaronder Paul Haenen als Dominee Gremdaat, Paul de Beer hoogleraar arbeidsverhoudingen en wetenschappelijk directeur FNV en Prof. Dr. Max de Haan vrijmetselaar en gastdocent aan de Universiteit in Leiden.

Ter gelegenheid van de opening van het logegebouw heeft de VSA een boek uitgegeven over het gebouw, de renovatie en de vrijmetselarij met als titel: ‘Wij zijn open’.

Vrijmetselaars Stichting Amsterdam

De Vrijmetselaars Stichting Amsterdam is in 1904 opgericht toen een viertal Amsterdamse loges het huidige Logegebouw aankochten. De Stichting is eigenaar en beheerder van het pand aan de Vondelstraat nummer 39. In het gebouw komen tegenwoordig acht loges wekelijks bijeen.