Hergebruik net even anders

Hergebruik van bestaande kantoorgebouwen wordt een steeds belangrijkere opgave voor architecten. Dat gebeurt veelal door het bestaande te herinrichten, wat toevoegingen te maken in vooral het centrale deel van het gebouw en het pand technisch weer helemaal up-to-date te maken. Maar er is soms nog veel meer mogelijk, het kantoor van Waterleidingbedrijf Dunea in Zoetermeer en van IMd Raadgevende Ingenieurs in Rotterdam Zuid zijn daar mooie voorbeelden van.

Waterleidingbedrijf Dunea wilde van de drie bestaande vestigingen in Zoetermeer, Voorburg en Scheveningen terug naar één vestiging in Zoetermeer. Dat heeft diverse voordelen: betere samenwerking, minder milieubelasting (medewerkers hoeven minder te reizen tussen de diverse vestigingen) en door invoering van het nieuwe werken wordt het gebouw efficiënter gebruikt. Hiervoor zijn aan het Zoetermeerse Plein der Verenigde Naties twee halfronde kantoren verbouwd tot één kantoor. De gevels zijn voorzien van polyester panelen met een reliëf. Vóór het gebouw is een boog van strekmetaal neergezet die beide gebouwen verbindt en tevens richting geeft aan de hoofdingang van het pand. De gemeente Zoetermeer leverde een bijdrage aan het geheel door het plein opnieuw in te richten.
Veel aandacht is er besteed aan de duurzaamheid van het kantoor, het werd er derde mee in de Award Duurzame Architectuur 2014. De twee bijna 25 jaar oude kantoorgebouwen hebben na de verbouwing een energienota die 70% lager ligt dan voor de renovatie en energielabel A. Opvallend aan dit project is ook dat er zoveel betrokkenen zijn die een bijdrage aan het proces hebben geleverd. Dankzij het gebruik van BIM kon het project tóch binnen de tijd en binnen het budget gerealiseerd worden. Een mooie prestatie en een bewijs dat kantoorgebouwen uit de jaren ’80 makkelijker herbruikbaar zijn dan vaak gedacht.

IMd in oude metaalfabriek

Voor een bevriend ingenieursbureau (IMd) ontwikkelde Ector Hoogstad Architecten een nieuwe kantoorruimte in de havens van Rotterdam Zuid. Geen bestaand kantoorgebouw, maar een oude metaalfabriek werd omgetoverd tot een aansprekend kantoorgebouw.
De grote hal was ruim genoeg om het hele programma, en nog iets meer zelfs, op de begane grond te realiseren, maar dat zou een redelijk fantasieloos kantoor opleveren en bovendien bleek het financieel ook niet haalbaar het bestaande gebouw te isoleren.
Gekozen is om het bestaande gebouw helemaal schoon te maken, van latere toevoegingen te ontdoen, het dak te vernieuwen en details als de grote stalen vakwerken in het dak en kraanbanen midden in de hal zoveel mogelijk tot hun recht te laten komen.
In de hal zijn zowel op de begane grond als op de verdieping paviljoens gebouwd met verschillende functies als werkplekken, vergaderruimtes, et cetera. De ruimtes tussen deze paviljoens zorgen voor een dynamisch landschap met functies als overlegtafels, bibliotheek, lunchruimte en loungeplekken. De tussenruimtes worden verwarmd door de lucht uit de onafhankelijk van de hal geïsoleerde paviljoens direct over te storten in de tussenruimte, waardoor deze het grootste deel van het jaar een aangenaam klimaat heeft. In de winter is een dikke trui soms nodig en in de zomer is een lunch op het terras aan de Persoonshaven aan te bevelen.

Positionering

Streven van IMd was dat het gebouw, naast een functie als eigen kantoor, ook een methode zou zijn om zichzelf te positioneren als ingenieursbureau. Architect Joost Ector vertelt hier dan ook over: ‘Eigenlijk kom je als architect zelden bij een constructeur over de vloer, die komen naar ons toe. IMd heeft de rollen omgedraaid en haalt mensen naar binnen.’ Dat kunnen zowel klanten zijn als bezoekers van seminars en symposia.
In de buitengevel is een grote glasgevel geplaatst ter plekke van de ingang. Vooral vanaf de eerste verdieping is er een prachtig uitzicht over het water. Voor de nieuwe toevoegingen in het gebouw is gekozen voor contrasterende materialen zodat het verschil tussen oud en nieuw duidelijk is. De trappen zijn bijvoorbeeld gemaakt van gerecycled steigerhout en verder is er glas en beplating van transparant kunststof toegepast. Door in de nieuwe toevoegingen consequent één kleur toe te passen, helder geel, worden de paviljoens als het ware een geheel, duidelijk anders dan de bestaande bouw, maar wel met een passend industrieel karakter.
Gebouwen vergelijkbaar met deze metaalfabriek zijn op vele plaatsen in het land te vinden, vaak leegstaand. Volgens Joost Ector ligt hier nog een enorm potentieel aan herbestemmingen, maar voor de opdrachtgever zal het een uitdaging zijn. Of ze dat ook daadwerkelijk durven is nog maar de vraag, maar een bezoekje aan IMd zou iedereen moeten overtuigen.

Projectgegevens

Eigenaar Dunea	Syntrus Achmea Vastgoed, Amsterdam.
Strategisch advies en conceptontwikkeling	Local, Den Haag.
(Concept) ontwerper	Graziosi Progetti.
Uitwerkend architect	Rdh Architecten Stedenbouwkundigen.
Interieur architect	OIII, Amsterdam.
Hoofdaannemer	Heembouw, Roelofarendsveen.
Raadgevend ingenieur	IMd Raadgevende Ingenieurs, Rotterdam.
Oplevering	2013.
Bruto vloeroppervlakte	10.000 m2.
Opdrachtgever IMd en adviseur constructies	IMd Raadgevende Ingenieurs.
Architect	Ector Hoogstad Architecten.
Projectteam	Joost Ector, Max Pape, Chris Arts, Markus Clarijs, Hetty Mommersteeg, Arja Hoogstad, Roel Wildervanck, Paul Sanders.
Adviseur installaties	Unica.
Adviseur bouwfysica	LBP.
Tekst	Peter Visser.