Huis Min Bergen

Jetty en Maarten Min woonden al meer dan twintig jaar in een bungalow op een plek met een magistraal uitzicht in Bergen aan Zee met het idee om er ‘later’ eens iets moois van te maken. Tot ze besloten dat ‘later’ was aangebroken. Nu is de kustplaats een sculpturaal huis rijker dat aan de ene kant uitkijkt over het dorp en aan de andere kant over de waterleidingduinen.

Het ontwerp is eigentijds en sluit tegelijk aan bij de lokale architectuurtradities in zijn expressiviteit en ambachtelijkheid, zoals je dat ook elders in Bergen zo prachtig kan tegenkomen.

Het uitgangspunt was de bestaande bungalow, waar een verdieping op gebouwd zou worden. Bij de uitwerking bleek dat er heel weinig van het oude huis over zou blijven bij dat concept. Toch bleef het stramien waar de constructie van het oude huisje op gebaseerd was, leidend voor het ontwerp voor de nieuwe villa. Andere ideeën voor de vormgeving volgden, maar door invloeden van buitenaf, zoals een buurman die klaagde over de hoogte en eisen uit het bestemmingsplan over de goothoogte en de nokhoogte, veranderde het ontwerp totaal. De kant van de klagende buurman werd afgesneden; naar aanleiding van eisen van gemeenteambtenaren werd het dak niet schuin maar rond. Andere bepalende factoren als de zeewind en het uitzicht vormden het huis verder. Bovendien zou de woning CO2 neutraal worden door de toepassing van onder andere zonnecollectoren, een warmtepomp en isolatie.

Slow building
Huis Min is totaal op de locatie ontworpen. Gedurende de bouw veranderden details nog, zoals de precieze plek van een raam. De hoogte van dat raam bepaalden de architecten door tijdens de bouw op een stoel op de tweede verdieping te gaan zitten. Ze wilden zittend naar de zee kunnen kijken. En er zijn beslissingen die nog moeten worden genomen terwijl het ontwerpersechtpaar er al woont, zoals de uitwerking van de keuken. Eigenlijk is het huis, zoals Jetty Min zegt, een onbedoeld voorbeeld van slow building.

Jetty en Maarten Min, die samen het bureau Min2 bouw-kunst in Bergen hebben, besloten geen aannemer in de arm te nemen maar Jetty voor langere tijd vrij te maken uit het bureau. Zij zocht naar geschikte vakmensen en naar nieuwe materialen en onderhandelde over de prijzen en de uitvoering. Zij stond met de bouwvakkers om 7 uur ’s ochtends op de steiger om de dakpannen aan de panlatten te haken om te testen of het door hen bedachte systeem wel werkte.

Door de directe betrokkenheid van de ontwerper en opdrachtgever bij de uitvoering was het makkelijker om tijdens de bouw nog veranderingen door te voeren. Bovendien werd geëxperimenteerd met dingen waar een gewone aannemer wellicht twijfels over gehad zou hebben, zoals de constructieve toepassing van hele boomstammen met schors en de eigen ontwikkeling, met een fabriek uit Denemarken, van een nieuw soort dakpannen. De kennis die het bureau op deze manier vergaard heeft, kan weer toegepast worden in volgende projecten. Zo functioneert het huis expliciet als visitekaartje voor de architecten.

Massief exterieur
Het resultaat is een compacte villa waarvan interieur en exterieur op een vreemde manier contrasteren. De buitenkant is stoer en massief, de binnenkant ruimtelijk en lichtvoetig. Iedere gevel is compleet anders. Aan de kant van het dorp, hoog op een duin gelegen boven de straat, gaat de donkere bakstenen gevel over in een afgerond dak dat bekleed is met lange, smalle pannen in dezelfde kleur, dikte en structuur als de bakstenen. Het zijn materialen die bestand zijn tegen het zout en de kracht van de zeewind. Ramen liggen schuin in de gevel, de grote glazen deuren staan recht. Op de verdiepingen zijn strokenramen onregelmatig in de gevel geplaatst.

De kopse kant is meer open en licht. Hier is de spitsboog van het dak goed te zien. Grote gaten in deze gevel maken toekomstige toevoegingen in de vorm van balkons of een lift nog mogelijk. De zuidkant is erg gesloten, op een groot raam over twee verdiepingen en een strook op de begane grond na. De zon kan hier intens schijnen in de zomer, zodat grotere glasoppervlakken klimaattechnisch niet handig zouden zijn. Bovendien staat er aan deze zijde een rommelig vakantiehuisje, dat door het blinde muurvlak uit het zicht wordt geschrapt.

De westgevel ligt minder in het zicht omdat die aan het perceel van de buren grenst en deels is afgeschuind. Zonnecollectoren en een warmtepomp die aan deze zijde zijn aangebracht maken het huis efficiënt op het gebied van energieverbruik.

Lichtvoetig interieur
Het stoere, wat gesloten huis opent zich aan de binnenzijde. Vooral op de verdiepingen heeft het interieur veel weg van een kerkje – een associatie die zich in het exterieur helemaal niet voordoet. Het komt door het wat onverwachte maar overvloedige daglicht, de ruimtelijkheid en de nadruk die de spitsboog van het dak krijgt omdat de houten spanten afsteken tegen de witte wanden – die overigens niet gestuukt zijn maar behandeld met cotton mix.

De plekken van de raampartijen regisseren het zicht naar buiten. De duinen, de lucht, de zee en het dorp komen overvloedig het huis binnen. Zo sterk zelfs dat tegen de verwachting in er toch behoefte is ontstaan aan gordijnen. Verder heeft het interieur, voor zover het is voltooid, een ongedwongen karakter. Het is ontstaan uit originele onderdelen, zoals de grove boomstammen die onderdeel van de houtconstructie zijn, de trapelementen die als zelfstandige objecten zijn vormgegeven en een groenig bakstenen ‘doosje’ op de begane grond waar sanitair wordt ondergebracht.

De vloer van de tweede verdieping is in de ruimte gehangen en van boven en onder met het zelfde zeegras bekleed. De meeste van deze sprekende onderdelen zijn het resultaat van een creatieve oplossing voor een constructief of functioneel probleem. Want het vak van architect wordt pas echt interessant als er in het ontwerp of in het proces iets gebeurt wat je niet verwacht had, aldus Maarten Min.

Gerelateerd

• Hergebruik net even anders
• Toekomstbestendige ziekenhuisvleugel
• CitizenM Hotel Schiphol
• Noordkop Spaarndammerdijk, Amsterdam
• Interieur met statiegeld
• Transformatie garage tot woonwerkhuis