Sinds eind 2012 is stadsdeel Feijenoord in Rotterdam een pareltje rijker, die niet alleen fysiek de omgeving verrijkt, maar vooral voor de buurt een belangrijke sociale, culturele en maatschappelijke functie heeft. Centrum ’t Slag is een opvallend verzamelgebouw voor diverse zorg- en dienstenaanbieders. Architect Koos Kok vertaalde de opdracht, om het complexe programma in te passen op een lastige locatie, in een krachtig doch laagdrempelig gebouw.
Het gebouw is centraal tussen de wijken Vreewijk, Bloemhof en Hillesluis gerealiseerd. De driehoekige kavel kent verschillen in hoogte en stedelijkheid. Aan de kant van tuindorp Vreewijk staan aan het rustige straatje het Slag lage eengezinswoningen, terwijl de bebouwing aan de drukkere doorgaande Strevelsweg en Groene Hilledijk een beduidend grotere schaal heeft. De Groene Hilledijk ligt bovendien nog eens twee meter hoger dan het Slag. En om het geheel nog complexer te maken, bevindt zich op de locatie een grotendeels ondergronds geplaatst gelijkrichterstation van openbaar vervoerbedrijf RET, een grote trafo, waaromheen de nieuwbouw moest komen.
Samenwerking
Een groep eerstelijnszorgaanbieders, ondernemers en instanties sloeg de handen ineen om de bewoners van stadsdeel Feijenoord te ondersteunen in hun maatschappelijk functioneren. Apotheek, gezondheidscentrum, openbare bibliotheek, Centrum voor Jeugd en Gezin, Vraagwijzer (loketfunctie deelgemeente Feijenoord), een kinderdagverblijf, BSO, ouderendagbesteding en thuiszorg wilden samen in één laagdrempelig gebouw op een centrale locatie en zochten samenwerking met Havensteder voor de realisatie ervan, als ontwikkelaar en eigenaar-verhuurder.
Architect Koos Kok, die eerder voor die corporatie ontwierp, balde alle functies samen in een stevig gebouw dat oploopt van drie naar vijf lagen richting kruispunt. De afgeronde hoeken maken het gebouw compacter en geven buiten meer ruimte. Een glazen pui loopt rond het hele gebouw, zodat overal duidelijk is welke functies zich waar bevinden, en er hier en daar ook zicht is op de binnentuin in het hart van het gebouw. In de rondlopende lichtband boven de puien zijn de namen aangegeven van alle voorzieningen die in het gebouw zijn gehuisvest. Ter markering is de glazen pui van de hoofdentree aan het kruispunt twee lagen hoog. Hierachter bevindt zich de entreehal met een hoge vide en gebogen trappenhuizen. ‘Allemaal manieren om het gebouw uitnodigender en laagdrempeliger te maken en om zoveel mogelijk mensen naar binnen te lokken.’ aldus de architect. Die opzet is geslaagd, al voor de opening in november 2012 weten veel mensen hun weg in ’t Slag te vinden.
Binnentuin en terrassen
Op het laagste niveau, dat van het Slag, is een parkeergarage gebouwd rond de trafo. In de zuidhoek is op dit niveau een ruimte van de bibliotheek gelegen, zodat het gebouw hier contact maakt met de buurt. Het overgrote deel van de bibliotheek ligt een niveau hoger, op het niveau van de dijk. Vanaf dat niveau is het gebouw als een ring rond de trafo en de binnentuin ontworpen.
Het openbare deel van ’t Slag – de centrale entree, bibliotheek en koffiebar – is op de begane grond langs de Groene Hilledijk gevestigd. Bibliotheek en koffiebar geven toegang tot de tuin, die boven op de parkeergarage ligt. Het metselwerk rond de tuin verloopt naar boven toe van wit naar rood, en geeft de tuin een lichte sfeer. Het is een oase van rust waar je lekker kunt lezen of koffie drinken. Hier zijn groene perken met eromheen zitbanken. ‘Veel elementen zijn ontworpen in dezelfde beweging als de hoofdvorm, zoals de banken in de tuin en op de terrassen. Maar ook het ontwerp voor de trappen, wasbakken en leidingen volgen die beweging.’ licht Koos Kok toe.
Het meer privacygevoelige gezondheidscentrum is op de tweede laag gehuisvest. Daarboven zijn de kinderopvang, BSO en het consultatiebureau te vinden met buitenspeelplaats op het dakterras. De hoger oplopende gevels van het gebouw bieden extra beschutting op de terrassen zodat dit echte ‘buitenkamers’ worden. Vensters in de gevels rond de terrassen bieden mooie doorkijkjes op de omgeving. De gevels worden gestut door betonnen steunberen en bekroond door getrapte witte kunststenen muurafdekkers. Op het hoogste niveau is een voorziening voor dagbesteding voor ouderen gehuisvest, met ook twee ruime dakterrassen.
Dissonant tijdens mijn bezoek aan het project zijn enkele noodhekwerken die op het dakterras bij de kinderopvang zijn geplaatst. Er zou een gevaarlijke situatie zijn voor de kinderen. Koos Kok hierover: ‘Dit is een triest voorbeeld van overregulering. De balustrades zijn al hoger gemaakt dan is voorgeschreven – 1,2m i.p.v. 1,0m – en extra breed. Het ontwerp is door bouwtoezicht goedgekeurd, maar de GGD stelt nu aanvullende eisen, er dient een extra hekwerk van 1,6 m hoog voor de borstweringen geplaatst te worden. Ook de zitjes zouden te hoog zijn, maar een kleintje kan ook van een gewone stoel afvallen, je kunt niet alles voorkomen. Het veiligheidsdenken is hier doorgeslagen, niemand wil meer verantwoordelijk zijn voor mogelijke risico’s. Het gaat er natuurlijk om proportionele maatregelen te nemen, zodat de budgetten verantwoord ingezet worden.’
Schil
Het ritme en de vorm van de ramen – veel smalle staande en soms een groot vierkant – en het rode metselwerk refereren naar de woning- en scholenbouw in de directe omgeving. Daardoor voegt het gebouw zich harmonieus in zijn context. In het metselwerk heeft Kok een verdiept patroon in de vorm van wingerdbladeren ontworpen. Omdat in de verdiepte delen een doorgestreken voeg is toegepast en in het overige metselwerk een verdiepte voeg, had het bladerenpatroon goed zichtbaar moeten zijn. Het contrast valt wat tegen, tot ongenoegen van architect Kok. ‘Het laatste woord is hier nog niet over gezegd, ik zoek nog op een oplossing hiervoor, misschien kan een transparante keim soelaas bieden. De grote vraag is uiteraard: wie zal dat betalen?’
Deze ijver voor perfectie, ook na voltooiing van het gebouw, illustreert de grote zorg waarmee Koos Kok dit gebouw heeft gedetailleerd. Het resultaat mag er zijn!
Gerelateerd
Tags:
premium