In Almelo is steeds meer te doen, voor bewoners en architectuurminnend Nederland. Het stationsgebied ondergaat een spectaculaire transformatie, en ook de wijken Aalderinkshoek en Kerkelanden worden flink aangepakt. Op een prominente locatie op de grens tussen deze wijken is een nieuwe multifunctionele accommodatie gesitueerd. Een opvallend ontwerp van Vera Yanovshtchinsky en Casper Vos, dat de omgeving respecteert en de gebruikers stimuleert.
De Aalderinkssingel ligt op de grens tussen twee in sociaal en economisch opzicht verschillende wijken: Aalderinkshoek, een gemiddelde wijk met een divers woningaanbod en Kerkelanden, een sociaal zwakkere wijk. Op de hoek met de Apollolaan is de nieuwe multifunctionele accommodatie (MFA) gesitueerd. Naast huisvesting van diverse instellingen moet de MFA een schakel zijn tussen de twee wijken.
Eenheid in verscheidenheid
De naam Eninver staat voor Eenheid in Verscheidenheid. Ook de vormgeving laat in het exterieur een heldere, haast strenge eenheid zien, terwijl in het interieur de verscheidenheid aan mensen, schooltypen en participanten tot uiting komt.
Hiermee is voldaan aan een belangrijk aspect voor het slagen van een multifunctionele accommodatie: samenwerking met behoud van de eigen identiteit. Elke partij heeft zijn eigen herkenbare plek en toch bestaat er een grote gezamenlijkheid. De verschillende functies versterken elkaar en profiteren van elkaars nabijheid.
Programma
De MFA biedt onderdak aan het wijkcentrum voor Kerkelanden en Aalderinkshoek, een wijkservicepunt van de gemeente Almelo, drie basisscholen, peuterspeelzaal, spel- en opvoedingswinkel, sociaal-culturele voorsieningen, buitenschoolse- en tussenschoolse opvang en een jongerensoos. De oppervlakte van de locatie, behoud van zoveel mogelijk bomen en de oppervlakte van het programma maakten het noodzakelijk het gebouw in twee en drie bouwlagen te organiseren. Een aanzienlijk gedeelte van het programma waaronder de gymzaal en een van de aula’s ligt op de verdieping.
Hoofdopzet
Bezien vanuit de stedelijke structuur en het programma heeft de accommodatie een heel logische plattegrond. Het is een compact, plat en langgerekt volume, met aan de Aalderinkssingel een hoogteaccent, dat in hoogte en richting aansluit bij de al bestaande bebouwing. De hoofdopzet bestaat uit twee lange vleugels, met daartussen het hart van het gebouw met de hoofdentree en in het verlengde daarvan de gemeenschappelijke hal met een vide, een multifunctionele ruimte en een daktuin. De multifunctionele en buurtgerichte functies vormen het gezicht naar de drukkere Aalderinkssingel en Apollolaan, terwijl de school zich juist aan de andere zijde bevindt.
Centrale hal
De gemeenschappelijke ruimte stond aanvankelijk niet het programma, terwijl de partijen wel aangaven dat ze ook gezamenlijk dingen wilden doen. Dankzij een efficiënte indeling van de afzonderlijke onderdelen hebben Yanovshtchinsky en Vos alle instellingen zover gekregen een klein deel van hun ruimte in te leveren ten gunste van een gemeenschappelijke ruimte, voor alle gebruikers.
De hal is zeer ruimtelijk, bijzonder verzorgd vormgegeven en gematerialiseerd. In de vide bevindt zich een fraaie monumentale trap, die ook als tribune dienst kan doen. Ondanks de ligging tussen twee vleugels is het een lichte ruimte met veel daglicht door toepassing van zogenaamde solar tubes, ronde daklichten die het daglicht versterken. Deze solar tubes zijn ook elders in het gebouw toegepast.
De hal kan voor diverse doeleinden gebruikt worden, bijvoorbeeld festiviteiten en markten. Deze ruimte vormt ook de verbinding tussen de verschillende functies. Alle ruimtes zijn binnendoor te bereiken en daardoor wordt het een gemeenschappelijk geheel. De verschillende functies hebben een eigen entree, waardoor het gebruik van de ruimtes flexibeler wordt. Alle onderdelen zijn ook bereikbaar via de hoofdentree.
Drie scholen
Elke school is op dezelfde wijze vormgegeven, maar heeft een eigen kleurstelling. Yanovshtchinsky en Vos hebben de gebruikers een palet aangeboden van kleuren die goed bij elkaar passen. Elke gebruiker heeft hieruit zelf een keuze gemaakt, die is toegepast in vloeren en wanden. Alleen de PC basisschool heeft een afwijkende kleur goudgeel voor vloer gekozen.
