Heerlijkheid Hoogvliet Rotterdam

Tussen 2001 en 2007 stond Hoogvliet in het teken van WiMBY!. Onder het motto Welcome into My Backyard! werd de herstructurering van deze Rotterdamse deelgemeente aangepakt. WiMBY! leidde vooral tot een mentaliteitsverandering en imagoverbetering, maar tot veel concrete resultaten kwam het niet. Tot overmaat van ramp kon de afsluiting van het meerjarige project niet plaatsvinden in één van de meest tot de verbeelding sprekende realisaties, de Heerlijkheid Hoogvliet. Meer dan een jaar later dan gepland is dit bijzondere project nu toch gerealiseerd.

De Heerlijkheid Hoogvliet is de naam van een recreatiegebied aan de noordwestkant van Hoogvliet. Aanvankelijk dacht men aan een tijdelijke opzet à la de Parade, maar al gauw werd een meer permanente vorm gekozen. Grootste aandachtstrekker is het paviljoen De Villa. Voor het park en dit feestelijke gebouw werd het Londense architectenbureau FAT (Fashion Architecture Taste) benaderd. Deze architecten hebben een voorkeur voor postmoderne architectuur in de traditie van Venturi. Zij moesten een decorated shed maken met verwijzingen naar de korte geschiedenis van Hoogvliet, van monofunctionele new town onder de rook van de Shell naar de hedendaagse multiculturele smeltkroes. In het eerste ontwerp was een industriële loods opgetuigd met een voorzetgevel met uitgesneden silhouetten van de industriële skyline en de contouren van boomkruinen. Een ander idee was het gebruik van het woord Hoogvliet in grote Hollywood-letters. Lange tijd leek realisatie van een dergelijk gebouw een luchtkasteel, maar uiteindelijk is het er toch gekomen. Welstand vond het verschrikkelijk, maar kon er weinig tegenin brengen. Het resultaat is een feestelijk gebouw, waar vrijwel alle aandacht en budget aan de buitengevel is besteed.

Van luchtkasteel tot feestgebouw
De Rotterdamse architect Rien Korteknie werd benaderd om het beeld dat Sam Jacob van FAT had gecreëerd in een maakbaar ding om te zetten. Die technische realisatie was bovendien gekoppeld aan de functionele en financiële randvoorwaarden. Zijn bureau Korteknie Stuhlmacher was eerder betrokken bij de uitwerking van een ParaSite, een tijdelijk paviljoen, in Hoogvliet. Aanvankelijk was het idee om het gebouw te maken van afgekeurde De Meeuw-containers. Na een langdurige lobby bij diverse instellingen kwam het gebouw onder de hoede bij Woningbouwcorporatie Vestia. Behalve de zorg voor het beheer kwam er zo een duidelijk budget en een concreet programma van eisen. Bij de uitwerking waren vooral de geluidstechnische eisen van groot belang. De grote zaal moet voor muziekuitvoeringen geschikt zijn en de wanden moeten dus tegen een geluidbelasting van 110 dB bestand zijn. Het gebouw is in nauwe samenwerking met de uitvoerende partij BAM ontwikkeld.

Het gebouw bestaat uit een grote, dubbelhoge feestzaal, een cafégedeelte op de begane grond en enkele cursusruimtes op de verdieping. Het gebouw is als staalconstructie gerealiseerd, met twee vakwerkliggers als dak boven de grote zaal. Er zijn verder betonnen dakplaten toegepast. Vanwege de geluidseisen zijn kalkzandsteen binnen- en buitenwanden toegepast. De glazen geveldelen zijn voorzien van twee lagen glas met een luchtspouw.

Decoraties in gesealed hout en schuim
Het uiteindelijk gerealiseerde gebouw is eigenlijk leuker dan de oorspronkelijke artist impressions, die nogal flauw en eendimensionaal ogen. Het idee van de decorated shed is in uiterste consequentie uitgewerkt en de verschillende decoratieve toevoegingen zijn zorgvuldig gematerialiseerd. Blikvanger is de boomvormige decoratie bij de entree. Deze was oorspronkelijk in beton gedacht, maar dat zou veel te zwaar en duur worden. De cilindervormen zijn in een werkplaats computergestuurd uit PUR-schuim gesneden en vervolgens met polyester bekleed. Vanwege het vervoer is het object in een aantal stukken gefabriceerd. Bij de detaillering is ook aan praktische zaken als afwatering gedacht; er kan nergens water op blijven staan.

De boomvormen, de industriële contouren en de Hollywood-letters komen samen in een houten scherm. Het houten scherm is geheel vrij een meter voor de normale gevel aangebracht. De ramen zijn er als een soort doosjes ingehangen. Er is gebruik gemaakt van kops hout, dat gesealed is en verder niet afgewerkt hoefde te worden. In de oostgevel ter plekke van de zaaldeuren is ook een soort boomcontour in de vorm van ronde gaten gerealiseerd. Hier zijn de houten delen versterkt met staalplaat. De eigenlijke gevel is vanwege de geluidseisen uitgevoerd in kalkzandsteen. De boomvormen in deze gevel bij het cafégedeelte zijn opgebouwd uit piepschuim. De wand krijgt door blauw isolatiestuc een homogeen karakter en is zo voldoende sterk. De hele materialisatie en detaillering staat in dienst van de functie: een feestelijke uitstraling.

Gerelateerd

• Revitalisering winkelstraten
• World Elephant Centre - Marta Rota
• Schoolschakelaar, Utrecht
• Restauratie Ventoseflat
• Broedplaatsen de buurt in
• Het draait allemaal om dynamische processen