Na 35 jaar waren Klaas Sterk en Willy Zijlstra uitgekeken op hun huis uit 1904. Ze wilden iets strakkers en moderners, maar wisten niet precies hoe dat eruit moest zien. Tijdens een bezoek aan museum Belvédère kregen hun vage ideeën ineens vorm. Het eenvoudige ontwerp met zijn langgerekte lijnen maakte indruk. ‘Die architect moeten we hebben.’
‘Ons monumentale huis uit 1904 was helemaal af. We kenden elk hoekje, elke spijker en waren toe aan iets nieuws,’ zegt Klaas Sterk, tot aan zijn pensioen tandarts in het Friese Heeg. ‘Bovendien was onze smaak veranderd, ’ vult zijn vrouw Willy Zijlstra aan. ‘Het was een prachtig huis met Jugendstil-details en een romantische tuin, maar we wilden iets strakkers en moderners.’ Een bezoek aan het nieuwe museum Belvédère bij Heerenveen maakte hun vage plannen concreter. Het simpele gebouw met zijn strakke lijnen, ontworpen door Eerde Schippers van Inbo architecten, maakte indruk. ‘Die architect moeten we hebben,’ wisten ze.
Het huis in Heeg kwam te koop en het echtpaar ging op zoek naar een ruime kavel met veel privacy om hun nieuwbouwplannen te realiseren. De keuze viel op een dubbel weiland van 55 bij 250 meter met een oude bouwval, beschut gelegen in het buitengebied van Bontebok in de gemeente Heerenveen. ‘We wilden naar een rustiger gebied, maar wel in Friesland blijven,’ verklaart Sterk. ‘De warme, bosrijke zandgrond van zuidoost-Friesland voelde goed.’
Fries
Van begin af aan verliep het contact met architect Schippers heel soepel. ‘Een voordeel is,’ zegt Schippers, ‘dat we alle drie van Friese komaf zijn. Dat schept een band en maakt het praten een stuk makkelijker.’ Behalve strak en modern, wilde het echtpaar ook een huis waar ze tot op hoge leeftijd kunnen blijven wonen. Die eis resulteerde in een onderhoudsarm, gelijkvloers ontwerp met zo min mogelijk deuren, veel licht en met een optimale verbinding naar buiten.
Het eerste ontwerp, een transparante patiowoning, paste niet in het conservatieve bestemmingsplan van de gemeente. Een tweede ‘uitgerekte’ versie kwam met een positieve beoordeling door de welstandscommissie, maar voldeed ook niet aan het bestemmingsplan. Omdat de stedenbouwkundigen wel enthousiast waren, wilde de gemeente het bestemmingsplan aanpassen. Moderne architectuur mag nu ook in het buitengebied van de gemeente, mits het ontwerp duurzaam en excellent is met een toegevoegde culturele waarde voor de omgeving. ‘Museum Belvédère is hierin een wegbereider geweest,’ meent Schippers. ‘Overigens tekenden omwonenden daarna direct bezwaar aan. Mijn ontwerp was in hun ogen een inbreuk op hun traditionele beeld. Sommigen vonden het geen woonhuis. Gelukkig is de procedure met goed gevolg doorlopen en kon de bouw alsnog beginnen.’
Zichtlijnen
De langgerekte villa is 3 meter hoog en 6 meter diep met een glazen voor- en achterpui van 48 meter. Links van het midden ligt de carport. ‘Die plek is heel bewust gekozen,’ licht Schippers toe. ‘Het oude zandpad dat loodrecht naar de villa leidt, gaat onder de carport door en loopt daarna evenwijdig aan een sloot tot achter in het weiland. Zo blijven de lijnen van het landschap in het ontwerp behouden. Aan het eind van deze zichtlijn moet op termijn een klein theehuis of hedendaagse folly komen, net als op historische landgoederen.’
Met crèmekleurig marmer beklede zijschijven markeren de uiteinden van de villa. Aan de zuidzijde zijn de schijven iets teruggetrokken om openheid te accentueren. In het noorden steken ze ter beschutting juist ver uit. Vloer en dak bestaan uit betonplaten, gedragen door stalen kolommen en twee betonnen stabiliteitsmuren. Aan de zuidzijde loopt de vloer 3 meter door en vormt een veranda. Het dak steekt hier eveneens 2.10 meter uit om de zon in de zomer te weren.
Doordat de betonnen vloer is vrijgehouden van het maaiveld, lijkt het huis boven de grond te zweven. ‘Het gebouw is te gast in zijn omgeving,’ zegt Schippers. ‘Belvédère is antraciet en gaat erin op. Bij de villa koos ik voor het tegendeel. Binnen en buiten is alles wit en transparant. Daarom is het ontwerp geïsoleerd van de omgeving.’
Transparantie
De villa kent geen traditionele kamers, maar bestaat uit naast elkaar gelegen plekken met tussenwanden en voorzieningenunits. Die plekken zijn met elkaar verbonden door een lange zone aan de noordzijde en een opengehouden strip aan de zuidzijde. Langs deze zichtlijnen kijk je in de lengterichting door het huis.
In de lange vleugel ten westen van de carport bevinden zich achter elkaar entree, dichte badkamer en wc (voor gasten), logeerkamer, werkkamer, dichte bijkeuken, woonkeuken met doorkijkhaard, woonkamer, slaapkamer met dichte inloopkast en badkamer. In deze ruimte zijn het vrijstaande bad, de open douche en wc opvallende elementen: de glazen pui biedt hier geen enkele privacy. ‘Dat was natuurlijk even wennen,’ zegt Zijlstra, ‘maar uiteindelijk is er niemand die je kan zien. Het maakt de transparantie van het huis alleen maar groter.’
Verzonken in het plafond lopen gordijnrails over de hele lengte van de pui en ook aan weerszijden van de slaap-, logeer- en werkplek, waar inmiddels witte gordijnen hangen.
Het deel links van de carport is in gebruik als atelier en fietsenstalling. ‘In feite is het één ruimte, waar je ook een gastenverblijf van kunt maken,’ zegt Sterk. ‘Alle aansluitingen zijn er en de tussenmuur is zo weg te halen.’
Work in progress
Aan de zuidkant ligt een rij zonnecollectoren haaks op het huis. Door de ligging tegen een ophoging in het grasland zien ze eruit als een moderne sculptuur. Schippers: ‘Het huis is in principe energieneutraal. In de vloer ligt een koude- en warmteopslagsysteem. De energie voor de pomp om het water in- en uit te pompen, komt van de zonnecellen buiten. De praktijk moet uitwijzen of het allemaal goed werkt.’
Via schuifpuien tussen de dragende kolommen is de veranda vanuit alle plekken in huis is te betreden. Teakhouten duwers en bekleding van red cedar zorgen voor een warm element bij het vele glas. In het ontwerp staan langs de noordpui nog houten louvredeuren gepland. ‘Die zijn bedoeld om ’s avonds rugdekking te geven,’ zegt Schippers. ‘Ze zijn niet acuut noodzakelijk, maar mogen volgens de bouwvergunning wel aangebracht worden.’
Ook de inrichting is nog niet af. ‘We wonen hier net een jaar en zoiets moet toch groeien,’ vindt Zijlstra. ‘De meubels uit ons oude huis zijn op de bank na, allemaal verkocht. De kunststukken zijn meeverhuisd. Verder zijn we nog aan experimenteren met gordijnen die ’s winters de laagstaande zon tegenhouden. Als het licht me nu te veel wordt, zet ik gewoon een zonnebril op.
Gerelateerd
Tags:
premium