De opzet van entrees, gangen en lokalen is zodanig dat op groei en krimp flexibel kan worden ingespeeld, door de grenzen tussen de scholen met minimale ingrepen te verleggen. Prachtige naamborden in beton markeren de drie entrees aan het grote speelterrein aan de noordoostzijde van het gebouw. De hallen achter de entrees zijn zeer bescheiden in omvang, alleen de school in de knik van het gebouw heeft een ruimere hal. De leslokalen liggen aan het schoolplein en hebben een opvallende vensterindeling: brede lage vensters in twee formaten bevinden zich op twee niveaus in de klasgevels, op ooghoogte van de kinderen voor het uitzicht en hoog voor het daglicht. De gymzaal, aula en speellokalen bevinden zich in de andere vleugel, zodat de leerlingen vaak de centrale hal oversteken. De aula vormt tevens het podium van de grote zaal die gecreëerd kan worden door de wanden tussen deze ruimte en de twee speellokalen te verwijderen.
Exterieur
Het gevelsysteem met IBS platen is gekozen in verband met de gewenste positionering en de verschillende hoogten van de vensters. De langgerektheid van het volume wordt door de horizontale beplating versterkt. De horizontale stroken verschillen in hoogte, kleur en kanteling. In combinatie met doorgaande waterslagen geeft dit extra reliëf aan de gevel.
Het gebouw werd door de gebruikers aanvankelijk als koel en overweldigend ervaren. Over de indeling en het interieur zijn ze erg enthousiast.
Yanovshtchinsky architecten maakten ook het ontwerp voor de inrichting van het schoolplein en de bestrating rondom het gebouw, waardoor gebouw en omgeving een harmonieus geheel vormen.
Energiezuinig
De gemeenteraad van Almelo had al enkele jaren terug besloten dat alle nieuwe gemeentelijke gebouwen ten minste 25% onder de wettelijke energienormen zouden moeten presteren. De multifunctionele accommodatie Eninver is maar liefst 35% energiezuiniger. Betonkernactivering, warmtewisselaars en automatische verlichting die alleen aangaat wanneer er én te weinig daglicht is én iemand in de betreffende ruimte aanwezig is, zorgen voor een gebouw dat maar weinig energie opsoupeert. Tijdens de hitte van zomer 2006 bleef het gebouw langer koel door de betonkernactivering. Of de trage opwarming en afkoeling bij plotselinge weersovergangen ook minder gunstig uitpakt, moet nog ondervonden worden.
Snel ontwerpproces
Na een Europese Aanbesteding is het project in total engineering aan Vera Yanovshchinsky architecten gegund. Er is een samenwerking met ABT aangegaan waardoor al het advieswerk door twee partijen kon worden gedaan. Vera Yanovshtchinsky architecten bleef eindverantwoordelijk in dit traject. Door deze constructie kon in minder dan een jaar tijd het ontwerp- en bouwvoorbereidingstraject worden gedaan.
ArchitectuurNL 07 2006
Ontwerp Vera Yanovshtchinsky, Casper Vos
Projectteam Marco van der Ende, Esther Vlasveld
Opdrachtgever Gemeente Almelo
Gedelegeerd opdrachtgever Vitri, Velp
Adviseur constructie en bouwkosten ABT adviseurs in bouwtechniek, Delft
Adviseur installaties, bouwfysica, akoestiek ABT adviseurs in bouwtechniek, Velp
Directievoering ABT adviseurs in bouwtechniek, Velp
Hoofdaannemer Hegeman bouw-Vriezeveen, Almelo
Hoofdaannemer installaties Stork Worksphere – Noord-Oost
Terreinontwerp Vera Yanovshtchinsky architecten
Interieurontwerp Vera Yanovshtchinsky architecten
Start bouw December 2004
Oplevering April 2006
Bruto vloeroppervlak 6135 m²
Bruto inhoud 23.920 m³
Programma 3 basisscholen (totaal 22 lokalen), sportzaal, gemeentelijke voorzieningen
Totale stichtingskosten € 9.700.000 incl. installaties, excl. inrichting en BTW
Bouwkosten € 4.650.000 excl. BTW
Installatiekosten € 1.030.000 excl. BTW
Leverancier gevelbeplating IBS-line natuurgevelplaat, Hengelo
Tekst Jacqueline Knudsen
Foto’s Sjaak Henselmans en Jacqueline Knudsen
Gerelateerd
Tags:
Eninver,
MFA,
multifunctionele accommodatie,
Yanovshtchinsky