Licht zonder ramen

Licht Budget in Almere won in 2012 de Daylight Award. Het innovatieve ontwerp van architect Lars Courage bewees dat met een bescheiden budget een origineel concept haalbaar is met daglicht in de hoofdrol. Maar hoe bevalt wonen in een huis zonder ramen, opgetrokken uit staal, polycarbonaat en industriële gevelpanelen?

Licht Budget is gebouwd op een krappe kavel van 140m2 in een nieuwbouwwijk in Almere Poort. De zwarte doos zonder gevelopeningen op een witte plint is een opvallende verschijning tussen de omliggende, doorsneewoningen. ‘Standaard past niet in ons leven. We houden van apart en zoeken altijd de grenzen op’, zegt eigenaar Peter Hermans, die samen met zijn partner Ilse Licht Budget bewoont.

Polycarbonaat

Het koppel wilde geen traditioneel huis van baksteen, maar van beton en staal. Met die wens klopten ze aan bij architect Lars Courage. ‘Lars staat bekend om zijn ontwerpen van staal en glas. Hij begreep ons, was meteen enthousiast en zag de mogelijkheden.’ Omdat de kavel vrij krap is, met buren aan drie zijden en geen uitzicht aan de straatkant, werd besloten de gevels dicht te houden. Daglicht valt binnen via Veluxramen op het platte dak en een translucente polycarbonaat wand aan de voorkant. Door de toepassing van verspringende vides over twee verdiepingen en een open vloerconstructie dringt het daglicht tot diep in de woning door. Alleen in de woonkeuken aan de achterkant kwam een glazen schuifpui over de hele breedte die toegang geeft tot een kleine, betegelde tuin. Achter de keuken, aan de voorkant, is de entree met toiletruimte en een bijkeuken annex berging.

Hermans: ‘In de zomer leven we vooral hier beneden. ’s Winters verhuizen we zodra het donker wordt, naar de woonkamer op de eerste verdieping. Op zo’n moment doe je in een traditioneel huis de gordijnen dicht, maar die komen er bij ons niet in.’

Roosters

De woonkamer op de eerste verdieping grenst aan de vide boven de keuken. Deze is via een metalen trap met geperforeerde traptreden te bereiken. Langs de vide loopt een balustrade met staalkabels als spijlen. ‘Vanuit veiligheidsoogpunt moesten we de balustrade dichtmaken. Werkelijk, het Bouwbesluit stamt nog uit de middeleeuwen. Negentig procent van de bruggen heeft immers ook spijlen waar kinderen op kunnen klimmen.’

De woonkamer heeft geen raamopeningen, maar dankzij de vide en een licht doorlatende polycarbonaat voorgevel valt er voldoende licht naar binnen. ‘Het polycarbonaat is een perfecte oplossing bij het ontbreken van ramen. Wel werkt het materiaal bij temperatuurswisselingen. Het uitzetten gaat gepaard met harde knallen. Dat is soms even schrikken.’

De woonkamer is de donkerste plek van het huis. Het liefst had Hermans de zijgevels ook in translucent polycarbonaat laten uitvoeren, maar daar ging de gemeente niet mee akkoord. ‘De leverancier kon geen brandvertraging van 30 minuten garanderen. De zijwanden bestaan nu uit sandwichpanelen en eigenlijk is het licht genoeg. Alleen ’s avonds en op sombere dagen moeten we bijlichten. Voordeel van de sandwichpanelen is, dat we geen gaten hoeven te boren, want alles hangt aan magneethaken.’ Achter een met kurk beklede tussenwand, waar de leidingkoker doorloopt, gaat de zwarte sandstonevloer over in vloerroosters. ‘Dat was een budgettaire keuze, maar op termijn willen we de roosters vervangen door loopglas. De roosters houden veel stof vast en zijn moeilijk schoon te maken. We moeten het stof eerst losblazen met een föhn en dan beneden opzuigen. Ook is het niet fijn lopen met hakken of op blote voeten. We dragen daarom altijd slippers.’

Veluxramen

Een metalen trap, eveneens van vloerroosters, loopt boven de vide naar de tweede verdieping. De ruimte is hier opgedeeld in een open kleedruimte met metalen stellingkasten, een zelfontworpen badkamer met glazen wand en deuren en een open slaapkamer met een vide boven de woonkamer. De ruimte tussen de zijgevel en verdiepingsvloer is hier open gehouden. ‘Je kunt er vloerroosters inleggen om extra ruimte te creëren voor bijvoorbeeld een kast. Maar wij hebben genoeg aan de inloopkast aan de achterkant.’

In de hoge, open ruimte is de temperatuur lastig te regelen. ‘Daar hebben we een jaartje mee moeten spelen. Als je ’s winters de verwarming aanzet, is het boven gauw te warm. Eigenlijk heb je een tijdschakelaar nodig. En door het zwarte, platte dak wordt het er ’s zomer meer dan 30 graden. Daarom hebben we boven twee airco-units, die we aanzetten voor we naar bed gaan.’

Dertien Veluxdakramen, vijf langs de zijwanden en drie aan de achterkant, zorgen voor lichtinval van bovenaf. ‘De dakramen waren besteld in wit, maar zijn door een fout van de aannemer geleverd in de blank hout. Dat is op zich wel jammer. Na het winnen van de Daylight Award heeft Velux als aardige geste bij drie ervan een afstandsbediening gemonteerd. De overige 10 gaan open met een stok.’

De ramen zijn eventueel te verduisteren met speciale rolgordijnen, maar dat vindt Hermans niet nodig. ‘Ik ben niet van de gordijnen. Het is prachtig om ’s nachts de sterren en het maanlicht te zien. Bovendien hoef je geen lampje aan te doen, als je naar de wc moet.’

Te koop

Hermans is zichtbaar trots op zijn Licht Budgetwoning. Desondanks staat het huis te koop. ‘Ik wil het hele kunstje graag nog een keer doen en heb daarvoor al tekeningen gemaakt. Daarnaast erger ik mij aan de gemeentelijke laksheid. In deze buurt zouden bijzondere, onder architectuur gebouwde huizen komen. Dat was voor ons een belangrijke reden om deze kavel te kopen. Maar de gemeente lapte het bestemmingsplan aan haar laars. De meeste huizen zijn standaardontwerpen. Geen sjeu aan. En dan zijn er andere irritaties, zoals de lelijke, houten schuurtjes die niet bij de huizen passen.’

Bij de verkoop mikt hij op mensen die iets anders willen. ‘Geen mensen met kinderen, want daar is het huis niet geschikt voor. De vide op de tweede verdieping kun je eventueel dichtmaken voor twee aparte slaapkamers. Dan is er wel minder licht in de woonkamer en heb je een raam in de polycarbonaat wand nodig.’