Architect Dieter Dettling uit Amersfoort wil – samen met een nog op te richten Community of Practice – eind 2017 zijn eigen jaren 30 woning stapsgewijs omgebouwd hebben tot een biobased en nul-op-de-meter woning. Vereiste daarbij is dat alle verwerkte materialen makkelijk demontabel zijn en zonder kwaliteitsverlies te bewaren om elders hergebruikt te kunnen worden.
Dieter Dettling wil het uiterste van wat mogelijk is laten zien op het gebied van milieuvriendelijk duurzaam (ver)bouwen. Hij denkt dat de bouwwereld met het oog op de energietransitie veel verder moet gaan dan wat doorgaans onder duurzaam renoveren wordt verstaan. Hoe is deze purist (zoals velen hem noemen) op dit idee gekomen? Dettling groeide op in Freiburg im Breisgau. Deze Duitse stad staat tegenwoordig internationaal bekend als the green city. Het was een van de eerste steden waar het ‘groene denken’ in een stroomversnelling kwam en de plek waar de Grünen hun opmars maakten. Dat alles anders moet, is hem dus met de paplepel ingegoten. Dettling bestempelt zichzelf als ambassadeur voor het milieu en wil de partijen in de bouw die al op het randje staan om biobased aan de slag te gaan, maar nog aarzelen, een duwtje in de rug geven. En daarom stelt hij zijn huis als proeftuin en oefenobject ter beschikking. ‘Mijn huis moet het eerste biobased, circulair en volgens NOM [nul-op-de-meter] gerenoveerde jaren 30-pand in Nederland worden’, zegt Dettling. ‘Ik zou graag zien dat er via een Community of Practice een gevarieerde mix aan biobased materialen wordt toegepast. Daarom heb ik dit project het ‘Patchwork-house natuurlijk anders’ gedoopt.
Onderzoeken, begeleiden en monitoren
Via zijn huis wil de architect ook onderwijsen kennisinstellingen de kans bieden om het project op hun eigen deelgebieden wetenschappelijk te onderzoeken, te begeleiden en te monitoren. Een interessant voorbeeld vindt Dettling, is de vraag hoeveel duurzamer – kijkend naar de ecologische footprint – biobased renoveren is in vergelijking met een standaard aanpak. Dit zou volgens hem onderzocht kunnen worden via een Life Cycle Assessment. Daarnaast wil de architect innovatieve zeer duurzame producten een kans geven zich bouwkundig en installatietechnisch in de praktijk te bewijzen. Denk hierbij aan biocomposiet ter vervanging van een betonnen fundering of bio-bitumen ter vervanging van een traditionele dakbedekking. Ook wil Dettling informatiedagen organiseren voor het publiek. Zo hoopt hij bouwpartijen, maar ook andere huiseigenaren te inspireren.
CoP en planning
Om bouwpartijen gestructureerd met dit project aan de slag te laten gaan, heeft de Amersfoortse architect het plan opgevat om in samenwerking met kennisinstelling SBRCURnet een zogenoemde Community of Practice op te richten. Als directievoerder wil hij samen met een aantal partijen een kernteam formeren dat een plan van aanpak opstelt en een roadmap. Zo kan hij gestructureerd en binnen duidelijke kaders gaan werken aan de gestelde doelen. Zijn ‘go no go’ – stip op de horizon heeft Dettling eind augustus gezet. Dan hoopt hij na een grondige inventarisatie een goed beeld te hebben of zijn project wat manuren, materialen en extra kosten (kennisdeling en opleiding) betreft een haalbare kaart is.
Uitvoeringsfase in 2 fasen opgesplitst
De uitvoeringsfase heeft hij in twee hoofdfasen opgesplitst. Dat heeft mede te maken met afspraken binnen zijn familie. Het is de bedoeling het huis eerst van een extra slaapkamer te voorzien en er zo lang mogelijk in te blijven wonen. Ook tijdens de verbouwing. In de periode september/oktober 2016 wil Dettling daarom als eerste het dak van zijn woning vervangen. De bouwvergunning hiervoor is al ingediend en goedgekeurd. Tijdens fase 2 (april t/m juni 2017) wil hij de begane grond in gedeelten aanpakken. Overigens is Dettling nog op zoek naar derden die zijn project financieel willen steunen.
Hoe werkt een CoP?
Een CoP bestaat uit een kernteam en diverse werkgroepen die als doel hebben om met elkaar aan de slag te gaan in een concreet bouwproject; volgens het zogenoemde learning-by-doing principe. SBRCURnet projectmanager Natalie Prinsen: ‘De CoP Biobased Bouwen brengt professionals uit de bouw bij elkaar die graag met het biobased bouwen aan de slag willen. Dit kunnen zowel architecten, (bouwfysisch) adviseurs als aannemers zijn. De woning van Dieter vormt dan de praktijkoefening. Voorwaarde voor een CoP is dat er met regelmaat een meeting plaatsvindt waarbij alle geleerde lessen en ervaringen met elkaar gedeeld worden om het bij toekomstige projecten nog weer slimmer en beter te kunnen aanpakken.’
Tekst: Foka Kempenaar SBRCURnet
Fotografie: Dieter Dettling
Dit artikel werd gepubliceerd in ArchitectuurNL nummer 3 van 2016
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Gerelateerd
Tags:
architect,
biobased,
bouwen,
Community of Practice,
Dieter Dettling,
nul op de meter woning